• Мөтивәрләр
  • 29 Қыркүйек, 2016

Әркин акиниң әсләйдиғини тола

Уйғурлар арисида жигитбеши алаһидә орунда туриду. Бу хизмәтниң аброй-һөрмитигә қариған­да, җа­па-мәшәқити тола. Шуң­лашқиму җәмийәтлик асастики мошу «лавазимға» әқил-парасәтлик, билимлик, мил­ләт ғемини қилидиған, униң мәдәнийәт-маарипи, сәнъити вә мәтбуати үчүн көйинидиған  адәмләр сайлиниду. Әйнә шундақ инсанларниң бири  — Әркин ака Хелилов. У он жил давамида Әмгәкчиқазақ наһийәсидики қедимий уйғур йезилириниң бири — Маливайниң жигитбеши вәзиписини атқурди.

Пешқәдәм журналист, мениң устазим Һаким Хелиловниң Әркин акини буниңдин жигирмә жилға йеқин вақит илгири көргән едим. Қәрәллик нәширләргә  муштири топлаш мәвсүми болидиған. Әркин ака йезидики гезит җанкөйәрлириниң бешини қошуп, улар билән әркин сөһбәтлишишимиз үчүн имканийәт яритип бәрди. Наһайити еғир-бесиқ, гәп-сөзи орунлуқ акимиз шу вақитта наһийә нәпәсиниң әһмийитигә кәң тохтилип, униң турғунлирини гезитимизға бир кишидәк муштири болушқа дәвәт қилип, бизгә чоң ярдәм көрсәткән еди. Йеқинда пурсити чүшүп, Әркин акини йоқлап бардим. У бир дәстә гезит-журнални үстәлгә тизивелип, оқуветипту. Мени бирдин тонумиди. Салам-сааттин кейин биз өтмүшни, мәрһум Һаким акини әсләп, көзүмизгә яш алдуқ. Өйниң келини Элмира наһайити меһмандост екән. Бир дәмдила дәстихан раслиди. Әркин ака иккимиз алдиримай сөһбәтләштуқ. У бийил 76 яшқа кәпту. Мошу Маливайда туғулуп-өсүпту. Атиси Хелил Абдурасулов «Әмгәк» колхозиниң рәиси болған екән. – Аилимиздә бәш қиз вә икки оғул — йәттә қериндаш чоң болдуқ. Дадам әтидин кәч киргичә етиз-ериқта. Апам Гүлванхан бизниң тәрбийимиз билән шуғулланди. Кейинирәк, йәни уруш жиллири уму етиз ишлириға арилишип, су тутти. Кечилири җәң мәйданидики солдатларға пәләй, пайпақ тоқиди, – дәйду Әркин ака балилиғини әсләп. Уруш тамамлинип, 1947-жили Әркин ака мәктәпкә бариду. 10 жиллиқни муваппәқийәтлик тамамлап, бир жил йеза егилиги училищесиниң механизация бөлүмидә оқуйду. Оқуп жүрүп, «Әмгәк» колхозида механизатор болуп ишләйду. Қолиға гуванамә алғандин кейин комбайнға егә болуп, йеңи техникиниң тилини үгиниду. Колхоз совхоз болуп өзгәргәндә, униң шу чағдики мудири Турсун Исмайилов әмгәксөйгүч жигитни Талғир шәһи­ридики йеза егилиги техникумиға әвәтиду. Агроном мутәхәссислигини егиләп чиққан Әркин ака дәсләп тамака бригадиси бригадириниң орунбасари, бригадир  болуп ишләйду. Шиҗаәтлик әм­гиги түпәйли дайим алдинқи сәптин көрүниду. Елимиз мустәқиллик елип, егиликләр тарқиғандин кейин, Маливай оттура мәктивидә механик-инструктор болуп ишләп, шу йәрдин һөрмәтлик дәм елишқа чиқиду. Бирақ Әркин ака дәм алмайду. Маливайниң чоң жигитбеши Бәһримҗан Мәхпировниң тәкливи билән жигитбеши болуп сайлинип, он жилдин ошуқ вақит жутниң отидин кирип, сүйидин чиқиду. Жигитбеши хизмитигә йеңидин киришкән пәйтидила йеза зәрәткалиғини қоршитип, дәрваза орнатқузиду. Униң әтрапиға терәкләр билән мевилик дәрәқләр көчәтлири тикилип, пәрвиш қилиниду. Көп өтмәй қәбирстанлиқ әтрапи йешилзарлиққа айлиниду. Кейинирәк Әркин акиниң башланмиси билән йезидики уруш ветеранлири хатирисигә орнитилған ядикарлиқ билән мечит җөндәштин өтти. Қәлби жутум дәп янған Әркин ака аилисидиму меһриван ата һәм бова болалиди. Әпсус, униң рәпиқиси пүткүл аңлиқ һаятини бала тәрбийисигә беғишлиған тәҗрибилик педагог Төрихан Розибақиева буниңдин үч жил бурун бақилиқ бопту. Һаятниң еғир-йенигини тәң тартип кәлгән әр-аял иккиси үч оғул, үч қиз сөйүп, қатарға қошупту. – «Хәп» дегүзидиған пәйтләр бар, бу йеңи пикир әмәс. Һәр һалда, йәнә бир қайтилисақ, ошуқ болмас, — дәп хошлишиш алдида көңлидики гәплирини ейтти Әркин ака. — Биринчидин, яшларниң барлиғи шәһәрләргә кәтмәй, бирази йезида қелип, ата-бовимиздин қалған деханчилик билән шуғулланса. Әлвәттә, хәлқимизгә билимлик әвлат керәк, бирақ етиз-ериқ ишлирини қилидиған адәм болғиниму яхшиғу?! Йәнә бир ейтарим – мусулман әһли болғанлиғимиздин, нәзир-чирақ ишлирини өйләрдә өткүзсәк. Һашамәтлик өйләрни салимизу, кафеға берип, дәстиханни тойниңкидәк раслап, әрваларға хәтмә-қуръан беғишлаймиз. Ахири, бу той мәрасими әмәсқу?! Һәқиқәтәнму, орунлуқ пикирләр. Илаһим, мошундақ парасәтлик атилиримиз билән анилиримиз аман болуп, биз, яшлар, уларниң  мәслиһитигә әмәл қилип өсәйли. Рашидәм РӘҺМАНОВА.  Әмгәкчиқазақ наһийәси.

450 рет

көрсетілді

0

пікір

Біздің Telegram каналына жазылыңыз

алдымен сізді қызықтыратын барлық жаңалықтарды біліңіз

Уйғур авази

21 Сәуір, 2021

Жүктеу (PDF)

Редактор блогы

Ершат Моллахун оғли ӘСМӘТОВ

Редактор блогы