• 1-сентябрь — Билим күни
  • 31 Тамыз, 2012

Миллий маарип — моҗутлуғимиз мәнбәси

1-сентябрь күни елимизниң барлиқ оттура билим бериш мәктәплиридә дәсләпки қоңғурақ садаси яңрап, оқуғучиларни мәктәпкә чақириду. Мундақ тәнтәнилик мәрасим Панфилов, Уйғур, Әмгәкчиқазақ, Талғир наһийәлири билән Алмута шәһиридики уйғур балилири билим еливатқан мәктәпләрдиму дағдуғилиқ атап өтүлиду. Пурсәттин пайдилинип, шу нәрсиниму қошумчә қилған орунлуқки, алдин-ала елинған мәлуматларға асаслансақ, елимиз бойичә 2,5 миллион  оқуғучиға 7690 мәктәп өз ишигини ачиду. Биринчи синипқа қәдәм тәшрип қиливатқанларниң сани — 270 миң әтрапида. Биз, өз новитидә, барлиқ муәллимләр билән оқуғучиларни 1-сентябрь — Билим күни билән сәмимий тәбрикләймиз. Шуниму мәмнунийәт билән тәкитләш лазимки, айрим жутларда пәқәт кейинки жиллардила мәктәплиримизгә бала топлаш мәсилисигә һәртәрәплимә көңүл бөлүнүватиду. Бу мәсилә асасий җәһәттин миллий маарипниң әһмийитини тоғра чүшәнгән, мәктәп рәһбәрлиги вә коллективи билән жутниң өз ара мунасивити тоғра йолға қоюлған җайларда оңушлуқ йешиливатиду. Қазақстан Җумһурийитиниң — Конституциясидиму, йәни униң 19-маддисиниң 2-пунктида «Һәр ким ана тили вә мәдәнийитини әркин пайдилиниш, мунасивәт қилиш, тәрбийә, оқуш вә иҗадийәт тилини әркин таллавелиш һоқуқиға егә», дәп тәкитләнгән. Әмәлиятта қандақ? Биз Асасий Қанунимизда көздә тутулған әйнә шу һоқуқ, мүмкинчиликләрдин толуқ пайдиланмайватқанлиғимиз ечинишлиқ. Талашсизки, шагиртларниң билим дәриҗиси устазларниң әмгигигә, иҗадий издинишигә бағлиқ. Бу җәһәттин оқутуш уйғур тилида жүргүзүлидиған мәктәпләрдиму утуқлар аз әмәс. Мәсилән, һәр жили онлиған учумкарлар алий вә мәхсус оттура оқуш орунлириға чүшмәктә. Оқуғучилиримиз шәһәрлик, вилайәтлик конкурс-көрүкләргә, җумһурийәтлик илмий-әмәлий әнҗуманларға қатнишип, Пәхрий ярлиқларға, мәхсус сертификатларға сазавәр болуватиду. Шундақла оқуғучилар мәктәптики пән һәптиликлири даирисидә өткүзүлүватқан кәчләр билән муназириләрдә билимлирини синимақта. Улар шәһәрлик, вилайәтлик пән олимпиадилирида мукапатлиқ орунларни егиләп, мәктәплиримиз шәнини қоғдап келиватиду. Тәҗрибилик, истедатлиқ мәрипәтчилиримиз, шүкри, йетәрлик. Алмута шәһиридики, Панфилов, Уйғур, Әмгәкчиқазақ, Талғир наһийәлиридики билим дәргаһлирида үнүмлүк паалийәт елип бериватқан нурғунлиған муәллимләр тоғрилиқ әйнә шундақ дейишимиз мүмкин. Муәллимлиримиз шагиртлириға сүпәтлик билим бериш билән биллә, һәрқандақ иҗтимаий-сәясий, мәдәний чарә-тәдбирләрни уюштурушқа паал қатнишиватиду. Мәктәп әтрапини аватлаштуруш, һәрхил мәйрәмләр билән учришишларни өткүзүш педагоглар коллективиниң зиммисидә. Умумән, оқутуш уйғур тилида жүргүзүлидиған билим дәргаһлирида сүпәт мәсилиси аста-аста рәтлиниватқанлиқтин, муһими, ата-аниларниң бесим көпчилиги мәсилиниң маһийитини тоғра чүшиниватқанлиқтин, пәрзәнтлирини ана тилида оқутуватиду. Алдин-ала елинған мәлуматлар бойичә бийил Панфилов наһийәсидики Х.