• “Мәнму уйғур мәктивини таллидим”
• 20 Ақпан, 2019

«Мәктәп бизниң иккинчи өйүмиз» – дәйду бәстикар Селимахун Зәйналовниң рәпиқиси Лена һәдә

Бәхтишат СОПИЕВ, «Уйғур авази» «Уйғурум», «Сәзмидим», «Турнилар» вә башқиму аммибап нахшиларниң муәллиплири болған атақлиқ шаир, академик Махмут Абдрахманов билән бәстикар Селимахун Зәйналовниң исимлири миллий мәдәнийитимиз тарихиға алтун һәрипләр билән йезилған десәк, хаталашмаймиз. Бири мәтинни язса, йәнә бири аһаңни язатти. Биллә иҗра қилатти. Қисқиси, һәр иккилиси кәйнидин өчмәс из қалдурди. Селимахун акиниң рәпиқиси Лена һәдиниң ейтишичә, улар қәдинас достла әмәс, һәтта қериндашлардәк болуп кәткән. Ағиниләр йерим күн бир-бирини көрмисә издишип, өйлиригә йетип келәттекән. Беши қошулуп қалсила, йәнә шу милләтниң гепи. Болупму миллий мәктәпләрниң гепи қозғалғидәк болса, Селимахун ака: «аддий хәлиққә, биз, зиялилар, үлгә көрситип беришимиз керәк. Шу вақитта хәлиқниң миллий мәктәпләргә болған ишәнчиси күчийиду вә балилирини өз ана тилида оқутиду» дәп зарлаттекән. Лена һәдә Селимахун ака билән өткән күнләрни сеғиниш илкидә тилға алди. – Акаңлар иккимиз Уйғур наһийәсиниң Ғалҗат йезисида тонушуп қалған, – дәйду у. – У яқ тарихий Вәтинимиздин көчүп чиқип, Чонҗида «Арзу» ансамблида ишләватқан екән. Бир күни улар оюн қоюп, бизниң йезиға чиқиду. Артистларниң көпчилиги бизниң өйгә тохтиди. Шу вақитта иккимиз тонушуп қелип, көп өтмәй өйләндуқ. Чоң қизимиз Гүлбостанға төрт ай болғанда Алмутиға көчүп кәлдуқ. Шәһәрниң өзигә орунлишидиған пурсәтләр көп болди. Амма, немишкиду, акаңлар мошу һазирқи «Достлуқ», илгәрки «Дружба» мәһәллисини таллавалди. У бираз вақит «Дружбидики» Мәдәнийәт өйигә рәһбәрлик қилдидә, андин шу йезидики уйғур оттура мәктивигә (һазирқи Абдулла Розибақиев намидики мәктәп-гимназия) нахша пәнидин муәллим болуп орунлашти. Мәнму мәзкүр билим дәргаһида китапханида ишлидим. Һәр иккилимиз шу йәрдин пенсиягә чиқтуқ. Бәш бала тепип, қатарға қоштуқ. Һәммиси шу йәрдә оқуди. Он тоққуз нәвримиз мана шу уйғур мәктәп-гимназияниң босуғисини атлап кирди. Көпчилиги учум болуп, һаяттин өз орнини тапти. У йәрдә өткән баш қошушларниң турақлиқ меһмини болуп туримән. Һәрдайим мениң дәйдиғиним: «Бу мәктәп – бизниң иккинчи өйүмиз». Буни мән алаһидә пәхирлиниш илкидә тилға алимән. Уйғур мәктивидә билим алған бәш нәвримиз бовисиниң изини бесип, сәнъәт йолида кетип бариду. Тайирҗан, Һакимҗан, Рамил, Гүлсәнәм, Бәхтияр алди билән Чайковский намидики музыкилиқ колледжни, андин Қурманғазы намидики консерваторияни тамамлиди. Барлиғи өз кәспи бойичә ишләватиду. Һакимҗан билән Тайирҗан дутар билән тәмбирни елип чалғанда бовиси ядимға чүшүп кетиду. Бовиси уларни пәқәт ана тилида сөзләшкә дәвәт қилатти. Бәзидә қаттиқ тәләп қилидиған. Бир нәвримиз билән мундақ қизиқ вақиә ядимға чүшүватиду. У кәдимкидәкла чоң болуп қалса керәк, әтималим. Бир еғиз русчә билмәтти. Қизимизниң дадисиға рәнҗип: «Шәһәрдә туруп рус тилини билмигини немиси» дегини һелиму ядимда. Аилидә атиниң тәливи шундақ болди. Мундақ миллий тәрбийә, әлвәттә, яхши нәтиҗә бериватиду. Бүгүнки күндә икки чәврәм ана тилида, йәнә шу өзимизниң иккинчи өйигә айланған билим дәргаһида оқуватиду. Аминәм, Имран исимлиқ нәврилирим мәктәп-гимназиядики сәнъәт өмигиниң әзалири. Бири нахша ейтса, иккинчиси уссул ойнайду. Бовисиниң армини шу еди...