• Редакция почтисидин
• 23 Қаңтар, 2019

Еғир күнләр кәйнимиздә қалди

Бурун буғдайни түгмәндә тартип, уни әгләктә тасқап, андин унини нанға яки тамаққа пайдилинатти. Түгмәндә тартилған ун һазирқи унларға охшиматти. Чүнки униң кепиги болатти. Әҗдатлиримиз кепәккә туз селип, уни малға берәтти. Маливай йезисида икки түгмән болидиған. Бири – Хушияр һаҗимниң, иккинчиси – Ибдимин устиниң. Хушияр һаҗимниң түгмини мәлимизниң жуқурисиға җайлашқан Қаш мәлисиниң йенидин өтидиған Челәк дәриясиға йеқин арилиққа җайлашқан еди. Биз оқуғучиларни сәяһәткә елип чиққанда, шу Хушияр һаҗимниң түгмининиң йенидин өтәттуқ. Балиларға түгмән тоғрилиқ сөзләп берәттуқ. Балилар түгмән орунлашқан йәрни көрүп, һәйран қалатти. «Муәллим, бу йоған ташни суниң еқими қандақ һәрикәткә кәлтүриду?» «Буни ким ойлап тапқан?» дегәнгә охшаш соалларни яғдуруветәтти. Мән болсам, уларниң соаллириға өзәмчә җавап берәттим. Әнди Ибдимин устиниң түгмини биз турған җайға йеқин еди. Түгмәндә буғдай тартқанда, момам мени әгәштүрүп елип баратти. Түгмән җайлашқан йәргә өстәңдин улуқ су келип, егизликтин шақиратма болуп чүшәтти. Шу шақиратма чақпеләкни пеқиратқанда, түгмән теши пеқирап, униңға чүшүватқан буғдай яки көмүқонақ ун болуп чиқатти. Бәзидә ун жирик чиқип қалса, уста дәрру түгмәнниң «қулиғини» бурап қоятти. Шунда ун юмшақ чиқишқа башлатти. Түгмән теши айлинип турғачқа, Ибдимин устиларниң турмушиму яхши еди. Аяли Майимхан анамму йезидики инавәтлик аялларниң бири еди. У вақитларда һәммисиниң турмуш-тирикчилиги тәл-төкүз әмәс едиғу. Шуниңға қаримай, иҗил-инақ яшаттуқ. Мән Ибдимин устиниң қизлири Пәридәм вә Заһидәм билән биллә ойнаттим. Өйлиригә кирип қалсақ, дайим җозисида юмшақ нанниң турғинини көрәттуқ. Кочидики чоң-кичик қизлар һәммимиз биллә ойнаттуқ. Биз көпинчә оюн қоюп, артист болуп ойниғанни яхши көрәттуқ. Күндә баққа кирип, концерт қояттуқ. Пәридәм Рошәнгүл Илахунованиң ролини ойнатти. Қалғанлиримиз еғизимизни ечип, униң ейтқан нахшилирини тиңшап, көңлимизни хуш қилаттуқ. Балилиқ дәвир қандақ яхши! Баримизни кийип, баримизни йәп, һечнемидин қайғу йоқ еди. У вақитларда қиш наһайити қаттиқ болатти. Қар шунчилик қелин йеғип, бәзидә ишикни ачалмай қалаттуқ. Талаға чиқидиғанла йол ечип қояттуқ. Бизниң бир сийиримиз болидиған. Қар қелин яққан күнләрниң биридә қарниң үсти билән меңип, хошнимиз Аминәм аниниң өгүзигә чиқип кетипту. Буни көргән кишиләр вақиришип жүрүп, аран дегәндә уни йәргә чүширивалди. Һәммә өйләр тоқал болғачқа, қелин қар яққанда болупму пака өйләрни бесивалатти. Һелиму ядимда, хәлиқ шунчилик қийинчилиқни бешидин өткүзүватсиму, адәмләр бир-биригә көйүмчан, меһриван еди. Бир чинә чайни тәң бөлүп ичәтти. У чай дегинимиз һазир биз ичиватқан чайларға һеч охшиматти. Кейинирәк ташчай чиқти. Униңға қоли йәткәнләр елип ичәтти. Қоли йәтмигәнләр ериқ бойида өсидиған кокатчайни терип, қурутуп, дәмләп ичәтти. Һазир бәзи кишиләр: «Қийин заман болди» дәп ейтқанда, һәйран қалимән. Худаға шүкри, еғир күнләр кәйнимиздә қалди. Бүгүнки күндә һәммә нәрсә бар. «Немә йәймиз?», «немә ичимиз?» дәп қийналмаймиз. Бизгә пәқәт инақлиқ, милләтләрара достлуқ вә бирлик керәк! Ризвангүл ҒЕНИЯРОВА. Маливай йезиси, Әмгәкчиқазақ наһийәси.