• Йеңилиқлар
• 23 Қаңтар, 2012

Қериндашниң оти бөләк екән

Хәлқимиз арисидин йетилип чиққан жирик намайәндилиримизниң қатаридин мунасип орун егилигән, һели мәрһум Яқуп Розин мениң кичик дадамниң оғли болиду. У өз дәвриниң қәһримани —көрнәклик инқилапчи Абдулла Розибақиев билән бир сәптә хизмәт қилған әрбаплар қатарида тилға елинатти. Мән бу қисқа хатиридә Яқуп кичик дадам тоғрилиқ әмәс, бәлки униң чоң оғли Мурат Яқуп оғли Розин тоғрилиқ қисқичә ейтип өтүшни тоғра көрдүм. Чүнки уму, худди атиси охшаш, исим-нәсиби һөрмәт билән тилға елинидиған көрнәклик шәхсләрниң бири болған еди. Мурат Розин 1932-жили Москва шәһиридә туғулған. Чүнки кичик дадам мошу шәһәрдә хизмәт қилип, Россиядә тонулған алимлар аилисидә тәрбийиләнгән Елена Константиновна билән аилә қурған екән. Мурат мошу шәһәрдә оттура мәктәпни түгитип, 1949-жили Куйбышев намидики Москва қурулуш институтини қизил диплом билән тамамлайду. Андин илмий иш билән шуғуллинип, 1963-жили намзатлиқ диссертация яқлап, техника пәнлириниң намзити атилиду. Шу жилдин башлап Москва мемарчилиқ академиясидә өзиниң педагогикилиқ паалийитини башлайду. Мошу академиядә ишләп жүрүп, докторлуқ диссертациясини яқлайду. Профессор Мурат Розин 2008-жили 76 йешида пенсиягә чиқиду. Мошу жиллар мабайнида Мурат қурулуш саһаси бойичә Россия даирисидә тонулған әң көрнәклик алимлар қатарида тилға елинип, жуқури дөләт мукапатлириға сазавәр болиду. Униң қәлимигә мәнсүп онлиған монографияләр билән башқиму илмий әмгәкләр һеликәм өз әһмийитини йоқатмиди. Айрим илмий әмгәклири дуния алимлириниң диққитини җәлип қилип, чәт әл тиллириға тәрҗимә қилинди вә улар алий оқуш орунлири үчүн дәрислик сүпитидә қоллинилмақта. Биз шуни яхши билимизки, Мурат бәш яшқа киргәндә, дадиси — Яқуп Розин «кулакниң балиси» дегән бәднам қалпиғи астида тәқиплинип, Сибирьға палиниду вә пәқәт 1955-жили ақлинип чиқиду. Шу сәвәптин Мурат институтниң 1-курсини тамамлиғанда, уни «хәлиқ дүшмининиң оғли» дәп оқуштин чиқириветиду. Лекин Мурат бу тоғрилиқ һәтта анисиғиму һеч немә демәйду, пәқәт «ата үчүн бала җавап бәрмәслиги керәк» дегән мәнада жуқарқи иҗраий органларға кәйни-кәйнидин әризә йезишқа башлайду. Ахири өз мәхситигә йетип, институтқа қайта қобул қилиниду. Шу жиллири биз, алмутилиқ туққанлири, қериндишимиз Муратниң тартқан җапа-мәшәқәтлири тоғрилиқ нурғун аңлиған едуқ. Уларни бир-бирләп тизип йезишниң өзи биз үчүн мүшкүл. Бирақ, әтигәнму-кәчму, Муратниң тартқан җапалири тоғрилиқ җәзмән йезилиду дәп ойлаймиз. Мурат һәртәрәплимә талантқа егә еди. У яхши нахша ейтатти, уссулниму чирайлиқ ойнатти, рояль билән аккордеонни маһирлиқ билән чалатти. Униң наһайити силиқ-сипайилиғи, сәрәмҗанлиғи, кәмтарлиғи вә мәдәнийәтликлиги һәр қандақ адәмни бирдин өзигә җәлип қалатти. Мундақ хисләтләр кичик дадимиздиму бар еди. Дадисиға шунчә охшиғанлиғиға қарап қайил болаттуқ. Униң билән учрашқан пәйтләр биз үчүн дайим мәйрәм болидиған. Чүнки қериндишимиз Мурат көрнәклик алим болупла қалмай, шуниң билән биллә алий пәзиләтлик инсан еди. Униң биз, қериндашлириға болған көйүмчанлиғини тәсвирләп йәткүзүшкә тилимиз аҗизлиқ қилиду. Нәқ шуңлашқиму биз, Розиевлар әвлади (Яқуп кичик дадимизниң әсли фамилияси Розиев еди), ата-бала Розинларни та әбәт қәлбимиздә сақлаймиз. Қериндишимиз Мурат Розин Москва шәһиридә өткән жили 12-август күни 79 йешида вапат болди. Кичик дадимизниң изини бесип, униң йоқлуғини бизгә билиндүрмәй келиватқан әң йеқин адимимиздин айрилиш толиму еғир болди. Қайғу-һәсритимизни йениклитиш үчүн мошу яднамини йезишни тоғра көрдуқ. Илаһим, улуқ Алла таала Муратниң ятқан йерини җәннәттә қилғай! Саадәт МӘҺӘМӘТОВА. Туздыбастав йезиси, Талғир наһийәси. СҮРӘТТӘ: Мурат Розин (оңда) дадиси Яқуп Розин вә чоң дадиси — Қасимханниң оғли Яқупҗан билән.