• Бизниң сөһбәт
• 08 Тамыз, 2018

Җәмийәт алдидики җавапкәрликни һис қилған яшлар

Хәлқимизниң мәдәний һаятида яшлиримизниң орни бөләкчә. Амма илгири-кейин тәшкил қилинған яшлар бирләшмилириниң алдиға қойған мәхсити, атқуруватқан паалийәтлири қандақ? Мошу мәсилә әтрапида биртүркүм яшлар билән жүргүзгән сөһбитимизни диққитиңларға һавалә қилимиз.  Надира ӨМӘРОВА, «GA» лайиһә студиясиниң иҗраий мудири: – 2003-жили биз, йәни җумһурийәтлик Уйғур мәдәнийәт мәркизиниң шу чағдики рәисиниң орунбасари мәрһум Турғанҗан ака Розахуновниң тәшәббуси билән уйғур яшлириниң бешини қошқан едуқ. Мәхситимиз, яшларниң җәмийәттики паалийәтчанлиғини ашуруш, миллий мәдәнийитимизни яшлар арисида тәрғип қилиш охшаш вәзипиләр еди. Башлиниши яман болмиди. Дәсләп яшларниң бешини қошуши үчүн Яшлар кечилигини вә исми елимизгә вә хәлқимизгә тонулған уйғур яшлири арисида учришишларни өткүздуқ. Концерт вә һәрхил мавзулар бойичә мусабиқиләрни уюштуруп, бир қатар яшларни маддий вә мәнивий җәһәттин рәғбәтләндүрдуқ. Башлиған ишимиз бир қинға чүшкәндин кейин униң «тизгинини» яшларға өткәздуқ. Бирақ, әпсус, у иш ахириға чиқмиди. Дильфуза РОЗИЕВА, Аблайхан намидики Хәлиқара мунасивәтләр вә дуния тиллири университетиниң оқутқучиси: – 2007-жили җумһурийәтлик Уйғур этномәдәнийәт мәркизи йенида Яшлар кеңиши қурулди. Униң рәиси болуп Ершат ака Әсмәтов сайланди. Дәсләпки паалийитимиз җәнубий пайтәхтимиздә җай-җайлардин келип билим еливатқан жигит-қизларниң бешини қошуш болди. Аз вақит ичидә жүригидә оти бар яшлар жиғилип, баш қоштуқ. Студент-яшлар кеңишигә йәкдиллиқ билән мени сайлиди. Һә дәп яшлар арисида «Дәм ғенимәт — дидар ғенимәт» яшлар кечилигини «Эва» ресторанида хәлқимизгә тонулған ака-һәдилиримизниң қатнишиши билән өтти. Шундақ учришишларниң арқисида талантлиқ яшлиримиз чоңлиримизниң көзгә челиқти. Көп өтмәй улар арисидин нахшичилар, уссулчилар, сазәндиләр, актерлар, иҗаткарлар йетилип чиқти. Чарә-тәдбирләрдин чүшкән мәбләғ һесавиға Ғени батурниң қәбри әтрапиға көчәтләрни тиктуқ. Шу жиллири хошна Қирғизстан дөлитидә яшайдиған уйғур яшлири билән мәдәний мунасивәт орнаттуқ. Йезида яшайдиған уйғур яшлириниң асасий мәсилилирини билиш мәхситидә учришишларни өткүзүп турдуқ. Умумән, барлиқ хәлқимизгә аит өткүзүлүп туридиған чарә-тәдбирләргә паал қатнаштуқ. Рустәм ХӘЙРИЕВ, ҖУЭМ йенидики ҚУЯБ рәиси: – ҚУЯБ — «Қазақстан уйғурлириниң этномәдәнийәт мәркизи» җәмийәтлик бирләшмисиниң бир қанити. Бирләшмә йенида «Мәдәнийәт», «Спорт», «Маарип» охшаш 10 комитетта йүзгә йеқин студент, яш тиҗарәтчиләр, һәвәскар иҗаткарлар, иҗрачилар, юристлар, спортчилар, устазлар, медицина хадимлири кәби активист яшлар паалийәт елип бармақта.. ҚУЯБниң асасий вәзиписи яшлар арисида миллий мәдәнийитимизни тәрәққий әткүзүшкә, милләтләрара достлуқ вә разимәнликни турақлиқ мустәһкәмләшкә, уйғур маарипини җанландурушқа, анатиллиқ гезит-журналлиримизға муштири топлаш