• Һекайә
• 08 Ақпан, 2018

Мән көйәрмән баламға...

Новелла / Бүгүнки таң адәттикидәкла хушвақ башланди. Кәйпиятимму көтирәңгү. Чүнки талада — мән яхши көридиған һава райи. Кичиккинә йопурмаққа охшайдиған наһайити юмшақ қар ләпилдәп йеғивататти. У азирақ чиққан шамал тәсиридин еғаңлап, өзини йәр қойниға аста ташлиғандәк қилатти. Алаһидә раһәтлиниш билән деризидин бу гөзәлликкә тоймай туруп қалған екәнмән. Туюқсиз қизим Дилназдин кәлгән телефон қоңғуриғи мени бу есил дуниядин сөрәп дегидәк елип чиқти: — Апа, Һаким әшундақларниң мәктивигә баридекәндә, һә? — деди у салам-саатсизла. Мән «әшундақларниң» дегән сөзни дәрһал чүшәндим. Лекин чүшәнмигәндәк қилип,«Қандақларниң?», дәп соридим. У хелиғичә үнсиз туруп қалди. Андин үнлири титирәп чиқти: — Бағчида униңға шеир бериптекән. Бирнәччә күн ичидә төрт қур шеирниң икки сөзини аранла ейталиди. У сөзләрниму толуқ дәләлмиди. Униң яшлирини үнсиз жутуватқинини биливатимән. Байила аләмчә раһәткә бөләнгән вуҗудум әнди аләмчә әндишигә толуп, жүригим дүпүлдәп соқушқа башлиди. Мән у кичиккинә қозичиғимниң һазирчә «ундақларниң», йәни тили кам балиларниң бағчисиға, кейинирәк уларниң мәктивигә баридиғанлиғини биләттим. Чүнки 5 яшлиқ бала үчүн униң ейталайдиған сөзлири һәқиқәтәнму наһайити аз еди... Мәнму әшу төрт қурлуқ шеирни бирнәччә қетим ядлатқан болсамму, ениғирақ бирму сөз ейталмиған еди... Лекин «мәйлила, тили камлар бағчисиға баривәрсун, бир күни сөзләпму кетәр. Иш қилип сағлам вә аман болсекән», дәп өз-өзәмгә тәсәлла берип жүрәттим. Амма пәрзәндиниң һәрбир қәдимини диққәттә тутуватқан, яш қошулғансири униңдин тәбиий өзгиришләрни күтүватқан ана үчүн бу хил әһвални қобул қилиш тәс, әлвәттә!.. Уни пүтүнләй дилим билән чүшинип туримән. Дилназниң жүригини ечиштурған бу мәсилә мениң қәлбимниму бир пәстила моҗуп, оттуридин қақ йеривәткәндәк болди. Гекитигимгә, худди пүвдигән шар охшаш, қаплинип қалған һава үн чиқиришимғиму имканийәт бәрмәй, аваричилиқта туримән. Лекин өзәмни бираз тутуп, авазимни сәл өзгәртип, тил қаттим: — Мәйли. Шеир ейтмиса, уссул ойнайду. У уссулни яхши көридиғу! Тәрбийичигә: «Шеир ейтмайду, уссул ойнайду», дегин. Биз үчүн униң аман-есән, ағримай жүргини әвзәл әмәсму! Бу қетим униңға икки уссул бәрсун. «Уйғурчә уссулму ойналайду» дегин. У өткән жилида уссулниң һәммә һәрикәтлирини тоғра орунлиған едиғу. Ядиңдиму? – дедим униң диққитини иҗабий роһқа авуштурмақчи болуп. — ...Яд..д..имда, — деди хелиғичә үнсизликтин кейин у. — Һә шундақ. Тәрбийичи уни бәкму махтиған едиғу. Андин челиштиму йенидики балини йеңивалди әмәсму... Йәнә немиләрниду дәп униң ядиға аллиқандақ нәрсиләрни салғандәк қилдим... — Һә растла, у мәктәпни хәқләр бәкму махтишиду, — дедим арилиқта. —Тили дурусланған пәйттә дәрһалла адәттики мәктәпкә авуштуридекән. Бу пәйттә, дилимниң гоя туз сепип қойғандәк ечишиватқиниға, һәтта көзүмдин тохтимай яшлиримниң еқиватқиниға пәрва қилмай, қизим билән гәплишишни, униң көңлини көтиришни давамлаштуримән. — Һә-ә? Раст дәватамсән, апа? Растла сөзләп кетәмдекән? — Вай, мән саңа ялған гәп қилаттиммекән әнди? Мениң хизмәтдишимниң балиси тамамән сөзлимәттекән. 