- Мәдәний мирас
- 07 Қыркүйек, 2017
Шаяр қәләмтуручи
Әҗдатлиримиз наһайити узун жиллар илгири қәләмтуручни иҗат қилған. Шинҗаңда Йеңисар, Йәкән қәләмтуручлири охшаш, Шаяр қәләмтуручиниңму абройи бәләнт. Шаяр наһийәси – Өгән вә Тарим дәриялириниң туташқан җайиға орунлашқан, қедимий заманда Күсән бәглигигә қарашлиқ әзиз диярдур. Шаяр қәләмтуручи мәзкүр наһийәниң Янтақ шәһәр йезисида барлиққа кәлгән.
Шаяр қәләмтуручиниң тарихини Хән сулалиси дәвригә сүрүшкә болиду. Буни һәрхил жилларда тепилған язма хатириләр билән қезивелинған мәдәний ядикарлиқлар испатлайду. Күсәнниң металл тавлаш техникисиниң Хән сулалиси дәвридә гүлләнгәнлигини шу пәйттә қуюлған пул вә ясалған һәрбий қурал-ярақлар билән биллә хәлиқ турмушида қоллинилидиған буюмлардин көрүшкә болиду. Шу мәзгилләрдә чарвичилар үчүн муһим болған тиғлиқ әсваплар барлиққа кәлгән.
Шаяр қәләмтуручи һәққидә гәп қилғанда, уни Йеңисарниң даңлиқ қәләмтуручидин пәриқлинидиған алаһидә һаләткә кәлтүргән Таш Ғалип исимлиқ уста тоғрилиқ ейтмай мүмкин әмәс. У 1900-жили Шаяр наһийәсиниң Қайло йезисида туғулған. Кичигидинла төмүрчилик кәспигә һәвәс бағлиған. 22 йешида қәләмтуруч ясашни үгинип, 25 йешида өз алдиға төмүрчилик дукинини ачқан һәм деханчилиққа һаҗәтлик түрлүк сайманларни вә пичақларни ясиған. Әллик йешида җирақ-йеқинға тонулған даңлиқ уста болуп йетилгән. Таш Талип 75 яшта дуниядин өткән. Өмриниң ахириғичә қәләмтуруч ясаш билән шуғуллинип, униң қолидин чиққан мәһсулатларниң даңқи чәт әлләргичә кәткән.
Таш Талипниң мис, төмүр вә устихандин ишлигән қәләмтуручлири наһайити көркәм һәм сипта, биси өткүр, елип жүрүшкә әплик болған. Уларға қуяш, ай, мечит вә һәр түрлүк һайванларниң сүрәтлири оюлуп, җәзбидарлиғи техиму ашқан. Устиниң йолини давамлаштурған оғуллири Ризақ, Обул, Рахман вә Әхмәт — көпкә тонулған әҗайип һүнәрвәнләрдур. Уларниң шагиртлири һазир Шаяр, Тоқсу, Куча, Ақсу, Оңсу тәвәлиридә өз алдиға қәләмтуруч дуканлирини ечип, бу һүнәр-кәсипни техиму кәң қанат яйдурмақта.
Шинҗаң хәлиқ радиостанцияси.
318 рет
көрсетілді0
пікір