• Йеңилиқлар
• 06 Мамыр, 2015

Җасур дадимиз

Биз бүгүн течлиқпәрвәр инсанийәтниң улуқ мәрикиси — алдинқи сәптә һәқиқий җасарәтниң үлгисини көрсәткән атилиримиз билән акилиримизниң, арқа сәптә кечә-күндүз дегидәк аянмай әмгәк қилған анилиримиз билән һәдә-сиңиллиримизниң, бели мүкчәйгән бова-момилиримизниң қени вә тәри бәдилигә кәлгән Улуқ Вәтән урушидики Улуқ Ғалибийәтниң 70 жиллиғи һарписида туримиз. Көзләргә яш әккүзидиған бу муқәддәс мәйрәм бизниң аилә үчүнму әтивалиқтур. Чүнки дадимиз Барат Абдулбақиев шу урушниң қанлиқ җәң мәйданлирида һәқиқий дәһшәтни өз көзи билән көрүп, униң қайнимида болған җасурларниң бири. Мундақ дәп ейтиватқинимниң сәвәви, 1945-жили Москвада — Қизил Мәйданда өткән Ғалибийәт парадиға талланған һәқиқий җасур җәңчиләрниң қатнашқанлиғи тарихтин яхши мәлум. Әйнә шундақ җәңчиләр қатарида дадамму болған еди. Ейтқанлирим қуруқ гәп болмаслиғи үчүн СССР Мудапиә министрлигиниң Мәркизий мирасгаһидин елинған архив һөҗҗәтлиридин үзүндиләрни кәлтүрмәкчимән. Бу һөҗҗәтләрни һазир Ташкәнт шәһиридә яшайдиған иним — педагогика пәнлириниң намзити, Ташкәнт Дуния тиллири университетиниң доценти Тельман Баратов алдурған еди. Уларниң арисида дадамниң 1944-жили 16-мартта «Қизил Юлтуз» ордени билән мукапатланғанлиғи тоғрилиқ Пәрман вә униңға қошумчә һөҗҗәтләр бар. Мана шуларниң арисидики һесап картотекисиниң «Җасарәт» дегән бөлүмидә мундақ дәп йезилған: «Будзушки әтрапида дүшмән мудапиәсини тар-мар қилиш пәйтидә қатардики җәңчи Абдулбақиев путидин еғир яридар болди, бирақ санротиға бериштин өз әрки билән баш тартти. Абдулбақиевниң расчети дүшмәнниң икки қол пулемети үзлүксиз оқ яғдуруватқан истеһкамни йоқ қилип, атқучилар ротисиниң алға игрилишигә йол ачти. Пәқәт шуниңдин кейинла йол. Абдулбақиев санротиға барди». Әнди дадамниң 1945-жили 8-февральда «Җасарити үчүн» медали билән мукапатланғанлиғи тоғрилиқ Пәрманиға қошумчә қилинған бир һөҗҗәттә мундақ дейилиду: «Йолдаш Абдулбақиев немис басқунчилириға қарши җәңләрдә дайим җасарәтниң үлгисини көрситип келиватиду. Мәсилән, Хох-Штакани әтрапида дүшмәнниң үч танкиси тәркивидә қатардики җәңчи Абдулбақиев бар расчетқа йеқинлишип қалди. Расчет кәйни-кәйнидин икки қетим етип, бир танкни партлитивәтти. Шу күни Мартинтен аһалилиқ пунктида дүшмән күтүлмигән йәрдин атқучилар ротиси бекингән блиндаж әтрапида пәйда болди. Вәзийәтни тоғра баһалиған йолдаш Абдулбақиевниң расчети тохтимай оқ чиқирип, дүшмәнниң бир қол пулеметини йоқ қилди, он солдитини өлтүрди. Шундақ қилип, дүшмән һуҗуми қайтурулди». Қатардики җәңчи Барат Абдулбақиевниң һесап картотекисидики «Мукапат вариғида» мундақ эпизодлар хелә бар. Уларниң һәммисини әтраплиқ йезип олтиришниң һәм һаҗити йоқ. Бирақ дадамниң мәйдисини безәп турған I дәриҗилик Вәтән уруши, «Қизил Юлтуз», «Җасарити үчүн», «Кенигсбергни алғанлиғи үчүн» вә башқиму орден-медальларниң һәрбириниң әйнә шундақ «тарихи» барлиғи һәқиқәт. Дадам уруштин келиши биләнла бәш жил Чоң Ачиноқидики Молотов намидики колхозниң рәиси болди, андин Подгорное (һазирқи — Қирғизсай) йезисидики «Лекрастрестниң» баш мудири лавазимини егилиди. Бирақ уруш салған җараһәтлири үдәп, 1953-жили 50 йешида вапат болди. Дадам, тәғдир тәқәзаси билән, үч қетим өйләнди. Мениң вә һәдилирим Лена, Рабиләм, Раһиләмниң аниси Сархан Турдахунова туюқсиз вапат болуп кетиду. Андин дадам Росхан Дуганова билән өй-очақлиқ болуп, бир пәрзәнт сөйиду, у — иним Тельман. Дадимиз уруштин кәлгичә анимиз вапат болидудә, Иззәтхан Әһәтбақиеваға өйлиниду вә иним Тиливалди туғулиду. Шундақ қилип, биз, бир атидин вә үч анидин алтә пәрзәнт, йә ата, йә ана меһригә тоймай чоң болдуқ. Бирақ һаят еғирчилиғи, күндилик турмуш какунчилиғи бизгә мәдәт вә күч-қувәт бәргәндәк туюлиду бәзидә. Һәммимиз алий билим елип, һаяттин өзимизниң мунасип орнимизни таптуқ, бала тәрбийиләп, һазир нәврә-чәвриләрниң шат күлкиси билән яшаватимиз. Илаһим, ата-анимиз көрмигән яхшилиқлар әнди шуларға яр болсун!

Коммунар БАРАТОВ.

Алмута шәһири.