• Көргәзмә
• 16 Қараша, 2017

«Нурсултан Назарбаев: дәвир,  шәхс,  җәмийәт»

Ана жут – хасийәтлик макан Үшқоңырниң гөзәл тәбиәт мәнзириси, бала  Нурсултанниң  мәктәптә  биллә  оқуған синипдашлири, Днепроджерзинскийда оқуған пәйти, Темиртавда тавланған жиллар хатирилири, Алмутидики паалийити, дәсләпки Президент болуп сайланған пәйттики кам учрайдиған сүрәтләр, Шәмәй полигониниң йепилиши тоғрилиқ имза қоюлған һөҗҗәт, Каинатқа учқан космонавтлиримиз, Гербимиз, Байриғимиз, тәңгимиз охшаш қәдрийәтләрдин башлап, Борис Ельцин, Билл Клинтон, Маргерет Тэтчер охшаш аләмгә тонулған әрбапларниң имзалири қоюлған китаплар, мусулман дөләтлири соға қилған хасийәтлик Қуръанлар топлими, Дөләт рәһбириниң өзи язған китаплири, уларниң дуния тилиға тәрҗимә қилинған нусхилири, барлиғи 800гә йеқин түп нусха қолязмилар, сүрәтләр – «Н.Назарбаев: дәвир, шәхс, җәмийәт» намлиқ көчмә көргәзминиң экспонатлири мана мошундақ. 1991-жили 16-декабрьда елимиздә кәскин бурулуш һасил қилған тарихий вақиә – Қазақстан Җумһурийитиниң йеңи басқучини башлап бәргәнлиги һәммигә мәлум. Қазақстанлиқлар үчүн әһмийити зор бу жиллар Президент Нурсултан Назарбаевниң исми билән зич мунасивәтлик. Әйнә шу қийин пәйтләрдә вәтән тәғдирини өз қолиға елип, көк Байриғини йәлпүлдәткән Қазақстанниң Тунҗа Президенти болуп сайланған Нурсултан Әбиш оғли пүткүл һаятини хәлиқ мәнпийити үчүн беғишлаватиду. Йеқинда йәни Тунҗа Президент күни вә Мустәқиллик күни һарписида дөләтлик Мәркизий мирасгаһта Астанадики Президент китапханисиниң «Н.Назарбаев: дәвир, шәхс, җәмийәт» намлиқ көчмә илмий билим бериш вә мәдәний-ақартиш көргәзмиси тәнтәнилик рәвиштә ечилди. Тәнтәнигә Қазақстан Җумһурийити Президенти канцеляриясиниң рәһбири, Қазақстан Җумһурийитиниң Тунҗа Президенти – Дөләт рәһбири Китапханиси мудириниң вәзиписини орунлиғучи Махмут Қасымбеков, Қазақстан Җумһурийитиниң Мәдәнийәт вә спорт министри Арыстанбек Мухамедыулы, Алмута шәһириниң һакими Бауыржан Байбек қатнашти. Көргәзмини ачқан М.Қасымбеков мәзкүр чарә-тәдбирниң әһмийитигә тохталди. «Бу көргәзминиң Алмутида башлинишиниң рәмзлик мәзмуни бар. Алмута – дунияға тонулған мәдәнийәт вә сәнъәт мәркизи. Мустәқиллигимизму мошу шәһәрдә елан қилинди. Шуңлашқа бу шәһәр барлиқ қазақстанлиқлар үчүн алаһидә иссиқ, қәлбигә йеқин», дәп көргәзмә даирисидә семинарлар, конференцияләр өткүзүлидиғанлиғини тәкитлиди. ҚҖ Мәдәнийәт вә спорт министри Арыстанбек Мухамедыулы көргәзминиң ечилиш тәнтәниси билән тәбрикләп, Нурсултан Назарбаевниң һаяти һәрбир қазақстанлиқ үчүн үлгә екәнлигини қәйт қилди. «Президент Нурсултан Назарбаев билән дунияда мунасип орнини егилигән күчлүк дөләт Қазақстан – өзара аҗралмас уқумлардур. Н.Назарбаевниң рәһбәрлиги билән хәлқимиз әсирләр давамида арман қилған әркинликкә еришти. Тарих үчүн наһайити қисқа вақит ичидә мәмликитимиз ихтисади тәрәққий етип, ички вә ташқи сәясәттә дуниявий дәриҗигә көтирилди. Һазирқи вақитта Қазақстан дуния мәдәнийитиниң аҗралмас бир қисмиға айланди. Мошу йөнилиштики бизниң нишанимиз ениқ. У – дуния мәдәнийитидә мунасип орун егиләш. Бу җәһәттин Президентимизниң тәшәббуси билән миллий әнъәнилиримизни, тилимизни, сәнъитимизни, әдәбиятимизни, бир сөз билән ейтқанда, миллий роһимизни йеңилашни башлидуқ. 2017-жили 17-октябрьдә ЮНЕСКОниң штаб-квартирисида Президентниң программилиқ мақалиси вә мәнивий йеңилинишниң алтә асасий лайиһиси – туғулған йәр, Қазақстанниң муқәддәс җайлириниң географияси, аләмшумул заманивий қазақстанлиқ мәдәнийәт, дөләт тилиниң латин алфавитиға көчүши, йеңи гуманитарлиқ билим, қазақ тилидики 100 йеңи дәрислик вә 100 йеңи исим лайиһилири тонуштурулди. Мәнивий йеңилиниш программиси даирисидә илим билән билимниң, мәдәнийәт билән сәнъәтниң мәркизигә айланған Париж тамашибинлириға «Көшпенділер әлемі – Алтын адам» экспозицияси, Қазақстан тоғрилиқ илмий һөҗҗәтлик фильмлар, вәтәнлик рәссамларниң көргәзмиси, қазақстанлиқ муәллипләрниң китаплири тонуштурулди», деди А.