- 1-декабрь — Тунҗа Президент күни
- 27 Қараша, 2014
Дуния етирап қилған Лидер
1-декабрь — умуммиллий дөләт мәйрими — Тунҗа Президент Күни. Мәзкүр мәйрәм чоңқур мәзмун-маһийәткә егә мәйрәм болуп, у Милләт Лидериниң йеңи дөләт — суверен Қазақстанни қурушта егилигән алаһидә орнини көрситиду. Мана аз-кам 23 жилдин буян Қазақстан пүткүл дунияға очуқ болған, униң билән һәртәрәплимә алақә-мунасивәт орнатқан мустәқил дөләт сүпитидә тәрәққий етип, җаһан бирләшмиси арисида өзигә хас мунасип орун егиләп келиватиду. Мошуниң һәммиси мәмликәтниң Тунҗа Президенти Нурсултан Назарбаевниң дана сәясити түпәйли қолға кәлтүрүлгәнлиги аллиқачан етирап қилинип болди. Чүнки Қазақстан тарихи үчүн һәл қилғучи пәйт һесапланған 1991-жили Нурсултан Әбиш оғли өз хәлқиниң әркинликкә, мустәқилликкә болған көп әсирлик арзу-арминини рояпқа чиқарди.
Мәлумки, һәрқандақ дөләттә күчлүк президентлиқ һакимийәт шу мәмликәтниң турақлиқ сәясий, иҗтимаий-ихтисадий тәрәққиятини тәминләйду. Буниңдин яш Қазақстанму истисна әмәс. Тарихий өлчәм билән алғанда қисқа вақит ичидила Қазақстан башқа айрим дөләтләр әсирләр мабайнида баштин кәчүргән тәрәққият йолини бесип өтти. Атап ейтсақ, мустәқил әлниң йеңи Конституцияси қобул қилинди, ихтисадимизниң җошқун тәрәққиятиға зәмин яратқан миллий валюта җарий қилинди, мустәқил дөләтниң рәмзлири — Байрақ, Герб вә Гимн вуҗутқа кәлтүрүлди. Мустәқилликниң қудрәтлик қалқини — Қураллиқ Күчләр қурулди. Хошна дөләтләр билән болған чегарилар қануний рәвиштә рәсмийләштүрүлди. Мәмурий-дөләт башқурушиниң нәтиҗидарлиқ үлгиси барлиққа кәлди. Һөкүмәттин, кәспий парламенттин, мустәқил соттин, регионлардики өзини-өзи башқурушниң иҗраий қурулумлиридин ибарәт болған дөләт һакимийитиниң ениқ вертикали түзүлди. Мошуниң һәммиси дөләт һакимийитиниң бирпүтүн, системилиқ механизмини тәшкил қилиду.
Дөләт рәһбириниң көп күч чиқириши түпәйли мәмликитимизниң хәлиқара мәйдандики абройиму күчәйди. Шундақ екән, Қазақстан бүгүнки таңда Евразия кәңлигидә чоң регионал дөләт мәртивисигә егә болуп, хәлиқара мунасивәтләр системисида муһим роль ойнаватиду вә дуния сәяситидә мунасип орунға егә болуватиду. Җүмлидин бизниң мәмликәт БМТ, ЕБҺТ, ИҺТ, ШҺТ вә башқиму абройлуқ хәлиқара тәшкилатларға вакаләтлик қиливатиду. Вакаләтлик қилипла қоймай, уларниң паалийитигә актив қатнишиватиду. Мәсилән, 2010-жили Қазақстан Җумһурийити Европидики Бехәтәрлик вә һәмкарлиқ тәшкилатиға утуқлуқ рәислик қилди. Қазақстан рәислик қилғанда мәмликәт Евразия кәңлигиниң йеңи тарихида дәсләпки қетим 2010-жили 1-декабрьда Астанада ЕБҺТқа қатнашқучи дөләтләрниң саммити өткүзүлди һәм Тәшкилатниң Астана декларацияси қобул қилинди. Мана мошу әһвалму җумһурийәтниң муһим ғалибийити вә у Дөләт рәһбириниң чоң һәм көп қирлиқ паалийити түпәйлила қолға кәлтүрүлди десәк, ашуруп ейтқанлиқ әмәс.
