• Әхбаратлар еқими
• 08 Тамыз, 2018

Латин йезиғини үгинәйли

“Қапақ-чөмүч” Өй қача-қомучлириниң ичидә қапақ-чөмүчму алаһидә роль ойнайду. Қапақ илгәрки заманлардин өз шәкиллиригә бола: су қапиғи, чай қапиғи, май қапиғи болуп бөлүниду. Буниңдин ташқири қапақларға буғдай, гүрүч, туз, қатарлиқларни селип сақлайду. Шундақла қапақлардин сепи узун қапақ-чөмүчләр ясалған. Уларниң әң кичиклири нас-қапақлардур. Су қапиғиниң бир алаһидилиги бар. Соғ су униңда һәр қачан соғ туриду, иссиқ чай болса дайим иссиқ туриду. Қапақлардин пайдилиниш алаһидә әһмийәткә егә. Қапақ пишқанда дәсләп униң ичини ечип, уруқ постилирини чиқирип тазилайду. Сиртиға рәң бериш үчүн пияз шакили билән қайниған суға селинип, узақ қайнитилиду яки қара чай сүйи билән рәң бериду. Андин кейин сиртиға өсүмлүк вә геометриялиқ нәқиш оюлуп безилиду. Базарда сатидиған қапақ-чөмүчләрни алаһидә безәп, қошумчә терә-тасмилардин ешип бағлап, һәртүрлүк шәкилләргә кәлтүриду. Бүгүнки күндә ата-бовилиримиздин сақлинип қалған, әлмисақтин пайдиланған қапақ-чөмүчләр мирасгаһ экспонати қатарида сақланмақта. “Qapaq-chо́múch” О́y qacha-qomuchlіrіnіń іchіdа́ qapaq- chо́múchmu alahіdа́ rol’ oynaydu. Qapaq іlgа́rkі zamanlardіn о́z shа́kіllіrіgа́ bola: su qapіǵі, chay qapіǵі, may qapіǵі bolup bо́lúnіdu. Bunіńdіn tashqіrі qapaqlarǵa buǵday, gúrúch, tuz, qatarlіqlarnі sеlіp saqlaydu. Shundaqla qapaqlardіn sepі uzun qapaq-chо́múchlа́r yasalǵan. Ularnіń а́ń kіchіklіrі nas-qapaqlardur. Su qapіǵіnіń bіr alahіdіlіgі bar. Soǵ su unіńda hа́r qachan soǵ turіdu, іssіq chay bolsa dayіm іssіq turіdu. Qapaqlardіn paydіlіnіsh alahіdа́ а́hmіyа́tkа́ egа́. Qapaq pіshqanda dа́slа́p unіń іchіnі echіp, uruq postіlіrіnі chіqіrіp tazіlaydu. Sіrtіǵa rа́ń berіsh úchún pіyaz shakіlі bіlа́n qaynіǵan suǵa selіnіp, uzaq qaynіtіlіdu yakі qara chay súyі bіlа́n rа́ń berіdu. Andіn keyіn sіrtіǵa о́súmlúk ve geometrіyalіq nа́qіsh oyulup bezіlіdu. Bazarda satіdіǵan qapaq-chо́múchlа́rnі alahіde bezа́p, qoshumchа́ terа́-tasmіlardіn eshіp baǵlap, hа́rtúrlúk shа́kіllа́rgа́ kа́ltúrіdu. Búgúnkі kúnde ata-bovіlіrіmіzdіn saqlіnіp qalǵan, а́lmіsaqtіn paydіlanǵan qapaq-chо́múchlа́r mіrasgah eksponatі qatarіda saqlanmaqta.