Мухамедыулы. Алмута шәһириниң һакими Б.Байбек мана мошундақ мәзмуни вә дәриҗиси җәһәттин муһим чарә-тәдбирниң мустәқилликниң дәсләпки жиллирида дөлитимиз келәчиги үчүн тарихий қарарлар қобул қилинған Алмутидин башлиниши шәһәр турғунлири үчүн әһмийәтлик екәнлигигә тохталди. «Көргәзмидә мустәқил Қазақстанниң дөләт сүпитидә шәкиллинишидики Тунҗа Президент – Дөләт рәһбири Нурсултан Назарбаевниң тарихий шәхс сүпитидики роли очуқ көрситилиду. Президентниң әмгиги түпәйли Қазақстан қисқа вақит ичидә дунияға тонулди. Көргәзмидә тәвсийә қилинған экспозицияләр елимизниң тарихи тоғрилиқ чоңқур мәлуматларни бериду», деди һаким. Елимизниң пайтәхти Астанаға көчирилгәндин кейин жигирмә жил ичидә дәсләпки қетим Дөләт рәһбириниң шәхсий архиви, шәхсий китапханиси вә мирасгаһ фондиниң тәтқиқат нәтиҗилири билән материаллири Алмута шәһириниң җамаәтчилигигә тәвсийә қилиниватиду. Көргәзминиң асасий мәхсити – Президентниң мустәқил Қазақстан тәғдиридики ролини тарихий һөҗҗәтләр вә экспонатлар арқилиқ кәң тонуштуруш. Тәнтәнилик мәрасимдин кейин һөрмәтлик меһманлар көргәзмини зиярәт қилди. «Н.Назарбаев: дәвир, шәхс, җәмийәт» көчмә көргәзмиси «Көшбасшы жолы», «Көшбасшы феномені», «Әлем қадірлеген Елбасы», «Елбасы мәртебесі – ел мәртебесі» дегән бирнәччә бөлүмдин ибарәт. Президент китапханисиниң экскурсия хизмитиниң эксперти Г.Ыдырысова һәр бөлүмгә тохтилип, экспонатлар тоғрилиқ толуқ мәлуматларни бәрди. Мәсилән, «Көшбасшы жолы» бөлүмидә Президентниң һаят басқучлири тарихий җәриянлар вә вақиәләр арқилиқ намайиш қилиниду. «Көшбасшы феномені» бөлүмидә болса, дунияда турақлиқ вә бехәтәрликниң йеңи идеялирини киргүзгән Н.Назарбаевниң дөләт қурулуми концепциясиниң қелиплишиши билән тәрәққиятиниң тарихи көрситилгән. Бу йәрдә Шәмәй ядро полигониниң йепилишидин башлап, дөләт пайтәхтини көчириш идеясини әмәлгә ашурушқичә болған тарихий қарарлар вә тәшәббуслар әкис етилгән. «Елбасы мәртебесі – ел мәртебесі» бөлүмидә Н.Назарбаевниң вә Қазақстан Җумһурийитиниң тәрәққиятиға һәм дунияда течлиқ вә турақлиқни сақлашқа қошқан үлүшини тонутуш мәхситидә Президентқа тапшурулған алий дөләт мукапатлирини көрүшкә болиду. Қазақстан Җумһурийитиниң ташқи сәясити – дуния дәриҗисидики сәясәтчи Н.Назарбаевниң абройиниң әкси. Көргәзминиң «Әлем қадірлеген Елбасы» намлиқ бөлүмидә елимизниң ташқи сәясити, дипломатиялик соғилар вә шәхсий язмилар тарихий материаллар арқилиқ көрситилгән. Бу көргәзмә Дөләт рәһбириниң сәясәт билән башқуруштики иҗабий тәҗрибисини көрситипла қоймай, тарихий шәхсниң инсаний пәзиләтлиригиму әһмийәт бәргәнлиги билән пәриқлиниду. Президент мошу күнгичә һәр күни, кам дегәндә, йәттә-сәккиз варақ язмини өз қоли билән язидекән. Шуларниң бири – Вашингтонда өткән ядролуқ бехәтәрлик бойичә Саммитта сөзлигән сөзиниң өз қоли билән йезилған нусхисиму көргәзмидә бар. Көргәзмә даирисидә нурғунлиған мәдәний чарә-тәдбирләрниң уюштурулуши мәхсәт қилинған. Дәсләпки күни мирасгаһ паалийитигә беғишланған «Илмий билим бериш хизмитидики инновациялик ишлар түрлири» (ҚҖ Тунҗа Президенти – Дөләт рәһбири китапханисиниң иш тәҗрибисидин) намлиқ семинар вә «Қазақстан Җумһурийитиниң тунҗа Президенти – дөләт китапханиси: дөләт башқуруш стратегияси вә Президент феномени» намлиқ хәлиқара илмий-әмәлий конференция өтти. Мәзкүр көргәзмә 2018-жилниң 14-январиғичә давам қилиду. Дина ИМАМБАЕВА.