Һәмраев намидики  оттура мәктәптә — 2, Билал Назим намидики  оттура мәктәптә — 4, Әмгәкчи оттура мәктивидә — 2, Җамбул намидики оттура мәктәптә — 2, Пәнҗим йезисидики А.Розибақиев намидики оттура мәктәптә — 2, Чоң Чиған йезисидики оттура мәктәптә — 2, Әмгәкчиқазақ наһийәсиниң Байсейит йезисидики И.Тайиров намидики оттура мәктәптә — 2, Челәк йезисидики А.Розибақиев намидики оттура мәктәптә — 2, Уйғур наһийәсиниң Чонҗа йезисидики И.Бәхтия намидики 3-оттура мәктәптә — 2, Чарин йезисидики М.Һәмраев намидики оттура мәктәптә — 2, Ғалҗат йезисидики оттура мәктәптә — 2, Ават йезисидики Һ.Искәндәров намидики  оттура мәктәптә 2 уйғур синипини ечиш көздә тутулуватиду. Әнди Алмута шәһиридики А.Розибақиев намидики 153-мәктәп-гимназиядә — 6, М.Яқупов намидики 101-мәктәп-гимназиядә — 5, М.Һәмраев намидики 150-уйғур оттура мәктивидә — 3 синип ечилмақчи. Қалған мәктәпләрдә һазирчә бирдин 1-синип ечилған. Буниңдин ташқири бийил көплигән мәктәпләрдә мәктәп алди тәйярлиқ синиплириму ечилған. Бу, әлвәттә, мәктәп муәллимлири вә жут активистлири тәрипидин җамаәтчилик арисида жүргүзүлгән тинимсиз чүшәндүрүш, тәшвиқат ишлириниң мевисидур. Йеңи оқуш жили башланғичә, уйғур синиплириға келидиған балилар саниниң йәнә көпийидиғанлиғиға үмүт қилимиз. Мошу йәрдә шу нәрсини қошумчә қилған орунлуқки, кейинки икки-үч жил давамида Талғир наһийәсиниң Туздыбастав вә Бесағаш йезилирида һәм Алмута шәһириниң Һөҗҗәт мәһәллисидә истиқамәт қилидиған айрим қериндашлиримиз өзлири яшаватқан мәлиләрдики оттура мәктәпләрдә көп жиллардин бери уйғур синиплири паалийәт елип бериватқан болсиму, немишкиду биринчи синипқа баридиған пәрзәнтлирини шәһәрдики М.Яқупов намидики 101-мәктәп-гимназиядә  оқутуватиду.  Әлвәттә, һәрбир ата-ана өз пәрзәндини яхши мәктәпләрдә һәм өз вәзиписигә җавапкәрлик билән қарайдиған муәллимләрниң қолида оқутқуси келидиғини тәбиий. Униңға һечким чәк қоялмайду. Шундиму, биз йезиларда өз вақтида миң бир мәшәқәтләр билән ечилған һәм һазирқи күндә имканийитиниң баричә  паалийәт жүргүзүп келиватқан уйғур мәктәплири билән синиплирини көзимизниң қаричуғидәк сақлап қелишимиз керәк. Өз новитидә ата-аниларму йезиларда ишләватқан муәллимләргә сүпәт мәсилисигә көңүл бөлидиған вақитниң аллиқачан кәлгәнлигини ейтип, җиддий тәләп қоюши керәк. Әгәр ундақ қилмайдекәнмиз, уларниң әтә-өгүн  «Бала сани йетишмәйду», дегән банә-сәвәпләр билән йепилип кетиши еһтималдин жирақ әмәс. Хәйрият, миллий мәктәп — моҗутлуғимиз мәнбәси. Демәк, милләт өзиниң варислирини һәртәрәплимә тәйярлимиса, униң тарих сәһнисидә моҗут болуп туруши әсла мүмкин әмәс дегән сөз. Шуниң үчүн ана мәктивимизни гүлләндүрүш, пәрзәнтлиримизни ана тилимизда оқутуш һәммимизниң биринчи новәтлик вәзиписидур.

