• Йеңилиқлар
• 10 Шілде, 2015

Нәмунә болғидәк һаят

Үч қетим Кеңәш Иттипақиниң Қәһримани, авиация маршали А.Покрышкин: «Фашизм үстидин Ғалибийәтниң қандақ қурванлиқлар бәдилигә кәлгәнлигини инсанийәт унтуши мүмкинму? Инсанийәт  биз үчүн һәм урушни башлиғанлар үчүн наһайити дәһшәтлик болған нәтиҗилирини чүшинәмду? Унтумайду! Унтумаслиғи керәк!» дегән екән. Шу уруш биздин қанчә жирақлиғансири, униң тирик гувачилири болған қәдирдан ветеранлиримизниң сепиму шалаңлашмақта. Шуңлашқа уларниң һаяти һәққидә яш әвлатқа ейтип бериш — бизниң инсаний борчимиз.Мән 38 жил мәктәптә ишлидим. Мошу жиллар давамида оқуғучиларни вәтәнпәрвәрлик роһта тәрбийиләшкә тириштим. Дайим синип саатлирини, ветеранлар билән учришишларни өткүзүп, уларниң қәһриманлиқлири һәққидә қизиқ һекайилирини тиңшаттуқ. Бу қетим шу дәһшәтлик урушниң гувачиси болған дадам һәққидә мақалә йезишни тоғра көрдүм. 1941-жили Яркәнт тәвәсидики Нағричи йезисидин бирнәччә яш жигит армия сепигә чақирилған. Шуларниң арисида мениң дадам — Һесамдун Самиевму болған. Дадам дәсләп җәңгә Великие Луки йезиси әтрапида қатнашқан екән. Шиддәтлик җәң бир тәвлүк давам қипту. Шуниңдин кейин униң ғалибийәткә болған ишәнчиси техиму улғайған екән. Дадам пат-пат 1943-жили күз ейида Днепр дәрияси йенида болған җәңни әсләйдиған.  Қоманданлиқ кеңәш әскәрлириниң дәриядин өтүшини тәминләш вәзиписини қойиду. Рота уни шәрәплик орунлайду. Мошу җәңдә көрсәткән қәһриманлиғи үчүн дадам ІІІ дәриҗилик «Шөһрәт» ордени билән тәғдирлиниду. У шу пәйттә яридар болидудә, госпитальға чүшүп қалиду. Давалинип чиққандин кейин йәнә мәйданға, өз қисмиға қайтип келиду. Шиддәтлик җәңләрниң биридә оң мүрисидин яридар болуп, Пенза вилайитидики һәрбий госпитальда давалиниду. Дохтурлар униң җараһитиниң еғирлиғини ейтип, оң қолини кесивәтмәкчи болиду. Амма дадам улардин ялвуруп илтимас қилип қолини кәстүрмәйду. Чүнки у шу пәйттә әндила 23 яшқа толған нәвқиран жигит еди. Дохтурлар ахири униң қолини сақлап қелишқа муйәссәр болиду. Дадам һаятиниң ахириғичә әшу дохтурларға рәхмитини ейтип өткини һелиму есимда. Тәкитләш керәкки, әйнә шу җәңләрдә көрсәткән әрлиги үчүн «Җасарити үчүн» медалиға тәвсийә қилинған екән. Амма мукапат егисини пәқәт оттуз жилдин кейин тапти. Дадам жутиға 1945-жилниң бешида қайтип келиду. Дәсләп йеза кеңишиниң рәиси, кейинирәк даңлиқ «Октябрьниң 40 жиллиғи» колхозида агроном, зоотехник болуп ишлиди. Шуниңдин кейин егилик рәиси Н.Головацкийниң тәкливи билән янармай станциясини башқуриду. Мошу йәрдә дадам 20 жил әмгәк қилди. Илгири һәр жили 9-май күни биз һәммимиз чоң өйүмиздә жиғилип, дадамниң уруш һәққидә һекайилирини тиңшаттуқ. Дуниядин әтигән кәткән анимиз Руқийәмни әсләттуқ. Дадам 15 нәвриси, 13 чәврисини әтрапиға жиғивелип: «Бу дәһшәтлик уруш көплигән нәвқиран жигитләрни елип кәтти. 9-Май һәммимиз үчүн муқәддәс күн. Буни һечқачан унтумаңлар. Һазир силәр течлиқ һаятта яшаватисиләр, униң қәдрини билиңлар. Келәчигимиз парлақ болиду. Туғулған жутуңларни, вәтиниңларни сөйүңлар» дәйдиған. Һәр жили Ғалибийәт мәйримини нишанлиғанда, дадамниң сөзлирини яш әвлатқа йәткүзүшни муқәддәс борчум дәп билимән. Улуқ Ғалибийәтни һәдийә қилған барлиқ инсанларниң җасарити мәңгү унтулмайду.   Асийәм ӨМӘРБАҚИЕВА, Панфилов наһийәсиниң Пәхрий граждини.