• Қәлб нидаси
  • 11 Шілде, 2017

Әвладим — байлиғим дәп яшиди

Ана. Мошу бир еғиз сөз инсан балиси жүригиниң соқуши тохтиғичә униң хатирисиниң әң тегидә сақлинип қалиду. Ана дегәндә һаяҗанлинип тәврәнмәйдиған жүрәк, иллиқ сезимлар қучиғиға бөләнмәйдиған инсан болмиса керәк. Һәрқандақ адәм үчүн Ана пүткүл инсанийәтниң есил байлиғи. Бир қоли билән бөшүкни, бир қоли билән дунияни тәврәткүчи күч. Биз дунияға көз ачқинимизда аниниң ақ сүти билән күч-қувәт алимиз, униң қучиғиға бөлинип, меһир-муһәббитигә еришимиз. Әшу меһриван қаяшимизниң түн уйқисини төрткә бөлүп, астимизни қуруғдиғач, қосиғимизни тойғузғини үчүнла тиригидә алтундин ядикарлиқ орнитип, асмандики Айни һойлисиға чүширип бәрсәк, азлиқ қилидиғанлиғи һәқ. Аниниң азғина күлүмсирәп, бешиңни сийпиғач, пешанәңдин пурап, сөйүп қоюши һаятлиқниң җимики қизиғи вә шатлиғидин миң һәссә ошуқ. Ана һәққидә сөз қозғилип қалса, мәрһум анимиз Шәмшинур Мәсимахун қизи Бақиева көз алдимизға келиду. Челәк йезисида машиничи Мәсимахун билән Хеличәмниң аилисидә үчинчи пәрзәнт болуп дунияға көз ачқан анимиз он яшқа йәтмәй туруп меһриван анисидин, йәнә он жил өтүп, қәдирдан атисидин айрилди. Һаятниң хелә қийинчилиқлириға дуч кәлди. Шундақ болсиму тиришип-тирмишип, җәмийәттин мунасип орун егиләшкә интилди вә мәхситигә йәтти. Өзиниң тәкитлишичә, Ташкәнттики ана җәмәт туққанлири қанитиниң астиға алған екән. Шуларниң қоллап-қувәтлишидә 1955-жили Оттура Азия дөләт университети Шәриқ факультетиниң уйғур бөлүмигә оқушқа чүшиду. Уни тамамлаш алдида бир курс жуқури оқуватқан атимиз Нур Мәсимов билән аилә қуруп, университетни тамамлап, һәр иккиси дәсләп Маливайда, кейин һөрмәтлик дәм елишқа чиққичә жутимиз Ғәйрәттә, Исмайил Саттаров намидики мәктәптә уйғур тили вә әдәбияти, рус тили вә әдәбияти пәнлиридин дәрис бәрди. Үч пәрзәнт қучуп, нәврә сөйди. Анимиз чәвриләр күлкисидин шат болуш бәхтигә еришти. Апам һәқиқәтәнму һәм өйдә, һәм мәктәптә бизгә устаз еди. Һәтта һәрбиримиз әр йетип, аилилик болғандиму, бизгә мәслиһәтлирини берип туратти. Қәдирданимниң «Аилилик болуш — һоқуқлириңни хелә чәкләп, җавапкәрлигиңни икки һәссә ашуруш демәктур. Аиләвий һаятта әр-аял бир-бириниң пикир-мулаһизилири, етиқатлири, һис-туйғулири вә қизиқиш-интилишлири билән һесаплишиши керәк. Шундақ болғандила аилидә инақлиқ һөкүм сүрүп, бәрикәт дарийду», дәп бәргән мәслиһәтлири һеликәм қулиғимда яңрап туриду. Қәдирданимиз имканийити болсила, кишиләргә ярдәм қолини созушқа, хиҗалитидин чиқишқа тиришатти. Башта ейтқинимдәк, машиничи Мәсимахунниң қизи болғачқа, анимиз тикинчилик һүнириниму яхши өзләштүргән еди. Шуңлашқа яш вақтида атисидин ялдама қалған «Зингер» тикинчилик машинисида уруқ-туққанлар билән дост-қурбилириниң көйнәклирини өзи пичип, өзи тикип бериватқанлиғиниң талай гувачиси болғанмән. Ейтмақчи, шу машина һазир чоң өйүмиздә тәвәррүк зат сүпитидә сақлинип кәлмәктә. Мошу қурларни йезиветип төвәндики вақиә ядимға келип қалди: сентябрь айлири болидиған. Институтниң ахирқи курсида оқуватқан пәйтим. Дәм елиш күнлириниң биридә мәлигә кәлсәм, апам нан йеқиветипту. Келип аманлишип турушумға бир топ студентлар ишигимизниң алдидин өтти. Толиси қизлар. Тамака сарийидин лагерьға қайтқан екән. Апам шуларниң бирини чақиривелип, икки непиз нанни бәрди. Улар рәхмитини ейтип кәткәндә, «сиңиллириңма йеза егилиги ишлиридиғу. Уларғиму бир меһриван ана шундақ көз қирини селип қойса, һәҗәп