Шәмшидин АЮПОВ.

Алмута шәһири. Алмута шәһиридики А.Розибақиев намидики 153-мәктәп-гимназиядә — 6, М.Яқупов намидики 101-мәктәп-гимназиядә — 5, М.Һәмраев намидики 150-уйғур оттура мәктивидә — 3 синип, Панфилов наһийәсидики Билал Назим намидики оттура мәктәптә 4 синип ечилмақчи.   

«Мәктәпкә йол» акцияси

 

Оттуз оқуғучи соға алди

Уйғур наһийәлик ички сәясәт бөлүми, «Нур Отан» ХДПниң наһийәлик шөбиси, наһийәлик маарип бөлүми вә һамийлар тәрипидин Чонҗа йезисидики 1-оттура мәктәптә уюштурулған «Мәктәпкә йол» хәйрихаһлиқ акциясигә төрт оттура вә бир коррекциялик йөнилиштики мәктәпләр муәллимлири, ата-анилар вә иҗтимаий әһвали төвән аилиләрдә тәрбийилиниватқан мәктәп йешидики балилар иштрак қилди. Униңда сөзгә чиққан наһийә һакиминиң орунбасари Дәвлетжан Деменбаев вә «Нур Отан» ХДПниң наһийәлик шөбиси рәисиниң биринчи орунбасари Мәвлен Нуров өткүзүлүватқан акцияниң дөләтлик әһмийәткә егә екәнлигини тәкитләп, уни уюштурушқа һамийлиқ қилған жутдашлар билән кархана-мәһкимиләр рәһбәрлиригә вә җәмийәтлик тәшкилатлар йетәкчилиригә өзлириниң миннәтдарлиғини изһар қилди. Ейтиш керәкки, мәзкүр акция өткүзүлүватқан төрт жил мабайнида наһийәниң 3670 оқуғучисиға һамийлар тәрипидин 500 миң тәңгә миқдарида ярдәм көрситилгән. Бәшинчи қетим өткүзүлүватқан иш-чарә бийилму наһийә йезилиридики мәктәпләрдә давамлишип, шуниң нәтиҗисидә 400гә йеқин оқуғучини оқуш қураллири билән тәминләш көздә тутулуватиду. Буниң ярқин испати ретидә, шу күни һамийлар 30ға йеқин оқуғучиға оқуш қураллирини соға қилди. Акция ахирида  Мәвлен Нуров  ярдәмгә муһтаҗ аилиләргә дайим яр-йөләк болушқа көпчиликни үндәп, сахавәтлик ишларда пааллиқ көрситиватқан наһийәлик мәслиһәт депутатлириға, «Қазақтелеком» акционерлиқ җәмийитиниң наһийәлик шөбиси, наһийәлик ички ишлар бөлүми, ағриқхана, газ тармақлири вә селиқ комитети қатарлиқ бир түркүм кархана-мәһкимиләргә наһийәлик шөбә намидин Тәшәккүрнамә вә Пәхрий ярлиқларни тапшурди һәм уларниң паалийитигә утуқлар тилиди.

Махмут ИСРАПИЛОВ.

Уйғур наһийәси.  

568 рет

көрсетілді

0

пікір

Біздің Telegram каналына жазылыңыз

алдымен сізді қызықтыратын барлық жаңалықтарды біліңіз

Уйғур авази

21 Сәуір, 2021

Жүктеу (PDF)

Редактор блогы

Ершат Моллахун оғли ӘСМӘТОВ

Редактор блогы