• Әхбаратлар еқими
• 15 Қараша, 2018

Туризм саһасиға алаһидә әһмийәт берилди

Дөләт рәһбири Нурсултан Назарбаев билән Россия Президенти Владимир Путин Петропавлда болуп өткән XV Регионларара һәмкарлиқ форумиға қатнашти. Форум башлиниш алдида болуп өткән учришишта Президентлар өзара һәмкарлиқни тәрәққий әткүзүшкә мунасивәтлик, җүмлидин бехәтәрликни тәминләш саһасидики мәсилиләрни муһакимә қилди. Бу йосунда Нурсултан Назарбаев Астанада болуп өткән КБШТ Коллективлиқ бехәтәрлик кеңиши сессиясиниң үнүмлүк болғанлиғини тәкитлиди. Қазақстан Президенти униңдин ташқири мәдәний вә ихтисадий өзара һәрикәт даирисидә туристик саһадики һәмкарлиқниң муһим екәнлигини тәкитлиди. Ейтмақчи, Байқоңур космос комплекси зиярәт қилиш үчүн әһмийәтлик объектларниң биригә айлиниши мүмкин. Учришишта уни тәрәққий әткүзүш тоғрилиқму сөз болди. Дөләт рәһбәрлири Петропавлниң Теннис мәркизидә уюштурулған Қазақстан-Россия көргәзмисини зиярәт қилиш вақтида туристик саһаниң башқа объектлири билән тонушти. Ейтмақчи, мошу йәрдә Владимир Путинға ямша билән зенәтләнгән қамча соға қилинди. Президентлар Ямал-Ненец автоном округи турғунлириниң турмуш тәризи әкис әттүрүлгән кигиз өйни көздин кәчүрди. Ихтисадий өзара мунасивәтләргә кәлсәк, Нурсултан Назарбаевниң тәкитлишичә, мошу жилниң сәккиз ейида икки мәмликәт оттурисидики товар айлиними 11 миллиард доллардин ешип кәтти. Мустәқиллик жиллирида Россияниң Қазақстанға сәрип қилған уттур инвестицияси 14 миллиард, Қазақстанниң Россиягә сәрип қилған инвестицияси 4 миллиард долларға йеқин мәбләғни тәшкил қилди. – Биз баһаси он миллиард долларлиқ бирқатар бирләшкән лайиһиләрни әмәлгә ашурдуқ. Умумий баһаси 6 миллиард доллар болған йәнә 57 лайиһә әмәлгә ашурулуватиду. Аграр-санаәт комплексида баһаси 500 миллион доллардин ошуқ лайиһиләр орунлиниватиду. Химия санаитидә “Еврохим” компанияси баһаси 1 миллиард доллар болған минерал оғутлар заводини селиватиду. Төмүр йол транспорти саһасида Бирләшкән транспорт- логистикилиқ компания утуқлуқ ишләватиду. Транзит қатнашлирини һесапқа алмиғанда, мәмликәтлиримиз оттурисида 57 төмүр йол қатниши ишләватиду. Икки мәмликәт оттурисида һәр һәптидә 38 йөнилиш бойичә 210 авиарейс әмәлгә ашурулиду. Кейинки жилларда уларниң сани 27 йөнилишкә көпәйди. Билим бериш саһасида Қазақстанниң 66 алий оқуш орни Россияниң 93 алий оқуш орни билән қоюқ өзара һәрикәттә, – дәп тәкитлиди Дөләт рәһбири. Нурсултан Назарбаев аләмшумул ихтисатта туризмниң муһим әһмийәткә егә екәнлигини тәкитләп, икки мәмликәтниң туристик иқтидарини нәтиҗидарлиқ пайдилинишниң вә уни техиму тәрәққий әткүзүш үчүн системилиқ чариләрни көрүшниң муһим екәнлигини атап көрсәтти. – Туризм чоң пайда кәлтүрүп, дөләтләрара содини җанландуриду вә буниң үчүн барлиқ моҗут имканийәтләрни пайдилиниш зөрүр, – дәп тәкитлиди Дөләт рәһбири. Қазақстан Президенти шундақла Қазақстан Җумһурийитидә туризмни тәрәққий әткүзүш бойичә бәш жиллиқ дөләт программисиниң тәйярлиниватқанлиғини, униң туристлар еқимини көпәйтишкә вә 60 миңдин ошуқ иш орнини вуҗутқа кәлтүрүшкә қаритилғанлиғини тәкитлиди. – Һәм Россиядә, һәм Қазақстанда дәм алғач, көздин кәчүридиған җайлар нурғун. Мәсилән, россияликләр, болупму мәмликәтниң Ғәрбий Сибирь қисмидикиләр, язда Бурабайға, Балқаш вә Алакөл көллиригә, қишта Алмутидики Чимбулақ тағ-чаңғу курортиға вә башқа җайларға келип дәм алиду, – деди Нурсултан Назарбаев. Дөләт