• Һасан-һүсән
• 07 Сәуір, 2016

Төгиниң қуйруғи немишкә калтә

Чөчәк/ Бурунниң  бурунисида җаһан шунчә кәңрикән, чарва-мал шунчә мол екән. Әйнә  шу заманларда  төгиниң наһайити узун, йәргә саңгилап туридиған қениқ, жуңлуқ қуйруғи бар екән. Ешәкниң  шундақ һәйвәтлик  үч тал мүңгүзи болуп, калиниң мүңгүзи йоқ екән. Төгә билән ешәк йеқин достлардин болуп яшаптекән. Төгә наһайити ишчан һәм саддә, кала билән чошқа һорун екән. Һәр жили отлаққа көчкәндә  улар төгиниң көңүлчәк, саддилиғидин пайдилинип, униң қуйруғиға дәссәп туридекән. Төгә уларни сөрәп қумлуқлардин өткүзүп қойидекән. Лекин бу иш һәр жили давамлишиверип, бепаян чөлләрдә кетип барғанда, төгиниң һеч һали қалмай, «әнди өзәңлар меңиңлар, бәк һерип кәттим!» дәпту. Шу чағда чошқа билән кала: «Ялған сөзлимәй сөрәвәрсәңчу, һәр жили бизни сөрәп көнүп кәттиң. Сән һарамзәдиликни үгинип, қәстән шундақ дәватисән», дәп унумайдекән. Йәнә бир жили яйлаққа көчкәндә, төгә уларни сөригили унмапту. Күнләрниң биридә төгә маңғанда чошқа билән кала униң қуйруғини дәссәп турувапту. Төгә амалсиз уларни сөрәп меңипту, лекин йеши йетип қалған у  һерип йетип қапту. Буни көргән чошқа билән кала: «Һәй, һарамзәдә тола қувлуқ қилмай сөрә!» дәп турувапту.  Бу чағда кала билән чошқа раса ухлап арам елип, төгә һошиға кәлгәндә, «маңмамсән һарамзадә»,  дәп  мәҗбурлапту. Бу қилмишларни көрүп чидалмиған ешәк: «Инсап қилиш, у өләй дәп қалсиму йәнә уни қийнамсиләр?» дәпту. Кала билән чошқа: «Сениң немә кариң, өзәңни билмәмсән!», дәп ешәк билән урушупту. Ешәк аччиғида үч тал мүңгүзи билән кала вә чошқини үсүп қосақлирини тешип үчәйлирини саңгилитип маңалмас қилип қоюпту. Шуниң билән кала вә чошқа ағриққа чидап, миң җапада меңип,  Шир падишаға әризә қипту. Шир падиша төгә, ешәк, кала вә чошқини алдиға чақиртип келип, әһвални тәпсилий уққандин кейин, урушта бәкирәк зиянға учриған калиға ешәкниң икки мүңгүзини елип берипту. Төгигә ичи ағрип, униң қуйруғини кесиветип, кала, чошқиларға бозәк болушидин қутулдурупту. Ешәкниң йәнә бир мүңгүзини өзигә чиш қилип берипту. Шуңа униң чиши йоған һәм өткүрмиш. Турди  ҚУТЛУҚ. (ШУАР)