• Жиллар вә адәмләр
• 03 Шілде, 2014

Яхшиниң яхшилиғи унтулмайду

Дәрһәқиқәт, яхши яшап, әл-жут үчүн яхши иш-әмәлләрни қилип өткәнләрниң исми унтулмастин, миннәтдарлиқ билән жүрәк қетида сақлинип қалидекән.Тельман ака Хизмәтовниң дуниядин өткинигә бәш жил болди. Бирақ шуниңға қаримастин, жутдашлири пат-патла гепини қилип, ядидин чиқармай келиватиду. Өз ишиға әстаидил берилип, садақәтлик билән әмгәк қилип өткәнлигини, хизмәт бабида принциплиғини һәм тәләпчанлиғини, кәмтарлиқ, дилкәшлик вә башқиму алийҗанап пәзиләтлирини чоңқур разимәнлик илкидә тилға алиду. Қоюқ арилишип, сирдаш-муңдаш болуп өткән дост-бурадәрлири иш бабида һечкимгә үзхатирә демәйдиғанлиғини, башқиларни әмәс, өзиниму унтуп қалидиғанлиғини ейтқанлирини аңлиғиним бар. Жутдашлириниң мәнпийити йолида мошундақ пидакаранә хизмәт қилип яшиғанларниң исим-шәрипи дайим әстә сақлинидиғанлиғи қануний әһвал, әлвәттә. Дехан-Ғәйрәт йезиси наһийәдики кичиккинә бир жут. Адәмлири  асасән деханчилиқ билән шуғуллиниду. Болупму көктат өстүрүштә уларниң алдиға өтидиғини камдин-кам. Бу әнъәнә бүгүнки күндиму давамлишип кәлмәктә. Жут әһли өзиниң әмгәкчанлиғи билән бирқатарда, оқуп, билим елишқа болған хуштарлиғи арқилиқму алаһидә пәриқлинип туриду. Пән доктори, академик, атақлиқ рәссам, һәрхил саһалар бойичә тонулған мутәхәссис-кадрларниң чоң отрядиниң йетилип чиққанлиғи әйнә шуниң нәтиҗиси. Тельман Мәхпир оғли 1936-жили мошу жутта аддий дехан аилисидә дунияға кәлгән. Балиларниң чоңи болғанлиқтин, сүйиги қатмай турупла ата-анисиға ярдәмлишип, етиз-ериқ ишлириға арилишип өсти. Мундақ шараит оқушқа болған қизғин һәвәс-иштияқиға һечқанчә дәхил йәткүзәлмиди. Йезидики йәттә жиллиқ мәктәпни әла баһалар билән тамамлиғандин кейин Ташкәнт шәһиригә берип, Й.Ахунбабаев намидики медицина училищесиға оқушқа чүшти, бу билим дәргаһини пүтирип, Ташкәнт дөләт медицина институтида тәһсил көрди. Яшлиққа хас интилиш-иҗтиһат билән әстаидил берилип оқуши нәтиҗисидә алий билимлик врач болуп йетилип чиқти. Әмгәк паалийитини Сурхандәрия вилайитиниң Термез шәһиридә наһийәлик ағриқханида баш врачниң орунбасари хизмитидин башлиди. Аридин аз вақит өтүпла Өзбәкстан ССР Алий Кеңишиниң Пәхрий ярлиғи билән тәғдирләнгәнлиги униң қандақ паалийәт елип барғанлиғидин ениқ дерәк бәрсә керәк. Чүнки мундақ жуқури мукапат көрүнгәнла адәмгә несип болувәрмәйду. Икки жилдин кейин аиләвий шараитқа бола өз жутиға қайтип келидудә, наһийәлик санитарлиқ-эпидимеологиялик станциясигә ишқа орунлишиду. Бу йәрдә санитар-гигиенист сүпитидә әмгәк паалийитини давамлаштуриду. Дәсләпки пәйтләрдин тартипла ишқа җиддий киришип, өзиниң йетүк мутәхәссис екәнлигини әмәлиятта намайиш қилиду. Болупму җавапкәрликни чоңқур чүшинидиғанлиғи, тәләпчанлиғи билән алаһидә көзгә чүшиду. Аз вақит өтүпла мәһкимидики санитарлиқ бөлүминиң  башлиғи лавазимиға сайлинишида мана мошу хисләтлири инавәткә елинған еди. Мәзкүр бөлүмни 38 жилдин ошуқ вақит җәриянида башқуруп, зиммисидики вәзипиниң һөддисидин шәрәп билән чиқишни билди. Тазилиқ — саламәтликниң капалити. Шуңлашқиму униңға һәммә вақит вә һәрҗайда риайә қилиш керәк. Башқичә ейтқанда, бу һәрқандақ коллективниң рәһбиридин тартип, қатардики ишчи-хизмәтчисиниң күндилик вәзиписи болуши шәрт. Мәһкимә-тәшкилатлар билән оқуш орунлиридила әмәс, умумән аһали арисида санитарлиқ-тазилиқ мәдәнийитини шәкилләндүрүп, қанат яйдуруш, гигиена тәләплириниң қәтъий сақлинишини қолға кәлтүрүш, бу биркүнлүк яки мәвсүмлүк иш болмай, бәлки мәхсәтчанлиқ билән турақлиқ елип берилидиған чарә-тәдбир еди. 120 миң аһалиси бар, бир-биридин нәччә онлиған километр жирақлиққа җайлашқан йезиларни өз ичигә алған наһийәниң умумий санитарлиқ-тазилиқ әһвалини назарәт қилип, гигиенилиқ тәләп-қаидиләрниң сақлинишини тәминләшниң қанчилик мурәккәп һәм җавапкәр иш екәнлигини тәсәввур қиливелиш анчә қийин болмиса керәк. Бир бөлүм үчүн иш һәддидин ташқири көп болушиға қаримастин, Тельман Мәхпир оғли рәһбәрлигидики ақхалатлиқлар униң һөддисидин шәрәп билән чиқип кәлгән еди. Мундақ дейишимизгә әшу жиллири вилайәттики мәзкүр саһа коллективлири арисида һәрқачан алдинқи орунларни егиләп, бөлүм башлиғиниң бирнәччә қетим Пәхрий ярлиқ вә хатирә соғилири билән мукапатланғанлиғи яхши мисал болалайду. Жуқурида мәрһумниң принциплиқ вә тәләпчанлиқ хисләтлири тоғрилиқ қәйт қилинди. Буниң һәқиқәтәнму шундақ екәнлигини мону мисаллардин көрүвелишқа болиду. Яркәнт шәһиридики нан мәһсулатлири заводиға алдин-ала тәстиқләнгән иш реҗисигә бенаән тәкшүрүш жүргүзүлиду. Униң йәкүни бойичә, у йәрдә санитарлиқ-тазилиқ әһвалиниң тәләпкә мувапиқ әмәслиги ениқлинип, бу хусуста тегишлик һөҗҗәтләр рәсмийләштүрүлиду. Камчилиқлар түзитилмигичә иш җәриянини тохтитиш тоғрилиқ акт йезилип, мунасивәтлик орунларға йәткүзүлиду. Завод мудири мәсилини өзара тил тепишиш арқилиқ «йәң ичидә» биртәрәп қилиш мәхситидә соға-саламлирини елип, Тельман акиниң өйигә келиду. Рәпиқиси Нурбанум һәдиниң ейтишичә, әшу жиллири көрүнгәнниң қоли йәтмәйдиған бир коробка сериқ май, дәстә-дәстә торт вә башқа йемәкликләрни елип кәпту. Тельман ака дәсләп саһипхан сүпитидә униң билән очуқ-йоруқ саламлишиду, амма әву «соғилирини» көрүп, җан-имани чиқип кетиду. Аччиғиға пәс келәлмигән у «Мән сениң алдиңда тиләмчи әмәсмән, көзүмдин йоқал!», дәп өйдин қоғлап чиқириветиду. Йәнә бир мисал: Мәрһумни өзигә йеқин чағлап, һәр көргәндә алайтәнла ечилип, саламлишип кетидиған бир жутдиши йоқлиған болуп кәптудә, бир ашхана ечишниң тәрәддутини көрүватқанлиғини, буниң үчүн тәйярлиниватқан һөҗҗәткә имза қоюп беришини, әгәр шундақ қилса, алайтән рази қилидиғанлиғини ейтипту. Өзини зорға бесип олтарған Тельман ака: «Прокуратуриға хәвәр қилайму яки иккинчи көзүмгә көрүнмәйдиған болуп кетәмсән?» дегән екән. Һелиқи адәм йелинип-ялвуруп, көздин ғайип бопту. Мундақ мисалларни аилидинла әмәс, жутдашлиридинму көпләп аңлиғиним бар. Уларниң һәммиси Тельман Мәхпир оғлиниң өз ишиға болған садақәтлик билән хәлиқ саламәтлигини сақлаштәк шәрәплик саһада адил әмгәк қилғанлиғини дәлилләйду. Тельман ака Хизмәтов өз зиммисидики биркишилик борчини өтәш биләнла чәклинип қалмай, җәмийәтлик ишларғиму паал арилишип өтти. Наһийәлик ағриқхана башланғуч партия тәшкилати билән кәспий иттипақ комитетини узун жиллар давамида башқуруп, тәртип-интизамни мустәһкәмләш, ақхалатлиқларниң өз ишлириға болған җавапкәрлигини күчәйтиш, хизмәт сүпитини яхшилаш қатарлиқ мәсилиләргә алаһидә көңүл бөлди. Булардин сирт, наһийәлик хәлиқ назарити комитетиниң штаттин ташқири инспектори сүпитидә қизғин паалийәт елип барди. Яркәнт шәһәрлик кеңишигә бирнәччә қетим депутат болуп сайлинип, жутдашлириниң ишәнчисини ақлиди. Мана мошундақ көпқирлиқ иш-паалийити мунасип баһалинип, көплигән Пәхрий ярлиқлар һәм тәшәккүрнамилар билән мукапатланди, шундақла «Панфилов наһийәсиниң Пәхрий граждини» атиғиға муйәссәр болди. Мәрһум аилидиму бәхитлик ата еди. Пүткүл аңлиқ һаятини яш әвлатни тәрбийиләш ишиға беғишлиған рәпиқиси Нурбанум һәдә иккиси үч оғул, бир қиз тәрбийиләп, қатарға қошти. Уларниң һәммиси дипломлуқ мутәхәссисләр болуп, мошу күнләрдә өз саһаси бойичә үнүмлүк ишләп келиватиду. 2009-жили 8-июль күни яркәнтликләр Тельман Мәхпир оғли Хизмәтовни ахирқи сәпәргә қиймай туруп узатти. Шуниңдин бери бәш жил өтүпту. Бирақ исми жутдашлириниң қәлбидә сақлинип кәлмәктә, Буниңдин кейинму шундақ болуп қаливеридиғанлиғида шәк йоқ. Чүнки яхшиниң яхшилиғи унтулмай, һәрқачан сақланғуси. Нурәхмәт ӘХМӘТОВ. Яркәнт шәһири.