• Мәдәний мирас
• 07 Сәуір, 2016

Зағунлуқтин тепилған әтиқиләр

Йеқинқи жиллардин буян Тәклимаканда елип берилған археологиялик тәт­қи­қатларда көплигән ха­ра­билиқлардин һәрхил гиләм әвришкилири, жуң тоқумчилиғиға һәм кәш­тичиликкә аит әтиқиләр байқалған. Улар уйғур тоқумичилиқ һәм кәштичилик һүнири тарихиниң толиму узун вә рәң бериш техникисиниң хелила жуқури дәриҗидә болғанлиғини испатлайду.Чәрчән наһийәсиниң Тоғ­рақлиқ йезисидики қумлуққа җайлашқан Зағунлуқ қедимий қәбирстанлиғидики 176 чоң-кичик қәбир қезилип, улардин әр, аял вә бовақниң мурдиси, шулар билән биллә башқиму һәмдәпнә буюмлар қезивелинип, Шиңҗаң-Уйғур Автоном Районлуқ мирасгаһқа қоюлған. Шуларниң ичидики кәштә буюмлириниң тарихи 3800 жил әтрапида дәп бәкитилгән. Аял җәсәтниң көйнигиниң йәң учиға, гирвиги билән асти пешиға зиғзиқ шәклидә кәштә бесилған. Бәзи кийимләргә алтун қапланған түгмиләр вә алтун безәкләр қадалған. Һәмдәпнә буюмларниң ичидә көркәм жуң тоқулмилардин ишләнгән нәпис кийим-кечәкләр, баш кийимләр, әдиял, палас, кигиз қатарлиқ қедимий һәм сақлиниши бирқәдәр мукәммәл затлар орун алған. Мошуниң һәммиси шу дәвирдики қәвмләрниң кийиниш вә ясиниш усулиниң көркәм, мәдәний бир һаләткә йәткәнлигини көрситиду. Мирасгаһ көргәзмисигә қоюлған қедимий буюмларниң ичидә мутәхәссисләрни бу диярда яшиған хәлиқларниң жиңнә ишләпчиқиришниң сирлири бәкирәк қизиқтурған. Болупму онлиған әсир өтсиму ялтириғини сақлап қалған жиңниниң жип өткүзүш төшүгиниң жуқури маһарәт билән, қолайлиқ ечилғанлиғи уларни һәйран қалдурған. Жуқурида қәйт қилинған фактлар Тәклимаканда яшиған қедимий хәлиқләрниң кийим-кечәк мәдәнийитигә, тоқумичилиқ һәм кәштичилик сәнъитигә алаһидә әһмийәт бәргәнлигидин, шундақла ишләпчиқириш техникисиниң тәрәққий әткәнлигидин далаләт бериду. Зағунлуқ қәбирстанлиғидин тепилған маддий-мәнивий тепилмиларниң дунияда кам учрайдиғанлиғи һәммигә мәлум. Шуңлашқиму уларни қәдирлишимиз һәм улар билән пәхирлинишимиз керәк.

www.rfa.org