• Әхбаратлар еқими
• 19 Қыркүйек, 2018

Студент вә ятақхана

Мәшүр САСИҚОВ, «Уйғур авази» Һазир, йеңи оқуш жили әндила башланғачқа, мәктәп оқуғучилири китап-дәптәргә, студентлар ятақхана яки башқа турушлуқ җайлириға аста-аста үгиниватқан пәйт. Шуңлашқа биз бүгүн заманивий ятақханиларда туруп оқуватқан студентларниң һаяти билән тонушушни мувапиқ көрдуқ. Җәнубий пайтәхттики алий оқуш орунлириниң бирнәччисини арилаш нәтиҗисидә, һазирқи студентларниң һаяти бәш – он жил илгири студент болғанларниңкидин бирқәдәр пәриқлинидиғанлиғи бирдинла байқидуқ. Йошуридиғини йоқки, уларниң кийинишиниң өзинила алсақ, бәзи чағларда кимниң устаз, кимниң шагирт екәнлигини айривелиш тәс. Буму, әлвәттә, заманимизниң течлиғи билән баяшәтчиликниң ақивити болса керәк. Йолумиз чүшкән билим дәргаһлириниң ятақханилиридиму учрашқан студентларму буниңдин истисна әмәс. Һәммиси дегидәк заманға яриша кийингән, жүрүш-турушиму бөләкчә. Уларға қарап, бир тәрәптин зоқиңиз кәлсә, йәнә бир тәрәптин қолиға китап тутушниң орниға қулиғиға наушник тиқивелип, янфонға бешичә кирип кәткәнлиги көргиниңиздә, уларниң бирәр җайда билим еливатқанлиғидин гуманлинисиз. Шундиму мәхситимиз уларниң һаяти билән тонушуш болғанлиқтин, Әл-Фараби намидики Қазақ миллий университетиниң ятақханилириниң биригә кирдуқ. Җавапкәр хизмәтчиләр билән келишип, ятақханиларни арилап, студентлар билән сөһбәтлишиш пурситигә егә болдуқ. Өзини Гүлзира дәп тонуштурған қизниң ейтишичә, бүгүнки ятақханиларни бурунқиларға һәргизму охшитишқа болмайдекән. – Өзәм үчинчи курста оқуймән. Һә, бу йәрдә туруватқинимға икки жил болди. Биздә барлиқ шараит моҗут десәм, ашурувәткәнлик әмәс, — деди ятақханисини махтап. — Пәрдилиримизгичә һәммиси бирхил. Бу сирттин қариғанда алаһидә чирайлиқ көрүниду. Бир бөлмидә төрт адәм туримиз. Барлиқ җиһазлиримиз йеңи һәм заманивий вә пайдилинишқа қолайлиқ. Шуңлашқа һазирқи студентлар өйидин пәқәт кийим-кечиги билән өзигә әң керәклик нәрсилиринила елип келиду. Студент болғанлар яхши билидиғу, мениңчә болса, ятақханидики һаят яш әвлатни һәммигә үгитиду. Шундақла қизиқниң барлиғи мошу йәрдә. Йеңи тонушлар, бу йәрдә йүз бәргән вақиәләр сениң ядиңда мәңгү қалиду. Раст, һазирқи студентлар заманға яриша йеңичә һаят сүрүшкә башлиди, амма, умумий ейтқанда, студентлиқ һаят өз әйни бойичә қалди. Һәқиқәтәнму сөһбәтдишимизниң пикри орунлуқ. Әгәр чарәк әсир илгири оқуғанларни һазирқилар билән селиштурсақ, уларни компьютер замани яки йеңи технологиялик алақә бағлаш системиси айрип туриду. Мошу йәрдә тәсадипи учрашқан Ялқун исимлиқ уйғур жигитиниң пикричә, әйнә шу йеңи технологияләр һазирқи студентларға йеңичә яшашни үгитиватқан көрүниду. – Ейтайлуқ, бирәр чарә-тәдбир өткүзгәндә бурунқи қелиптин чиқип, йеңичә уюштуруш мүмкинчилигимиз бар, – дәйду Ялқун. – Униң үстигә биз мустәқил Қазақстанда яшаватимиз. Айрим программилар бойичә университетларара мусабиқиләргә қатнишимиз. Шу чағда бизгә биринчи болуп, ярдәмгә келидиған – байиқи йеңи технологияләр. Әнди силәрниң мәхситиңларға келидиған болсам, пәтир яллап туридиғанға һәркимниң янчуғи яр бәрмәйду. Биринчи курста ятақхана мәсилисини һәл қилалмай, пәтирдә турушқа тоғра кәлди. Қийналдим. Мана, иккинчи жил ятақхана турғунимән. Ятақханиға муһтаҗ қанчилигән студентлар бар. Улар, амалсиз, пәтирдә яшаватиду. Әнди студентлар һаятида қандақ өзгиришләр бар десәңлар, мән униңға мундақ җавап бәргән болар едим: һазирқи студентларниң көпчилиги асасән онлайн асасида билим еливатиду. Бу, әлвәттә, китап-дәптәрсиз оқуватиду дегәнлигим әмәс. Бирақ, бу – заман тәливи. Мәсилән, бәзи оқуш орунлири чәтәллик билим дәргаһлири билән зич мунасивәт бағлап, студентларға Қазақстанда туруп, шу яқниң устазлиридин билим елиш мүмкинчилигини яритиду. Нәтиҗидә студент икки дөләтниң дипломини алалайду. Иккинчидин, елимизда жилдин-жилға дөләт һесавиға билим алғучилар сани көпийиватиду. Демәк, келәчәктә қайсила саһада болмисун, билимлик мутәхәссисләрниң йетилип чиқидиғанлиғи ениқ. Ялқун билән болған сөһбәттин кейин Алмутидила әмәс, бәлки Қазақстанда нами улуқ КИМЭПниң ятақханисиға йол туттуқ. У йәргә киришниң өзи қийин болсиму, йолини тапқач, «мән-мән дегән байларниң» пәрзәнтлири оқуйдиған билим дәргаһиниң ятақханисини йерим саатта көздин кәчүрүп үлгәрдуқ. Һашамәтлик бенани ятақхана дейишкә еғиз бармайду. Едәндин тартип, торусқичә ялтирап туриду. Фойе вә бөлмиләрни биринчи рәт көргән киши ятақхана әмәс, сарай дәп қелишиму еһтимал. Һәрбир бөлмидә тамақ пиширишқа һаҗәт нәрсиниң һәммиси бар. Қиммәт маркилиқ телевизор, ахирқи «модидики» жуюнуш бөлмилири, җиһазлар... Уларни тутуп көрүштин әйминисиз. Бир бөлмә пәқәт икки киши яшашқа молҗаланған. Ятақханиниң биринчи қәвитидә ресторанни әслитидиған студентларниң ашханисиму бар екән. У йәрдикиләрниң ейтишичә, бу бенаниң турғунлири ятақханида тамақ тәйярлашқа барлиқ шараит болғини билән, уларниң көпчилиги шу «ашханида» тамақлинидиған охшайду. Өзини Айдос дәп тонуштурған малийә факультетиниң студенти «КИМЭПта оқуймән десәң, адәмләр саңа тамамән башқичә мунасивәт қилиду», дегән пикирни алға сүрдидә, бизни өзиниң студентлиқ һаятидин қисқичә хәвәрдар қилди: — Шәһәрдә пәтир яллап турсамму туридиған мүмкинчилигим бар. Амма ятақханидики һаятни қиялмаймән. Өзәм тамақ пиширишкә унчивала «уста» әмәсмән. Шуңлашқа ашханидин тамақлинимән. Буниңдин қалса, дәрис тәйярлиғанда җим-җитлиқни яқтуримән. Әң муһими, әтигәнлиги дәрискә пиядә берип, пиядә келисән. Биз барған йәнә икки ятақхана турғунлириниң һаятини қәдиравал дейишкә болиду. Улар йеңи бенада болмисиму, мурәккәп җөндәштин өткән, таза вә барлиқ шараит моҗут ятақханиларда яшаветипту. Соаллиримизға асасән «студентлиқ һаятқа һечнәрсә йәтмәйду» дәп җавап беришти. Бәзилири шу җайда тонушуп, аилә қурупму үлгирипту. Хошаллиғида тойға тәклип қилғанларму болди. Қисқиси, Алмута шәһиридә ятақхана елишқа муйәссәр болғанларниң шатлиғида чәк йоқ. Амма мошу бәхиткә қол йәткүзәлмәй жүргәнләрму йетәрлик. Мәсилән, әхбарат васитилири тарқатқан мәлуматларға асаслансақ, һазирниң өзидә җәнубий пайтәхттә 22 000 студент ятақханиға муһтаҗ екән. Бийил шәһәрдә «Президентниң бәш иҗтимаий тәшәббуси» бойичә, йәттә ятақхана селиниватиду. Жил ахириғичә уларниң төрти пайдилинишқа берилиши тегиш. Әнди үч жилниң ичидә, йәни 2022-жилға қәдәр 37 ятақхана селиш көздә тутулуватиду. Гәпара уйғур студентлири тоғрилиқ сөз қилсақ, биз хәвәрләшкәнләр асасән уруқ-туққанлириниң өйлиридә яки Алмутиниң әтрапидики мәһәллиләрдә пәтир яллап туридекән. Чүнки бу йәрләрдә, шәһәргә қариғанда, пәтир һәққи сәл әрзән. Умумән, Дөләт рәһбириниң тәшәббуси билән студентлар үчүн ятақхана селишқа миллиардлиған мәбләғ хәшлиниватиду. Бу лайиһиләр даирисидә йеқин келәчәктә студентларниң мәсилиси иҗабий һәл қилинидиғанлиғиға ишәнчимиз камил.