рәһбири шундақла иккитәрәплимә туризмни тәрәққий әткүзүш саһасидики бирқатар мәсилиләрни атап көрсәтти, уларни һәл қилиш вакаләтлик органларниң қатнишишини тәләп қилиду. Туристларниң қолайлиқ өтүши, туристик вә транспорт-логистикилиқ инфрақурулумни мукәммәлләштүрүш, бирлишип күч чиқирип, Каспийда туризмни тәрәққий әткүзүш, космос туризминиң тиклинишигә ярдәм қилиш әйнә шундақ мәсилиләрдур. Владимир Путинму туризмниң икки мәмликәт ихтисадини тәрәққий әткүзүш үчүн муһим имканийәт екәнлигини тәкитлиди. Униң сөзичә, һазир Қазақстан Җумһурийити Россияниң МДҺдики сода-ихтисадий шериклири арисида Беларусьтин кейин иккинчи орунни егиләйду. Ейтмақчи, Қазақстан биринчи орунни егиләш үчүн барлиқ имканийәтләргә егә. Мошу саһадики иқтидар һәқиқәтәнму чоң. Буни Қазақстан Җумһурийитиниң мәдәнийәт вә спорт министри Арыстанбек Мухамедиулы көрсәткән ролик көрситиду. Униң сөзичә, Россиягә үч миллион Қазақстан туристи берип, Россиядин Қазақстанға төрт миллион турист келиватиду. Шуниң билән бир вақитта қазақстанлиқ туристларниң 33 пайизиниң, россиялик туристларниң 25 пайизиниң жирақ чәт әлгә чиқиватқанлиғи байқалмақта. Бу наһайити нурғун малийәвий чиқим! Мәсилән, пәқәт бийилла Қазақстан туристлири Түркия ихтисадиға бир миллиард доллардин ошуқ ахча қуйди. Шуңлашқиму мәмликәтлиримиз ички еқимни көпәйтиши вә аммивий хәлиқара туристни җәлип қилиши керәк. Дунияда тәләп қилиниватқан экологиялик, давалаш-сағлашлаштуруш, медицинилиқ, спорт, мәдәний вә иш бабидики туризм бизниң кәңликлиримиз үчүн аммибап болуши мүмкин. – Россия вә Қазақстан бойичә статистика мәмликәтлиримизниң қанчилик бай болса, истимал тәләплириниң нурғун қисминиң туристик хизмәтләргә болидиғанлиғини көрсәтмәктә, – дәп һесаплайду Россия ихтисадий тәрәққият министри Максим Орешкин. Умумән, Россия Ихтисадий тәрәққият министрлигиниң баһалишичә, 20 жилдин кейин туризмниң аләмшумул ички умумий мәһсулат қурулумидики роли пүткүл мәһсулат ишләш санаитигә қариғанда, жуқури болиду. Регионларға кәлсәк, Шималий Қазақстан вилайитиниң һакими Қумар Ақсақаловниң сөзичә, уларниң территориясидә мәмликәт Президентиниң тапшурмисиға бенаән Имантау-Шалқар курорт зонисини тәрәққий әткүзүш бойичә комплекслиқ план вуҗутқа кәлтүрүлүватиду. Регион мәрвайити болған мошу курорт зониси Туристификация хәритисиниң 10 әвзәллик лайиһисигә қошулди. Шималий Қазақстан вилайитидә кичик тиҗарәт дөләт тәрипидин қоллап-қувәтлинип, у туристлар үчүн инфрақурулумни тәминлимәктә. 150 километр автомобиль йоли җөндилип, бу һәм пайтәхттин, һәм Россиядин болған йол вақтини хелә қисқартти. Россия Федерацияси Астрахань вилайити губернаториниң вәзиписини орунлиғучи Сергей Морозов өз сөзидә Каспийда туризмни тәрәққий әткүзүш имканийәтлиригә тохталди. Униң сөзичә, қазақстанлиқлар билән россияликләр деңиз сәяһәтлиригә чиқалайду. Астраханьдики “Лотос” кемә ясаш заводида 300 йолувчиға молҗаланған деңиз лайнери ясиливатиду. Истиқбалда бу Астрахань вә Ақтав деңиз портлирини бағлаштуруш имканийитини бериду. Сергей Морозов шундақла мәмликәтлиримизни умумий мәдәний-тарихий мирасниң бирләштүрүватқанлиғини тәкитлиди. Мәсилән, Астраханьдики Қурманғазы мәқбәрисини вә Мәдәнийәт мәркизини һәр жили миңлиған қазақстанлиқ турист зиярәт қилиду. Экологиялик таза мәһсулат мавзусини көтәргән Россия Федерацияси Алтай Җумһурийитиниң рәһбири Александр Бердниковниң доклади алаһидә қизиқиш