• Әнҗуман
• 10 Қараша, 2017

Басқучлуқ рәвиштә әмәлгә ашурулиду

Шәмшидин АЮПОВ, «Уйғур авази»/ Өткән һәптидә Мәркизий коммуникацияләр хизмитидә латин һәрипидики қазақ елипбәсини басқучлуқ рәвиштә көчиришкә беғишланған мәтбуат конференцияси болуп өтти. Униңға Мәдәнийәт вә спорт министри Арыстанбек Мухамедиулы, Билим вә пән министри Ерлан Сағадиев вә А.Байтурсынов намидики Тилшунаслиқ институтиниң мудири Ерден Қажыбек, Ш.Шаяхметов намидики тилларни тәрәққий әткүзүш җумһурийәтлик уйғунлаштуруш-методикилиқ мәркизиниң мудири Ербол Тилешев қатнашти.  Дөләт рәһбири Нурсултан Назарбаев 27-октябрь күни латин графикиси асасидики йеңи қазақ тили елипбәсини тәстиқлигини мәлум. Шуниң асасида һөкүмәткә йеңи графикиға көчириш тоғрилиқ миллий комиссия қуруш тапшурулди. Шуниң билән биллә йеңи қазақ тили елипбәсиниң латин графикисиға көчүши 2025-жилғичә басқучлуқ рәвиштә әмәлгә ашурулидиғанлиғи атап көрситилди. Баш қошуш җәриянида Мәдәнийәт вә спорт министри Арыстанбек Мухамедиулы Дөләт рәһбириниң «Қазақ тили алфавитини кириллицидин латин графикисиға көчириш тоғрилиқ» Пәрманиға қол қоюлушиға мунасивәтлик, төвәндики лайиһиләр әмәлгә ашурулидиғанлиғини атап өтти. «Биринчидин, Һөкүмәт йенидин латин графикисини қазақ тилиға өзләштүрүш бойичә иш топи қурулиду. Иккинчидин, шу графикиниң имла-қаидилирини ясайдиған орфографиялик-лингвистикилиқ комиссия қурулиду. Латин елипбәсиниң асасида йеңи орфографиялик қаидиләр вә қазақ тилиниң йеңи орфографиялик луғәтлири тәйярлиниду. Латин елипбәсиниң асасида «Қазақ тилиниң чоң орфографиялик луғити» тәйярлинип, нәшир қилиниду. Үчинчидин, барлиқ һоқуқ-нормативлиқ база рәткә кәлтүрүлүши керәк. Шуниңдин кейин оқуш-методикилиқ, бәдиий вә башқиму һаҗәт әдәбиятларни тәйярлаш вә уларни хәлиққә тарқитиш, илмий-методикилиқ ишлар жүргүзүлиду. Шуниң билән биллә, елипбәни җәмийәтлик орунларда вә регионларда тәшвиқ қилиш ишлири қолға елинип, аммивий әхбарат васитилиридә бирқатар ишлар әмәлгә ашурулуши тегиш. Реклама-еланларни җанландуруш керәк. Мәхсус портал вә мәтинләрни латин графикисиға автоматлиқ рәвиштә көчиридиған конвертер тәйярлап ишқа қошулиду», деди мәдәнийәт министри. А.Байтурсынов намидики Тилшунаслиқ институтиниң мудири Ерден Қажыбек һазир елимиздә латин елипбәсигә көчүш үчүн синақ пәйтиниң жүрүватқанлиғини йәткүзди. «Мошу һәптиниң ахирида Алмутидики Миллий китапхана билән һәмкарлиқта дәсләпки синақ мәркизини ачимиз. У башқа шәһәрләрдиму, вилайәт мәркәзлиридиму ечилидиған болиду. Мәсилә һәрип алмаштурушта әмәс, бәлки тилимизниң тәбиий қанунийәтлирини әслигә кәлтүрүш», деди Ерден Қажыбек мәтбуат конферециясини йәкүнләп.