• Йеңилиқлар
• 30 Маусым, 2017

Саһаға мунасивәтлик қанун мукәммәлләштүрүлиду

Бурнакүн Мәҗлисниң Иҗтимаий-мәдәний тәрәққият комитетиниң кативи Бейбит Мамраевниң рәһбәрлиги билән «Қазақстан Җумһурийитиниң бәзибир қануний актлириға әхбарат вә коммуникацияләр мәсилилири бойичә өзгиришләр билән толуқтурушларни киргүзүш тоғрилиқ» қанун лайиһисиниң тәһлили болуп өтти. Аммивий әхбарат васитилирини вә телерадио хәвәрлирини таритиш, әхбаратландуруш вә алақә саһалиридики, шундақла әхбаратлиқ бехәтәрликни вә башқиму муһим мәсилиләрни рәтләшкә қаритилған һөҗҗәтни Әхбарат вә коммуникацияләр министри Дәурен Абаев тонуштурди. Әхбарат вә комму­никацияләр министрлиги қурулғанда Дөләт рәһбири жүклигән бир­қатар вә­зипиләрниң наһа­йити муһимлиғини вә шуниңға мунасивәтлик бүгүнгә қәдәр нурғунлиған чарә-тәдбирләрниң әмәл­гә ашурулғанлиғини тил­ға алған министр буларниң һәммиси дөләт мәнпийити йолидики новәт күткүзмәйдиған мәсилиләр екәнлигигә әтраплиқ тохталди. «Өткән жилдин башлап елмиздики дөләтлик барлиқ телеканалларда, гезитлар билән интернет-ресурсларда толуқ йеңилаш ишлири әмәлгә ашурулди. Дөләтлик әхбарат сәяситини әмәлгә ашуруш бойичә түп-асаслиқ өзгиришләр йүз бәрди. Вәтәнлик медиа­­мәһсулатлириниң көләми улғийип, сүпити ашти. Әлвәттә, бу чарә-тәдбирләрниң һәммиси әхбарат саһасидики иҗабий өзгиришләрниң сүръәт елишиға иҗабий тәсир қилди. Шундиму бүгүнки заман еқими йәнә бир муһим мәсилини қолға елишни тәләп қиливатиду. У – мошу саһадики қанунни мукәммәләштүрүш. Шуң­­лашқа министрлик «Әхбарат вә ком­муникацияләр мәси­лилири бойичә бәзибир қануний актларға өзги­ришләр билән толуқ­турушларни киргүзүш тоғрилиқ» қанун лайи­һисини тәйярлиди. Биз бу лайиһини тәһлил қилишқа пүткүл җәмийәтниң қат­нишиши үчүн мүм­кинчилик яраттуқ. Мәх­сус иш топи қурулуп, униңға мошу саһадики чоң-чоң тәшкилатларниң, бизнес-һәмдостлуғиниң вәкил­лири, журналистлар билән эскпертлар кирди. Тәһлилгә Парламент Мәҗлисиниң депутатли­риму паал қатнашти. Мошундақ очуқ тәһлил нәтиҗисидә қанун йеңи тәклипләр билән толуқ­турулди. Умумән алғанда, мәзкүр қанун даирисидә 12 қанун вә 4 кодексқа 200дин ошуқ түзитиш киргүзүш планлиниватиду. Әгәр мошу  қанунға 200гә йеқин тәклип чүшкән болса, униң 70 % инавәткә елинип, һөҗҗәткә киргүзүлди», деди Дәурен Абаев. Қанун лайиһисидә вә­тән­лик каналларни көр­сәт­мәйдиған, хәлиқ арисида «сур тәхсә» дәп атилип кәткән спутникилиқ қурулумларниң тарилишини қанун тур­ғусидин рәтләш көздә тутулмақта. Министр «сур тәхсиләрни» ор­нат­қан гражданлар вә­тәнлик телеканалларни көр­мәйду, йәни өз елиниң әхбаратидин сирт­та қеливатқанлиғини ейтиватиду. «Сур тәхси­ләргә» һеч йәрдә лицензия елинмиған һәм тиркәлмигән. Йәни уларға қарши туруш мүмкин әмәс, бирақ сот системисидики хәритиләр бойичә қарши турушқа болиду. Йеңи қанун лайиһисидә лицензия елинмиған мо­шу хәритиләрни тар­қат­қанлиғи яки реклама қилғанлиғи үчүн җавапкәрчилик қа­раш­турулған. Интернет йеңи технологияләрниң тәрәқ­қиятиға мунасивәтлик өзгиришләрму әскә елин­ған. Нәтиҗидә мо­шу­­ларниң һәммиси – әхбаратлиқ бехә­тәрлигимизни тәмин­ләшкә қаритилған чари­ләр ком­плексидур.  Шундақла вәтәнлик аммивий әхба­рат васитилиридә вә теле­коммуникацияниң башқиму ресурслирида қанунға қарши һәрикәттин зәрдап чәк­кән балилар тоғрилиқ әхбаратни елан қилишни чәкләш тәкливи бар. «Һазир бу мәсилә толуқ рәтләнмиди, әнди Интернетта пәйда болған мәлуматлар келәчәктә балиниң тәғдиригә сәлбий тәсирини тәккүзүши мүмкин» деди Д.Абаев. Қанун лайиһисини тәһлил қилиш давамида Мәҗлис депутати Кәрибай Мусырман министрдин бәзи сайтларни чәкләш чарилири тоғрилиқ сориди. Министр дөләтниң қануниға қарши келидиған сайтларни ениқлашқа тәвлүк давамида мониторинг жүргү­зүлүватқанлиғини ейтти. Мошу мәхсәттә дөләтниң қануниға қарши келидиған миңлиған сайтниң паалийити тохтитилған. Д.Абаевниң ейтишичә, аһали өзлирини һәләйкүмгә салған мәсилиләр бойичә тәлкиплирини әвәтсә, һаҗәтлик тәкшүрүшләр сөз­сиз әмәлгә ашурулидиған болиду.