5-синипқа чиққичә вичирлап сөзләп кетипту. — Дудуқлимайла сөзләп кетиптиму? — Һә-ә. Тап-таза сөзләйдекән. — Андинчу? Һазир нәдикән у бала? — Андинма? Андин немә болатти, адәттики мәктәпкә авуштурувапту. Илгири сөзлитәлмигән балисини һазир “тохта” дәпму тохтиталмайдекән, –дедим (Әслидә у мәктәптә сөзлимәйдиған балиниң сөзләп кетидиғинини аңлиған едим, лекин хизмәтдаш тоғрилиқ «һекайини» өзәмму дәсләпки қетим өзәмдин аңлаватимән). Мәйли, ялған гәп болувәрсун. Вәзипәм баламниң көңлидики ғәмни елип ташлаш әмәсму?! Ваһ! Алланиң қудрити! Бу қизму техи мениң үчүн бала әмәсмеди. Баятин бери тиришқиним бекарға кәтмигән екән. Бир пәстила униң роһи көтирилип, кәйпиятиму өзгәрди. Авазиму өзгирип, үни ишәшлик чиқишқа башлиди. Чүнки униңға үмүтлүк сөзләрни аписи, йәни мән «ениқ мисаллар» билән дәватимәнғу. Ана дегән ялған гәп қилармиди. Аллаға шүкри! У мениң һәммә гепимгә ишәнди. Әнди у маңа оғлиниң татлиқ қилиқлири, укисини қанчилик дәриҗидә яхши көридиғанлиғи, униң толуқ тили чиққандин кейин қошумчә башқиму өмәкләргә апиридиғанлиғи тоғрилиқ арзу вә мәхсәтлирини ейтишқа башлиди. Тоғра. Бу һәрқандақ аниниң тәбиий армини. Дәл һазир қизимниң көңли хуш... Һә маңа керигиму шу еди... Ана үчүн балиниң хошаллиғини көрүштин артуқ бәхит барму зади... Һә-ә заманим, мән баламниң қайғусида, һә балам, балисиниң... Тәбиәтниң бу қаидисини өзгәртиш мүмкинмеди! «Мән көйәрмән баламға, балам көйәр балисиға...», дегән мақални йәнә бир қетим ядимға алдим. Һаятниң чақмақ иштиклигидә өзгирип үлгиридиғанлиғи йәнә бир қетим дәлилини көрсәтти. Бари-йоқи 10-15 минут ичидә бу көңлүм бирдә һәшкә, бирдә зиминға чүшти. Вай товва, әтигәндин бери бир хил йеғиватқан қар учқунлириму мән қизим билән сөһбәтләшкән арилиқта чипла тохтап қалған еди. Әнди болса, у мениң кәйпиятимни көрүп, худди әркилигәндәк, алаһидә «шохлуқ» билән у яқ вә бу яққа силкинип, йәнила йәр қойниға төкүлүшкә башлиди. Бу аламәткә зоқлинип, дәрһал кийинип сиртқа чиқтим. Аппақ қарниң дәл әшу ләпилдәп чүшүватқан пәйтигә чәксиз ашиқлиғимни изһар қилғандәк, униңға бағримни кәң ачтим. Андин асман бошлуғиға қарап, улуқ тәңримдин бәңвашлиғидин бир орунда тохтитиш тәс болған, чирайи сүзүк таштәк омақ, аләмдә болуватқан һадисиниң һәммисини ениқ пәриқ қилалайдиған зерәк, өзи яхши көридиған адәмләр билән учришишта чәксиз бәхиткә бөлинидиған, бирақ улар билән хошлишиш пәйтидә аләмчә чүшкүнлүккә чүшидиған жүригимниң парчиси кичиккинә Һаким исимлиқ қозичиғимниң тили чапсанирақ чиқип, булбулдәк сайрап кетишини тилидим. Бу пәйттә гөзәл қар парчилириниң бир қисми мәңзимни жуюп чүшүватқан яшлиримға қошулуватса, йәнә бир қисми пүтүнләй бәдинимгә, худди көктин мамуқ сепиливатқандәк, гөзәллик беғишлавататти. Бу һаләтни мениң қәлбимдики бебаһа қиммәт тилигимгә қияс қилип, «У күн чоқум келиду! Чоқум келиду!», дәп қобул қилдим... Гүлбәһрәм ХОШАЕВА. Гүлбәһрәм ХОШАЕВА