һасил қилди. – Дуниядики барлиқ түркийләр бизниң регионни өзлириниң вәтини, муқәддәс алтун бөшүги дәп һесаплайду, нәқ мошу йәрдә биринчи Түрк хақанлиғи қурулған, – дәп әслитип өтти у. Александр Бердников шундақла икки дөләт территорияси бойичә чегариларара туристик маршрутлирини тәрәққий әткүзүшниң зөрүр екәнлиги тоғрилиқ пикирни оттуриға қойди. Төрт дөләт – Россия, Қазақстан, Моңғолстан вә Хитай территориялири үчүн әйнә шундақ “Алтайниң алтун чәмбири” туристик лайиһиси ишлинип чиқти. Натиқ шундақла Қазақстан инвесторлирини, болупму сағлашлаштуруш туризми саһасидики лайиһиләрни әмәлгә ашуруш бойичә һәмкарлиққа чақирди. – Сиз өз докладиңиз билән жиғилғанларниң һәммисиниң ичигә от қоювәттиңиз, – дәп тәшәккүр ейтти Нурсултан Назарбаев докладчиға. – Әгәр бизниң адәмләр мәҗлис давамида ейтилған һәммә нәрсини һәқиқәтәнму өз көзи билән көрсә, “җаһанниң төригә” дәм елишқа беришниң һаҗити йоқ, дәп ойлаймән. – Дунияда һеч йәрдә Қазақстан вә Россиягә охшаш тәбиий хилму-хиллиқ йоқ, – дәп қоллап-қувәтлиди Нурсултан Назарбаевни Владимир Путин. – Пүткүл дунияда экологиялик туризмға болған қизиқиш өсүватиду. Адәмләр надир, таза йәрләргә интилмақта. Бу җәһәттин биз, россияликләр вә қазақстанлиқлар – сәйяридики әң бай адәмләр. Мошуниңдин пайдилиниш үчүн пәқәт актив ишләш, мәмликәтлиримизни тәрғип қилиш керәк. Нурсултан Назарбаев форум йәкүнини чиқирип, Россия Федерациясиниң Президентиға мәмликәтләр һөкүмәтлиригә туристлар еқимини көпәйтиш мәхситидә икки мәмликәт регионлирини бағлаштуридиған автомобиль, төмүр йол вә авиация қатнишини тәрәққий әткүзүш бойичә бирләшкән иш-һәрикәт планини ишләп чиқишни тапшуруш тәкливини бәрди. Форум йәкүни бойичә Дөләт рәһбәрлири Қазақстан вә Россияниң Чегара регионлирида туризмни тәрәққий әткүзүш бойичә бирләшкән иш-һәрикәт планини, дөләт органлири билән бизнесменлар болса, һәмкарлиқ тоғрилиқ бирқатар меморандум вә шәртнамиларни имзалиди. Тәрәпләр икки мәмликәтниң чегара районлирида 100дин ошуқ туристик маршрутни бирлишип ишләп чиқишқа келишти. Униңдин ташқири Қазақстан Премьер-министриниң биринчи орунбасари Асқар Мамин вә Россия Федерацияси ихтисадий тәрәққият министри Максим Орешкин 2018 – 2023-жилларға бәлгүләнгән Қазақстан вә Россия Федерацияси һөкүмәтлири оттурисидики Регионларара һәм чегара йенидики һәмкарлиқ программисини әмәлгә ашуруш бойичә Чарә-тәдбирләр планини вә Истиқбаллиқ регионлуқ тәшәббуслар тизимини имзалиди. Шундақла туризм саһасидики өзара чүшәнчә вә һәмкарлиққа, Байқоңур комплексини иҗаригә елишқа, Россия Федерацияси вә Қазақстанниң чегара йенидики территорияләр турғунлириниң Россия-Қазақстан дөләт чегарисидин өтүшигә мунасивәтлик һөҗҗәтләрму имзаланди. Новәттики Қазақстан вә Россия регионларара һәмкарлиқ форуми 2019-жили Омскта өткүзүлиду. Форум аяқлашқандин кейин Президентлар йеқинда Петропавлда ечилған Мәктәп оқуғучилири сарийиниң оқуш кабинетлири вә лабораториялирини көздин кәчүрди. Униңдин ташқири форум башланғичә Қазақстан Президенти төмүр йол автоматикиси, телемеханика, алақә, бехәтәрлик системилири васитилирини вә нефть-газ комплексиниң карханилири үчүн җабдуқларни ишләпчиқиришқа ихтисаслаштурулған С.Киров намидики Петропавл заводини зиярәт қилди. Вилайәт активи билән кеңәшмә өткүзүлүп, униңда Қумар Ақсақалов регионниң 2018-жилниң 9 ейидики иҗтимаий-ихтисадий тәрәққиятиниң асасий йәкүнлири тоғрилиқ доклад қилди.