Тарихтин шундақ қелиплашқанки, Қазақстан — көпмилләтлик, көпконфессиялик дөләт. Бүгүнки таңда җумһурийәттә 130дин ошуқ милләт вә қириқтин ошуқ конфессияниң вәкили течлиқта қатар яшап, мәмликәтниң тәрәққиятиға, униң дунияниң йетәкчи дөләтлириниң қатаридин орун елишиға бир кишилик үлүшини қошуп кәлмәктә. Мәмликәт Президентиниң дана сәясити түпәйли Қазақстан өткүнчи дәвир қийинчилиқлириға бәрдашлиқ берәлиди, айрим илгәрки иттипақдаш җумһурийәтләрдикигә охшаш, «миллий пәтирләргә» бөлүнүп кәтмиди. Әксичә, милләтләрара тоқунушларға йол қоймиди, этносларара төзүмлүк үлгисини вуҗутқа кәлтүрди. Шуңлашқиму этносларара мунасивәтләрни, төзүмлүкни вә разимәнликни күчәйтиш — Дөләт рәһбири сәяситиниң асасиға айланди. Униң тәкитлишичә, көпмилләтлик — бу мәмликәт байлиғи, чүнки көплигән миллий топларниң болуши дөлитимиз тәрәққиятиниң асасини тәшкил қилиду. Әйнә шуни нәзәрдә тутқан Нурсултан Назарбаевниң тәшәббуси билән 1995-жили мәмликәттики сәясий турақлиқ вә милләтләрара разимәнликниң уютқуси болған Қазақстан хәлқи Ассамблеяси қурулди. Келәр жили биз дунияда тәңдиши йоқ вә паалийити җаһан бирләшмисигә үлгә болуватқан мәзкүр институтниң қурулғанлиғиниң 20 жиллиғини нишанлаймиз. Ейтмақчи, бу иш бийилдин башлапла қолға елинип, җай-җайларда ҚХА паалийитигә вә милләтләрара төзүмлүк мәсилилиригә беғишланған һәрхил чарә-тәдбирләр өтзүлмәктә.
Тәкитләш керәкки, йетәкчи сәясәтчиләр, сәясәтшунас алимлар, хәлиқара аналитиклар Нурсултан Назарбаевни вақитниң синақ-ховуплирини ениқ алдин-ала билип-сезидиған хәлиқара миқиястики жирик стратег сүпитидә етирап қилмақта. Һәқиқәтәнму шундақ. Бизниң бу пикримизгә Дөләт рәһбириниң «Нур Отан» партияси Сәясий кеңишиниң кәңәйтилгән мәҗлисидә Қазақстан хәлқигә йоллиған «Нұрлы жол — келәчәккә башлайдиған йол» намлиқ Мәктүби толуқ асас болалайду. Мәсилән, Мәктүптики «...Мән өз тәҗрибәмдин шуни һис қиливатимәнки, йеқинқи жиллар аләмшумул синақлар дәври болиду. Дунияниң пүткүл түзүлүши өзгириду. Айрим мәмликәтләр мошу мурәккәп басқучтин өтәлмәйду. Бу пәллидин пәқәт күчлүк дөләтләр, җипсилашқан хәлиқләрла өтәләйду...» дегән пикирләр Милләт Лидерини һәқиқәтәнму жирақни көрүшни билидиған, милләтни мәлум синақ-ховупларға тегишлик җавап беришкә башлайдиған, тоғра йөнилиш беридиған рәһбәр сүпитидә көрсәтсә керәк.
Нурсултан Назарбаев — Евразия кәңлигидики интеграциялик җәриянларниң баш стратеги вә мемарчиси. Униң тәшәббуси билән Қазақстан, Россия вә Беларусьниң Бажхана иттипақиниң һәм Евразия ихтисадий кәңлигиниң қурулуши, шундақла келәр жили январьдин башлап Евразия ихтисадий иттипақиниң өз паалийитини башлиши жуқуридики пикримизниң испатидур. Шуни ишәшлик ейталаймизки, бүгүнки таңда Қазақстан Һәмдостлуқниң вә йеқинда қурулған Евразия ихтисадий иттипақиниң баш ихтисадий башламчиси, Евразия һәм Мәркизий Азия лидери, региондики җошқун тәрәққий етиватқан дөләт. Мошуниң һәммиси Президентниң рәһбәрлиги түпәйли йүз бериватиду. Шундақла бу Дөләт рәһбириниң 2020-жилғичә болған дәвиргә бәлгүләнгән Сүръәтлик индустриал-инновациялик тәрәққият программисиниң нәтиҗисидур. Мәлумки, мәзкүр программини әмәлгә ашуруш даирисидә нурғунлиған карханилар пайдилинишқа берилди, аһалилиқ пунктлар аватлаштурулуп, ағриқханилар, мәктәпләр, башқиму иҗтимаий-мәдәний объектлар селинди, автомобиль йоллири тәртипкә кәлтүрүлди. Нурғунлиған иш орунлири вуҗутқа кәлтүрүлүп, миңлиған қазақстанлиқ турақлиқ тапавәткә қол йәткүзди. Нәтиҗидә аһалиниң турмуш дәриҗиси яхшилиниватиду.