әмәс», дегән гәпләрни қилди. Бир қизиқ йери аридин икки-үч күн өтүп, шу қизларниң иккиси келип, «Бизниң жутниң һәсили. Түнүгүн ата-анимиз елип кәпту. Тәмини тартип көрүң», дәп йәнә бир қетим миннәтдарлиғини билдүрүп кетипту. Буни мән кейин апамдин аңлиған едим. Шундақ студентлиқ күнлиримниң биридә йолға атланмақчи болған маңа тамақ қиливатқанда, тонушларниң бири кирип қалди. Апамниң әтигәндила тамаққа тутуш қиливатқининиң сәвәвини билгәндин кейин: «Һәдә, һәрқачан балилириңиз кәлгәндә, мошундақ пайпетәк болупла кетисиз. Әшундақ һәммисини охшашла яхши көрәмсиз?» дегән соални қойди. Униң бу соалиниң йә һәзил екәнлигиниң, йә раст екәнлигиниң тегигә йетәлмәй турғинимда, апамниң: «Биләмсиз, бир анидин балилириниң қайсисини көпирәк яхши көридиғанлиғини сориғинида: «Кичигини чоң болғичә, бетап болуп қалғинини сақийип кәткичә, өйдин бир яққа чиқип кәткинини қайтип кәлгичә, һәммисини ахирқи демим қалғичә яхши көримән» дегән екән», дәп җавап бәргәнлиги һелиму ядимда. Тонушумизниң апамниң җававидин қандақ хуласә чиқарғанлиғи маңа намәлум. Амма җавап сүпитидә кәлтүрүлгән ривайәтниң нәқәдәр һаятқа уйғун екәнлигини кейинирәк чүшәндим, әлвәттә. Һәқиқәтәнму апам адаққи нәпәси қалғичә бизниң ғемимиз билән яшиди. Асмандин гөһәр яғсиму өзи алмай, бәлки әлгә ямғур тиләп, өзигә қариғанда өзгиниң ғәм-тәшвиши билән яшиған анимизниң әйнә шундақ хисләтлири бизгә мәңгү өчмәс мирас болуп, қәлбимиздә та әбәт сақлиниду. Әслидә инсан һәрдайим арзу-арман билән яшайду, келәчәккә чоң үмүт-ишәнчиләр билән қарайду. Амма әмәлиятта көп әһвалларда турмуш нурғун мәсилиләрни башқичә, йәни өз пәйличә һәл қилиду. Тәғдир бизгә бойсунмай, бәлки тамамән башқа тәрәпкә бурап кетиду. Бирақ өз вақтида сениңдә пәйда болған интилиш йоқимайду. Уни сән әнди пәрзәнтлириңдә көрүшни арман қилисән, өзәң йетәлмигән пәллиләргә шуларниң йетишини тиләйсән вә шуниңға күч чиқирисән. Пасибанимизму бешиға қанчилиқ еғирчилиқларниң чүшкәнлигини бизгә сәздүрмәй, оқутуп қатарға қошти. Қолға кәлтүргән һәрбир утуғимизға биздин артуқ хошал болди. Уруқ-туққан, қом-қериндаш, холум-хошна, қудилириға пәқәт өзигила хас илтипатлиқ билән мунасивәт қилип, пәрзәнт-нәврилирини дайим бүйүк чоққиларға йетилигән, уларниң утуқлириға хошал болуп, чәврилириниң татлиқ тиллиридин беши көккә йәткән көңли ақ, қәлби пак қәдирданимизниң панидин бақиға сәпәр чәккинигә бир жил болди. Униң қәлбимиздики орнини һечким алмаштуралмиди. Һечкимниң Аниға тәң келәлмәйдиғанлиғиға көзүмиз йәтти. Әвладим – байлиғим дәп, бәхтини, хошаллиғини пәрзәнтлири билән нәврә-чәврилириниң шат күлкисидин издәйдиған пасибанимизниң ярқин қияпити мәңгү хатиримиздә сақлиниду. Һә, аләмгә йоруқлуқ бәхш әткән қудрәтлик күч — Ана һәққидә йезиш үчүн бәрибир тил аҗизлиқ қилидекән. Шуңлашқа мән әслимәмни өзәм қәдир тутидиған бир шаир акамниң Сиз кетип, көңлимиз хәстә, аниҗан, Айрилиш Сиздин бәк тәстә,  аниҗан. Роһиңиз сақ болғай, йетиң хатирҗәм, Еқидә, меһриңиз әстә, аниҗан. Яшиған өмриңиз ибрәттур бизгә, Сизни яд әйлимәк һөрмәттур бизгә. Җайиңиз җәннәттә болғай, аниҗан, Роһиңиз — мәңгүлүк мәдәттур  бизгә — дегән жүрәк қетидин чиққан мисралири билән аяқлаштурмақчимән. Шөһрәт МӘСИМОВ.

431 рет

көрсетілді

0

пікір

Біздің Telegram каналына жазылыңыз

алдымен сізді қызықтыратын барлық жаңалықтарды біліңіз

Уйғур авази

21 Сәуір, 2021

Жүктеу (PDF)

Редактор блогы

Ершат Моллахун оғли ӘСМӘТОВ

Редактор блогы