• Әхбаратлар еқими
• 21 Маусым, 2018

«Анархан» билән «Сәнәмни» издәп жүримән»

«Бийил Т.Жүргенов намидики театр вә сәнъәт академиясидә уйғур бөлүми ечилидекән», дегән хуш хәвәрни аңлап, униң раст-ялғинини билиш мәхситидә, мәзкүр билим дәргаһиниң доценти, Қазақстан Җумһурийитиниң хизмәт көрсәткән әрбаби, көрнәклик режиссер Ялқунҗан Әхмәт оғли ШӘМИЕВ билән сөһбәтләшкән едуқ. У бизгә төвәндикиләрни ейтип бәрди.Ойлап көрсәм, Театр вә сәнъәт академиясидә оқутқучи болуп ишләватқинимға бийил оттуз жил бопту. Мошу вақит мабайнида мәзкүр академияниң уйғур бөлүмидин қириққа йеқин уйғур пәрзәнди учум бопту. Бүгүнки таңда уларниң көпчилиги Уйғур театрида үнүмлүк паалийәт елип бериватиду. Алаһидә тәкитләш лазимки, һазир улар тамашибинларниң иллиқ ихласиға бөләнгән тәҗрибилик сәнъәткарлар сепидин орун егилиди. Шуниңға шәхсән мән, устаз сүпитидә хурсәнмән. Өткән жили мәзкүр академияни тамамлиған йәнә йәттә шагиртим Уйғур театриға ишқа орунлашти. Әлвәттә, уларниңму келәчигидин чоң үмүт күтимиз. Әнди сиз аңлиған хуш хәвәргә кәлсәк, һәқиқәтән бийил Уйғур театриниң мудири Руслан Тохтахуновниң тәшәббуси вә Қазақстан Җумһурийитиниң Мәдәнийәт вә спорт министри Арыстанбек Мухамедиулының беваситә қоллап-қувәтлиши билән уйғур бөлүмигә чүшкүчиләр үчүн он дөләт билим бериш гранти бөлүнди. Әлвәттә, министрлик вә Театр вә сәнъәт академияси тәрипидин яритилған бу ғәмхорлуққа рәхмәт ейтишимиз һәм бизгә берилгән имтиязларни тоғра пайдилинишни билишимиз керәк. Раст, академиядә һәр жили уйғур бөлүмини ачалмаймиз. Сәвәви, у йәрдин учум болғанларни Уйғур театри иш билән тәминлиши керәк. Әнди бийил хошал қилидиған тәрипи, Уйғур театри академиялик статусқа еришкәндин кейин, Театр вә сәнъәт академиясини пүтиридиған шагиртлиримизға орун аҗритилип қелиши мүмкин, дәп үмүт қиливатимиз. Әслидә, чоңқурирақ ойлисақ, чоң әвлат эстафетини яш әвлатқа тапшуруп, яшлиримизниң өсүшигә йол ечиши керәк. Әйнә шу чағдила мунасип шагирт тәрбийилиниду һәм варислиқ өз йолида давамлишиду. Аччиқ болсиму, ейтишқа тоғра келиду, мошу күндә, шәхсән мени ойландуруватқан муһим бир проблема моҗут. “Классик әсәрлиримиз —«Анарханда» — Анарханниң, «Ғерип-Сәнәмдә» – Сәнәмниң ролини иҗра қилидиған сәнъәткә һәқиқий иштияқ бағлиған, талантлиқ яш қизлиримиз тепиларму?” дегән соал маңа задила арам бәрмәйду. Ундақ дейишимниң сәвәви, Уйғур театрида мошу күндә мәйли нахша ейтиш, мәйли актерлиқ маһарити җәһәттин болсун, сәһнигә һәммә тәрәптин мас келидиған талантлиқ нахшичи һәм актер Луиза Розахунованиң өзи қириқтин ешипту. “Әйнә шундақ талантлиқ қизлиримиз тепиларму, тепилған тәғдирдә улар Уйғур театриға келәрму?” дегән тәшвишму йоқ әмәс. Шәхсән мән театрға «Анархан» билән «Сәнәмниң» келишини күтүватимән. Раст ундақ талантлар хәлқимизниң арисидин тепилиду. Униңға шәхсән өзәм Уйғур, Панфилов наһийәлиридә вә Челәк тәвәсидә болған иҗадий сәпәрләрдә ениқ көз йәткүздүм. Әпсуслинарлиғи, айрим ата-анилар, немишкиду, қизиниң сәнъәт йолида меңишини халимайду. Қизи сәнъәт саһасида оқуғуси келиду, амма ата-аниси униңға қарши болуватқан. Мундақ ейтқанда, талантлиқ қизиниң келәчигигә палта чепиватқан. Пәрзәндиниң немигә қабиллиғини көрүп туруп, униң алдини тосашниң һаҗити барму? Мән шуниңға һәйранмән. Әйнә шундақ чолта ойлайдиған ата-аниларниң пикричә, сәнъәткарлар йеник мүҗәзликкәнмиш. Қисқиси, улар қизиниң талантиға әмәс, көпирәк миш-миш параңларға, йәни айрим зувандаларниң гәплиригә әһмийәт берәмдекин, дәп ойлаймән. Һәқиқитигә кәлсәк, һазир театрда яшларниң иҗадий ишлишигә барлиқ мүмкинчиликләр яритиливатиду, улар пәйдин-пәй пәтирләрни еливатиду, айлиқ маашиму, шүкри, яман дегили болмайду. Пурсәттин пайдилинип, сәнъәткә иштияқ бағлиған талантлиқ қизлиримиз билән жигитлиримизни Театр вә сәнъәт академиясидә ечилған уйғур бөлүмидә билим елишқа тәклип қилимиз. Мәзкүр билим дәргаһида оқушни халиғучилар үчүн 20-июнь — 5-июль арилиғида һөҗҗәтләр қобул қилиниду. Билим елишқа хаһиш билдүргүчиләрниң бүгүндин башлап Уйғур театриға келип, Ялқунҗан Шәмиевтин яки Гүлбаһар Әхмәдиевадин консультация елишиға болиду. Тәләпкарларниң алди билән сәнъәткә майиллиғи (нахша ейтиши яки саз челиши, шеирни ипадилик оқуши, актерлиқ маһарити) тәкшүрүлиду, андин кейин улар академиядә Қазақ тили вә Қазақстан тарихи пәнлиридин тест синиғини тапшуриду. Мән ейтқан болар едим, бу пурсәткә пәқәт һәқиқий мәнасидики бәхитлик яшлар еришәләйду. Сәвәви, улар академиядә нәзәрийәвий билимгә егә болуш билән биллә Уйғур театрида ана тилида дәрис елиш имканийитигә еришиду. Чоң сәнъәткарлар билән янму-ян жүрүп, сәһнидә тәҗрибә топлайду. Мундақ ейтқанда, Уйғур театрида өсиду, сәһнә тилини үгиниду. Академияни пүтәргәндин кейин, Уйғур тетриға әйминип әмәс, ишәшлик һәм тәҗрибидин өткән мутәхәссис сүпитидә қәдәм тәшрип қилидиған болиду. Йезивалған Шәмшидин АЮПОВ.