• Яднамә
• 10 Тамыз, 2017

Кәйнидин өчмәс из қалдуруп кәтти

Көрнәклик врач-хирург, һели мәрһум Қурванҗан Мәсимов билән кейинки бирнәччә жил давамида қоюқ арилишип жүрдуқ. Мана мошу жиллар мабайнида мән Қурванҗанниң инсаний қәдир-қиммитиниң нәқәдәр үстүн екәнлигигә көз йәткүзгән едим. У пат-пат дапни қолиға елип, оттура бом авазда җүптигә җор болуп нахша ейтқанда, биз, мәшрәп әһли, уларға һәвәс билән қараттуқ. Шуниму зор арман вә сеғиниш, пәхирлиниш илкидә тәкитләймәнки, бизниң әшу чай-мәшривимиз интайин оңушлуқ тәшкил болған еди. Һели мәрһум сәнъәткар Азат Бурһанов башлиқ саз десә, һәммини унтуйдиған бир топ саз хумарлар мәшривимизниң гүли вә җени еди. Һәрбир сорунимиз саз-нәғмә, уссул-нахша мәйримигә айлинип кетәтти... Әшу мәшрәпни қурғанларниң бири — тонулған врач Нәйим Турдиевниң Қурванҗан билән кичигидин биллә өскән қәдинас достлардин. У мәрһумни әсләп мундақ дәйду: “...Биз Қурванҗан иккимиз пүткүл һаятимизни қатар өткүздуқ. Һәр иккимизниң киндик қени уйғурлар диярида тамған. Башланғуч мәктәпниң босуғисини Ғулҗа шәһиридики Дөңмәлидә атлидуқ. Бу қатқа өтүп, Кеңәшләр дияридики даңлиқ Қорам йезисидики толуқсиз оттура мәктәптә оқушни давамлаштурдуқ. Қорамдин кейин оқушни наһийә мәркизи Челәк йезисидики А.Розибақиев намидики оттура мәктәптә, интернатта йетип, оқудуқ. Уни 1961-жили тамамлиғандин кейин һәрбий борчимизни өтәшкә армия сепигә атландуқ”. Армиядин қайтқан Қурванҗан Алмута медицина институтиниң давалаш факультетида тәһсил көриду. У жиллири алий билимлик яш мутәхәссисләрни қәтъий рәвиштә дохтурлар йетишмәйдиған вилайәт, наһийәләргә тәхсим қилатти. Қурванҗан болса, Алмутида қалдурулған екән. Немишкә? Бу соални мән Қурванҗанниң өмүрлүк җүпти, балилар дохтури Хәйринсәмгә қойдум. – Қурванҗан иккимиз 1965-жили аилә қуруп, 50 жилдин ошуқ биллә яшап, 3 пәрзәнт көрдуқ. Қизлиримизни заманға мунасип тәрбийиләп, алий билим елишиға имканийәт яраттуқ. Һазир улар аилә қуруп, бала-чақилири билән өз алдиға яшимақта. Әнди сизниң соалиңизға берәр җававим: Қурванҗан актив һәм әлачи студентлардин болған. У курс бойичә староста, факультет партия тәшкилатиниң кативи вәзипилирини атқурди. Институт рәһбәрлиги Қурванҗанниң келәчигидин үмүт күткән болса керәк. У шәһәрдә клиникилиқ ординатурида тәҗрибидин өтти. Униңдин кейин Ленинград һәрбий академиясигә нейрохирург кәспини егиләшкә тәклип қилинди. Академиядин кейин Алмутидики 1-шипаханида нейрохирург, кейинирәк хирург болуп ишлиди. Мәшрәп әһли, Қурванҗанниң кәсипдиши, ағиниси, жутдиши Ғәйрәт Сейитов мундақ дәйду: “ Қурванҗанниң теги-тәти ғалҗатлиқ екән. Тәғдир тәққазаси униң