• Йеңилиқлар
• 19 Ақпан, 2015

Шерикликкә ишәнчә билдүрүлгән учришиш

Президент йеқинда Қазақ-станда тиркәлгән чәтәллик дипломатик миссияләрниң рәһбәрлири билән учрашти. Нурсултан Назарбаев өз сөзидә өткән жилниң бәзибир йәкүнлирини чиқарди вә мәмликәтниң мошу жилдики ташқи сәясәт паалийитигә мунасивәтлик планларға тохтилип өтти.Президент дипломат-ларға мураҗиәт қилип, Қазақстанниң цивилизация-ләрара вә динларара диалогниң тәрәққий етишиға өз һәссисини қошуватқанлиғини тәкитлиди. У бизниң мәмликитимизниң тәшәббуси билән өткүзүлүватқан Дуниявий вә әнъәнивий динлар рәһбәрлири қурултийиниң етирап қилинған хәлиқара диалог мәйданиға айланғанлиғини әслитип өтти вә учришишқа қатнишиватқан әлчиләр вакаләтлик қиливатқан мәмликәтләр делегациялирини бийил июньда Астанада өтидиған V қурултайға тәклип қилди. Униңдин ташқири Нурсултан Назарбаев бийил дуниявий бирләшминиң Иккинчи дуния урушиниң аяқлашқанлиғиниң 70 жиллиғини, Хельсинки Хуласә актиниң 40 жиллиғини вә йеңи Европа үчүн Париж хартиясиниң 25 жиллиғини нишанлайдиғанлиғини әслитип өтти. Мошу юбилейлиқ сәнәләр һазирқи хәлиқара бехәтәрлик тоғрилиқ чоңқур ойлиниш вә очуқ сөзлишиш үчүн сәвәп болуши керәк. Әйнә шуниңға бағлиқ Президент Украининиң шәрқий-җәнубидики тоқунушларниң бәш миңдин ошуқ адәмниң һалак болушиға елип кәлгәнлигини әслитип өтти. Нурсултан Назарбаев мәмликитимизниң «норманд төртлиги» әллири рәһбәрлириниң 12-февральда Минскта болуп өткән мурәккәп музакирилириниң нәтиҗилирини алқишлайдиғанлиғини тәкитлиди. Шундақла Дөләт рәһбири дунияда тоқунуш очақлири көпийиватқан шараитта хәлиқара бехәтәрлик системисини мустәһкәмләшниң зөрүр екәнлигигә диққәт ағдурди. Нурсултан Назарбаевниң пикричә, һазирқи шараитта барлиқ дөләтләр өзлириниң хәлиқара шәртнамилар вә келишимләр бойичә мәҗбурийәтлиригә әмәл қилиши муһим әһмийәткә егә. Әйнә шуниңға бағлиқ Қазақстан тәң һоқуқлуқ, өзара мәнпийәтләрни һесапқа елиш, асаслиқ проблемиларни коллективлиқ һәл қилиш тәрәпдари. Мәлумки, 2010-жили декабрьда Астанада болуп өткән ЕБҺТ саммитида униңға қатнашқучи мәмликәтләр бизниң мәмликәтниң умумий Евроатлантика вә Евразия бехәтәрлик бирләшмисини қуруш идеясини қоллап-қувәтлигән еди. Шуңлашқа һазир, Дөләт рәһбири тәкитлигәндәк, бехәтәрликни тәминләшкә болған мошу яндишиш илгәркидинму көпирәк тәләп қилиниватиду. ХХІ әсирдики синақ-ховуплар шараитида биз 1975-жилқи Хельсинки актиға охшаш концептуал йеңи шәртнамини тәйярлашқа киришишни тәклип қилимиз. У өзара мәнпийәтләр вә ЕБҺТниң Астана декларациясиниң принциплирини әмәлий иш йүзигә ашуруш асасида йеңи бехәтәрлик системисини қурушни көздә тутуши керәк. Мошу тарихий вәзипини һәл қилиш үчүн барлиқ рәһбәрләрдин келәчәккә қаритилған сәясий ирадә, аләмшумул тәпәккүр тәләп қилиниду, — дәп тәкитлиди Президент. Дөләт рәһбири өз сөзидә дөләтләрниң қоюқ ихтисадий һәмкарлиғиниң бехәтәрликни тәминләшниң әң нәтиҗидарлиқ йоли болуп һесаплинидиғанлиғини тәкитлиди. Ғәрип билән Россияниң өзара ихтисадий чарилири дуниявий ихтисаттики униңсизму еғир вәзийәтни мурәккәпләштүрүватиду, мәмликәтләр вә хәлиқләрниң әһвалини начарлитиватиду вә буниңда Қазақстанму дуниявий бирләшминиң бир қисми сүпитидә истисна әмәс. Президент Евразия Ихтисадий иттипақини қуруш тоғрилиқ шәртнаминиң күчигә киргәнлигини әслитип өтти. Алаһидә тәкитләймәнки, Евразия Ихтисадий иттипақиниң асасини суверенитетни, ихтисадий прагматизмни, тәң һоқуқлуқни вә очуқлуқни һөрмәтләш принциплири тәшкил қилиду, уларсиз һечбир бирләшмә моҗут болалмайду. Евразия Ихтисадий иттипақи билән әркин сада зонисини қурушқа онлиған мәмликәтләрниң қизиқиш билдүрүватқанлиғи иттипақниң мәптункарлиғини көрситиду, — деди Нурсултан Назарбаев. Дөләт рәһбири ядро ховупиниң заманимизниң әң җиддий проблемилириниң бири болуп келиватқанлиғиға диққәт ағдурди. У Қазақстанниң Умумйүзлүк ядро қуралини тарқатмаслиқ тоғрилиқ йеңи шәртнамә қобул қилиш тәшәббусиниң алаһидә актуаллиққа егә екәнлигини йәнә бир қетим тәкитлиди. Өз новитидә бизниң мәмликитимиз ядро қуралини тарқатмаслиқ тәртивини күчәйтишкә күч чиқиришни давамлаштуруватиду.  Нью-Йоркта Мәркизий Азиядә ядро қуралидин азат зонини қуруш тоғрилиқ шәртнамини имзалиши мошу йөнилиштики утуқ болуп һесаплиниду. Дөләт рәһбири дипломатларни 2015-жилдиму бизниң мәмликитимизниң хәлиқара алақиларни актив кәңәйтиш вә чоңқурлитиш йолини давамлаштуридиғанлиғидин хәвәрдар қилди. Ахирида Нурсултан Назарбаев дөлитиниң Қазақстандики дипломатик корпус вәкиллириниң паалийитини толуқ қоллап-қувәтләйдиғанлиғини тәкитләп, улар вакаләтлик қиливатқан мәмликәтләр билән мунасивәтләрниң техиму тәрәққий етидиғанлиғиға  үмүт билдүрди. Дипломатик корпусниң дуайени, Россия Федерациясиниң Пәвқуладдә вә Толуқ һоқуқлуқ Әлчиси Михаил Бочарников Қазақстандики барлиқ чәтәллик дипломатларниң намидин Дөләт рәһбиригә вә пүткүл Қазақстан хәлқигә утуқ-муваппәқийәт һәм паравәнлик тилиди.