Һәқиқәтәнму бүгүнки Қазақстан — у иҗтимаий-ихтисадий ислаһатлар бойичә Мустәқил Дөләтләр Һәмдостлуғида вә Шәрқий-Җәнубий Европида алдинқи орунда туриду. Әнди ихтисадий өсүш сүръити бойичә дунияниң йетәкчи дөләтлириниң кириду. Мәмликәтниң алтун-валюта резерви 100 миллиард доллардин ешип кетиду. Әлвәттә, мошуниң һәммиси Тунҗа Президентниң тоғра ихтисадий ислаһат йоллирини таллавалғанлиғиниң ениқ нәтиҗиси.
Һазир болса, Нурсултан Назарбаевниң тәшәббуси билән мәмликитимизниң утуқлуқ тәрәққиятқа йол көрсәткүчи мәшъәлгә айланған «Қазақстан — 2050» Стратегияси әмәлгә ашурулуватиду.
Һечким үчүн сир әмәски, Астана Президентимиз қолға кәлтүргән көплигән тарихий ғалибийәтләрниң рәмзи болуп һесаплиниду. Бүгүнки таңда Астана көркәм вә пүткүл дунияниң көзи қадалған шәһәр. Униңда хәлиқара әһмийәткә егә көплигән чарә-тәдбирләр, саммитлар, қурултайлар, форумлар турақлиқ өткүзүлүп кәлмәктә. Әнди болса, Астана 2017-жили өткүзүлидиған Дуниявий көргәзмигә һәртәрәплимә тәйярлиқ көрмәктә.
Дөләт рәһбири бу қетимқи Мәктүбидиму «ЭКСПО» көргәзмисигә тохтилип өтти. Мәсилән, униңда «...ЭКСПО-2017» комплексиниң қурулушини давамлаштурушқа һазирниң өзидә әвәтилгән 25 миллиард тәңгигә қошумчә 2015-жили несийәләш үчүн 40 миллиард тәңгә аҗритишни тапшуримән», дәп тәкитләп, Дуниявий көргәзмини өткүзүшниң дөләт миқиясидики вәзипә екәнлигини билдүрди.
Қисқиси, пайтәхтниң мәзкүр көргәзмини өткүзүш җайи сүпитидә таллавелиниши, сөзсизки, Қазақстанниң дуния бирләшмисидә мунасип орунни егиләватқанлиғини, Дөләт рәһбириниң болса, һәммә етирап қилған аләмшумул миқиястики рәһбәр екәнлигини йәнә бир қетим тәстиқлигән болса керәк. Һәқиқәтәнму «ЭКСПО-2017» көргәзмисиниң Астанада өткүзүлүши җумһурийәт үчүн чоң утуқ, униң җошқун тәрәққий етиватқанлиғиниң испати.
Хулләс, дуниядики йетәкчи дөләтләр рәһбәрлириниң, көплигән сәясәтчиләрниң етирап қилишичә, Нурсултан Назарбаевниң өз ели алдидики тарихий хизмити шуниңдики, у қачанду-бир вақитта чоң империяниң хам әшия йәткүзүп бәргүчиси һесапланған җумһурийәтни шәкилләнгән, нәрқ ихтисади тәрәққий етиватқан, дуния бирләшмиси етирап қилған вә һесаплишидиған мәмликәткә айландурди. Шуңлашқиму уни аналитиклар Петр І, Джордж Вашингтон, Мустафа Кемал Ататүрк, Шарль де Голь, Маргарет Тэтчер вә өз елиниң тарихида шанлиқ из қалдурған башқиму бирқатар тарихий шәхсләрниң қатариға қоймақта. Һәқиқәтәнму бу һечқандақ испат-дәлилни тәләп қилмайдиған аксиома.
Шөһрәт МӘСИМОВ.
489 рет
көрсетілді0
пікір