ата-анисини чегариниң у тәрипигә ташлапту. Биз алий оқуш орнида учришип, йеқин достлардин болуп кәткән едуқ. Оқуватқан дәвримиздә пәтир яллап, Нәйим үчимиз биллә турдуқ. Оқушимиз, келәчәккә болған арзу-арманлиримиз, дуния қаришимиз йеқин болуши түпәйли студентлиқ жиллардики достлуқ мунасивәтлириму униңдин кейинму давамлашти. Қурванҗан Ғалҗатта туғулмиған, яшимиған болсиму, өзини “Мән ғалҗатлиқ, Ғалҗат мениң ата жутум”, дәп яшиди. Һаятиниң ахириғичә имканийәт яр бәрсила, шу әзиз зиминға беришқа тиришатти. Һаят дегән чәклик екән, амал йоқ...”. Ушбу әслимидә мән Қурванҗан Мәсимовниң һаят вақтида қолға кәлтүргән утуқлириға нәзәр ташлап, униң өз саһаси бойичә киши һәвәсләнгидәк талант егиси болғанлиғини алаһидә тәкитлигүм келиду. Өз вақтида Алмута шәһәрлик 12-клиникилиқ ағриқханида хирургия бөлүмини башқуруш – наһайити жуқури салаһийәтни вә тәшкилий қабилийәтни тәләп қилатти. Қурванҗанниң шу дәриҗидики талантини етирап қилған саһа рәһбәрлиги униңға кәспи бойичә чәт әлдә хизмәт қилиш тәкливини бериду. Шәкилләнгән тәртип бойичә ундақ намзатлар инглиз тилини билиши шәрт еди. Мошу мәхсәттә Қурванҗан Москвада инглиз тилини үгиниду. Андин аилиси билән 1987 — 1990-жиллирида шәртнамә асасида Африкидики Эфиопия дөлитидә өз кәспий бойичә хизмәт қилиду. Шәртнамә муддити аяқлашқандин кейин, Алмутида өз ишини давамлаштуриду. 2004 – 2005-жиллири иккинчи қетим йәнә Эфиопиягә тәклип қилинип, утуқлуқ ишләп қайтиду. Узақ муддәтлик иш бабидики сәпиридин йенип кәлгәндин кейин, Қурванҗан пенсиягә чиқсиму сөйүмлүк кәспини ташлиғини йоқ. Чаплашқан кесәл меңип-турушқа яр бәрмисиму, белини мәккәм бағлап, роһини чүшәрмәй, Алмута шәһири Ақсай участкилиқ шипаханисида студентларға дәрис бериш билән бәнт болди. Тәбиитидин кичикпейил Қурванҗан алдиға дава сорап кәлгән бемарларға, худди өз қериндишидәк, ярдәм көрситип, сәкпарә болатти. Қурванҗанниң яхшилиқ-шапаитини көргән чоң-кичикниң нәқәдәр көплигигә униң дәпин мәрасимида йәнә бир мәртә көз йәткүздуқ. Қишниң аччиқ соғиға қаримай, униң билән видалишиш үчүн нурғун адәм жиғилди. Қурванҗанниң мәзгилсиз вапатиға ечинғанлар униң  хизмәт йолида талай адәмләргә ярдәм қолини сунғанлиғини, әҗайип ишләмчанлиғини, кәмтарлиғини ейтип, қайғумизни тәң бөлүшти. Бу һаятта пәқәт яхши әмәлләрни қилип, хәлқиң алдида өзәң һәққидә иҗабий хатирә қалдуруп кәткәнгә немә йәтсун?! Салаһийәтлик мутәхәссис, аилиси вә қериндашлириниң таянчиси, дост-қаяшлириға садиқ вә адил бурадиримиз Қурванҗан Мәсимов кәйнидин әйнә шундақ өчмәс из қалдурған пак дил, кәмтар, дилкәш инсан еди... Зеривахун МОЛОТОВ, пешқәдәм мәтбәәчи, устаз.