кәби изгү ишлардин ибарәт. ҚУЯБ елимиздә паалийәт елип бериватқан бирқатар җәмийәтлик тәшкилатлар, хәйрихаһлиқ фондлар, аммивий әхбарат васитилири билән һәмкарлиқта паалийәт елип бериватиду. Шуни тәкитләш керәккки, Қазақстан хәлқи Ассамблеясида ҚУЯБ әзалири — уйғур яшлириму йетәрлик. Кейинки бәш жил ичидә ҚУЯБ тәрипидин 300гә йеқин чарә-тәдбир өткүзүлүпту. Улар асасән, миллий мәдәнийитимизгә аит паалийәтләр вә хәйрихаһлиқ акцияләр. Хәйрихаһлиқ акция демәкчи, бүгүнки күнгичә мошу паалийитимиз арқилиқ 15 миллион хираҗәт хәшлинипту. Уни биз асасән мүмкинчилиги чәкләнгән балиларниң дора-дәрмәклиригә вә башқиму керәк-ярақлириға ишлитимиз. Халиғучилар үчүн юридик мәслиһәт берип, кәспий мутәхәссисләр билән һәқсиз учришишларни өткүзүшкә көңүл бөлүватимиз. Уйғур тилини үгинимән дегүчиләр үчүнму мәхсус курс-тренингларниму уюштуруватимиз. Имканийитимизниң яр беришичә, мәктәп тамамлиғучи яшларға кәсип таллаш үчүн ярдәм көрситип, чәтәлгә һәқсиз оқушқа әвәтишкә тиришиватимиз. Иш билән тәминләш йоллириниму издәштүрүп, ишсиз жүргән яшларғиму ғәмхорлуқ қиливатимиз. Елимиздики хәлиқләрара достлуқни күчәйтиш йолида қиливатқан азду-тола ишлиримиз өз пайдисини йәткүзүватқан болса керәк, етирап қилинип, Қазақстан хәлқи Ассамблеяси тәрипидин бирнәччә қетим Пәхрий ярлиқ билән тәғдирләндуқ. Райим ҺӘМРАЕВ, «Пәрваз» уйғур иҗрачилар бирләшмиси рәисиниң орунбасари: – «Пәрваз» уйғур иҗрачилар бирләшмисиниң қурулғининиң сәвәви, уйғур иҗрачилириниң кәспий маһаритини ашуруш, кона нахша-сазлиримизниң қиммитини сақлаш, заманивий нахшилиримизниң сүпитини яхшилаш. Мана мошу вәзипиләр бизниң асасий мәхситимиз. Бәш жил ичидә йеңи-йеңи иҗрачилар йетилип чиқти, нахшилар йезилди. Уларни өз вақтида назарәткә елип, тоғра йолға селишқа тириштуқ. «Баһар наваси», вә «Артур продакшн» продюсерлиқ мәркизи билән һәмкарлиқта «Яңра, нахшам» намлиқ концертни уюштуруп, яшларни чоң сәһниләргә елип чиқтуқ. Униңдин башқа хәлқимизниң сөйүмлүк «Дияр» топиниң, «Яйра» дуэтиниң, Артур Илахуновниң, Санийәм Исмайилниң йәккә концертлири өткүзүлүп, көпчиликниң алқишиға сазавәр болдуқ. Хәйрихаһлиқ концертларниңму өткүзүлүшигә өз күчимизни салдуқ. Асасий нәрсә, иҗрачиларға тегишлик болған нахшиларниң муәллиплик һоқуқини қоғдаш бойичә бирқатар ишларни елип бардуқ. Нәтиҗидә яш жигит-қизлар сүпәтлик клипларни чүширишкә башлиди. Буму чоң утуғимиз. Мана мошундақ «бир йәңдин қол, бир яқидин баш чиқирип», өмлүк-иттипақлиқта иҗрачилиримизниң кәспий турғудин өсүшигә зәмин яритиватимиз. Сүлфи МӘШРӘПОВ, «Doppalіfe» уйғур яшлири интернет-порталиниң рәиси: – «Doppalіfe» уйғур яшлириниң интернет-портали 2015-жили «Инайәт» ассоциациясиниң қоллап-қувәтлишиши билән қурулған еди. Асасий мәхситимиз миллий тарих вә мәдәнийәт, маарип вә сәнъәт, спорт вә башқиму саһаларда утуққа йетиватқан яшлиримиз һәққидә видео чүширип, уни көпчиликкә йәткүзүш. Материаллар сайтимизда, вә