• Яшлар вә вақит
• 16 Наурыз, 2018

...Қиз өссә әлниң көрки

Бир күни мәктәп оқуғучилири уюштурған мәйрәмлик чарә-тәдбиргә қатнашқили бардим. Өз һүнәрлирини намайиш қилиш үчүн сәһнигә чиққан оқуғучилардин толиму пәхирлинип, уларниң әқил-параситидин мәмнун болдум. Туюқсиз янфонимға қоңғурақ келип қалдидә, сиртқа чиқип сөзлишишкә тоғра кәлди. Талаға чиқишимға ихтиярсиз көзүм бенаниң кәйнидә тамака чекиватқан қизларға чүшти. Һаң-таң болған һалда, сөһбәтдишимға кейинирәк хәвәрлишидиғанлиғимни ейтип, телефонни қоювәттим. Бар оюм көз алдимда турған мәктәп оқуғучилирида, йәнә келип, байила өзәм мәғрурланған қизларниң бу пәскәш қилиғида. Шу тапта, тәқи-турқи, гәп-сөзлиридин әқли бар, билимлик, зерәк дәп билгән гөзәллиримизниң һәқиқий әпти-бәширисини көргәндәк болдум. Жүригимдики мәғрурлиниш һис-туйғулири бир дәмдила нәпрәткә айланди. Мени байқисиму, көрмигәндәк болуп, еғизидин ис чиқирип, пәрва қилмай турувәрди. Шуниңдин кейин уларға әқил ейтишниң һеч һаҗити йоқ екәнлигини чүшәндим. «Бизни немә қилалаттиң?» дегәндәк қарашлиридин кейин, уларниң йенидин унчуқмай өтүп кәттим. Залға задила қайтип киргүм кәлмиди. Мана шуниңдин бери бу вақиә үстидә талай ойландим. Әгәр улар кичиккинә болсиму иза тартип, үзини қачурған болса мәйлиди. Йеши әндила 13-14тин алқиған сиңиллиримни бу һаләттә көрүп, уларни мәктәпниң пәхри дәп билгән устазлириға, зор арзу-арманлар билән беқип-қаққан ата-анилириға ичим көйди. Дөләт рәһбири Н.Назарбаевниң «Аял – бөшүк егиси. Демәк, аяллар түзәлмәй, бөшүгимиз түзәлмәйду, бөшүгимиз түзәлмәй – елимиз толуқ түзәлмәйду» дәп тәкрар-тәкрар ейтиватиду. Бүгүнки қиз – әтики келин, бир өйниң жүригигә, түврүгигә айлинидиған аял. Қиз балиниң тәрбийиси – әвлат тәрбийисиниң түп-томури. Қиз бала – милләтниң әйниги. У кәлгүси әвлатни дунияға елип келип, ақ сүт берип тәрбийилигүчи болғуси ана! Бирақ, бүгүн дохмуш-дохмушта тамака чәккинини мәнсәп санап турған бәзибир қиз-җуганлар кәлгүсидә «ана» атилишқа лайиқму?! Бүгүн қолиға тамака, еғизиға ичимлик алған қиз бала пүтүн бир милләтниң миллий ғурурини дәпсәндә қилиду. Әпсуслинарлиғи, һазир йезиниң аддий-саддә қизлириму шу түтүнгә буруқтум болмақта. Хәлқимиз әзәлдин қиз бала тәрбийисигә бөләкчә көңүл бөлүп, назук җанларни әзизләп, иманлиқ, инсаплиқ болушқа чақирип, уларни кичигидин урпи-адәтлиримиз, әнъәнилиримиз, миллий қаидә-йосунлиримиз билән тәрбийилигән. Мана шуңлашқиму Назугум, Ипархан, Аманнисахан, Ризвангүлдәк хәлқимизни аләмгә тонутқан гөзәллиримизниң исми таки бүгүнгичә сақлинип, миллитимиз бесип өткән тарих йолида мәңгү өчмәс юлтуз кәби чақнимақта. Әнди әшу мән көргән ханим-қизлиримизни шундақ намайәндилиримизниң әвлади дәп аташқа лайиқму? Улар бу чоң мәсъулийәтниң һөддисидин чиқип, милләт тәғдирини сақлап қалаламду? Бүгүн хата йолға чүшкән қаракөзлиримизгә қандақ қилип дурус йолни көрситимиз?.. Әлвәттә, бу соалларға җавап беришкә мениң салаһийитим йәтмәйду. Пәқәт, буниңға қарита өз ой-пикримни ушбу мақаләм арқилиқ йәткүзмәкчи болдум. Чүнки өзәмму чоңларниң әқил-парасити, йол-йоруғиға муһтаҗ яш ғунчиләрниң бири. «Гүл өссә йәрниң көрки, қиз өссә әлниң көрки», дегән мақалниң мәна-мәзмуниға чөкәйли, қаракөзләр! Сабирәм ӘНВӘРОВА. Уйғур наһийәси.