• «Уйғур авазиниң» сәйилгаһи
  • 01 Ақпан, 2018

Қазанжуйғуч

Уйғурлар өтмүштила қазанжуйғучни пәрвиш қилип, турмушта пайдилинип кәлгән. Бу зираәтни һойла-арамларда, көктатлиққа, етизларда тәргән. Уни хәлқимиздә «дәсмал» яки «ағча хеним» дәпму атайду. Һә, миллий тибабитимиздики нами – «бәдрәң». Қазанжуйғуч адәттә баһар пәслидә – тәхминән 18-апрель – 15-май арилиқлирида терилиду. Пеләк тартип өсидиған зираәт болғачқа, униң чөнәкниң қириға орунлашқини әвзәл. Майсә өсүп чиққандин кейин, йәрлик оғут билән оғутлиниду. У тез пеләк тартип, сериқ рәңдә чечәкләйду. Бараңға ямаштурулса, сүпити жуқури һәм чуғи чоң болиду. Яхши пәрвиш қилинса, бир түп пеләктин 30дин ошуқ қазанжуйғуч елиш мүмкин. Пишқан қазанжуйғучниң сирти қапақтәк чиң келиду. Униң пеләктин үзүлгән тәрипидин уруғини алиду. Қайнақ суда юмшитилғандин кейин, сиртидики қасриғи аҗритилип, торсиман жуйғуч тәйяр болиду. Қазанжуйғуч алаһидә жиптин тоқулғандәк, чидамлиқ, әвришим хусусийәткә егә. Суға салғанда юмшайду. Униң билән қазан, қача-қомучларни пакиз жуйғили болиду. У өзидә кир тохтатмайду вә қача-қомучларда ғәйри пурақ қалдурмайду. Турмушта пайдилинидиған бу өсүмлүкниң шипалиқ ролиму алаһидә. Униң тәркивидә ақсил, крахмал, кальций, фосфор, төмүр, витаминлиқ маддилар, аз миқдарда мевә һәм лимон кислотаси болғанлиқтин, тәрәтни раванлаштуруш, бәлғәм бошитиш, чирайни гөзәлләштүрүш охшаш хусусийәтләргә егә. Шинҗаң хәлиқ радиостанцияси.

54576 рет

көрсетілді

43789

пікір

Біздің Telegram каналына жазылыңыз

алдымен сізді қызықтыратын барлық жаңалықтарды біліңіз

Уйғур авази

21 Сәуір, 2021

Жүктеу (PDF)

Редактор блогы

Ершат Моллахун оғли ӘСМӘТОВ

Редактор блогы