иҗтимаий торлардики мәхсус сәһипилиримиздә күндә дегидәк елан қилинип туриду. «Ютубтиму» өз каналимиз бар. Каналда «Утуққа қәдәм» намлиқ программимизда өз кәспи бойичә жуқури пәллиләрни беқиндурған уйғур яшлири билән сөһбәт жүргүзимиз. Бу жили биз хошна вә чәтәлләрдә истиқамәт қиливатқан уйғур яшлири һәққидиму материалларни көпләп бериватимиз. Сәвәви, дунияға териқтәк чечилип кәткән уйғур яшлирини бир-бири билән тонуштуруш вә мунасивәт орнитиш әң муһим мәсилә һесаплиниду. Кейинки вақитларда атқуруватқан паалийитимизгә өзлириниң миннәтдарлиғини билдүриватқан яшлар көп. Дәлил үчүн ейтайли, һазир күндә дегидәк, интернет-порталимизниң электрон почтисиға сәмимий учурлирини йәткүзүватқанларниң сани көпәймәктә. Вильям МОЛОТОВ, «Варис» әдәбий-иҗадий бирләшмисиниң рәиси: – «Варис» әдәбий-иҗадий бирләшмисиниң асасий мәхсити, яшлар иҗадийитини риваҗландуруш, уларға һәртәрәплимә ғәмхорлуқ қилиштин ибарәт. Бир жил ичидә сахавәтлик инсанларниң қоллап-қувәтлишиши билән төрт иҗаткарниң йәккә вә бир умумий топлимимиз нәширдин чиқти. Бизни қоллаватқан башқиму шәхсләрниң тәшәббуси вә уюштуриши билән әһмийәтлик чарә-тәдбирләрниму өткәздуқ. Йәнә бир атап кетидиған йери, яшлар арисида хәлиқ еғиз иҗадийиниң бейит түрини тәрәққий әткүзүшни қолға елип, яш иҗаткарлар һазир қошақларни сорун-кәчләрдә ейтип кәлмәктә. Униңдин башқа мәлә-мәлиләрни арилап, қолида қәлими бар яшларни тепип, қатаримизға җәлип қилдуқ. Һазир бирләшмә әзалириниң сани 22гә йәтти. Арилиқтики үзүлүшни ейтмиғанда, бүгүнки таңда миллий әдәбиятимизға варислиқ қилғучи әвлатниң өсүп келиватқанлиғини ишәшлик ейталаймән. Адилҗан ҺАПИЗОВ, «Ихсан» журналиниң муһәррири: – Аллаға шүкүрләр болсунки, «Ихсан» журнали «Мир» нәшриятлар өйидин Қазақстан Мусулманлири диний башқармисиниң йеқиндин қоллап-қувәтлиши түпәйли нәшир қиливатиду. Журналимиз елимизниң һәммә мечитлирида тарқитилиду вә җай-җайлардики жут активистлар арқилиқму көпчиликкә йәткүзүлүватиду. Бәзибир дөләтләрдә диний журнални сетиш бу яқта турсун, уни нәшир қилишқа рухсәт елишқа чәк қоюлған. Худаға миңқәтлик шүкри, Қазақстан мустәқиллигини алғандин кейин Ислам диниға көзқараш тамамән өзгәрди. Мәхситимиз яшлиримизға тоғра диний тәлим-тәрбийә бериш, уларни һәрхил диний еқимлардин сақлаш, диндин хәвири йоқ «чаласаватлиқларни» тәрбийиләштин ибарәт. Бу әснада журнал йенида оттуздин ошуқ қаримлар паалийәт елип бериватиду. Уларниң көпинчилиги алий оқуш орунлирини тамамлиған яшлар. Бүгүнки күндә журналниң тиражи 2000 данигә йәтти. Биз бу йәрдә журнал сетип, пайда көрүватқинимиз йоқ. Сетилған пул билән униң чиқиминила йепиватимиз. Шуни алаһидә тәкитләш керәкки, бәзибир қериндашлиримиз динни мәрипәттин бөлүп қарайду. Шуни әскә салимизки, өткән заманларда талиплар пәний дәрисләрни мечит-мәдрисиләрдә оқуп, саватини ачатти. Демәк, мәрипәт вә дин бир-бири билән зич мунасивәтликтур. Йезивалған: Абдулҗан АЗНИБАҚИЕВ.