• “Мәнму уйғур мәктивини таллидим”
• 06 Наурыз, 2019

«Өйүмни сетип, Султанқорғанға көчүп кәлдим»

– Қазақстанда оқуп, билим елиш үчүн мүмкинчилик көп. Биз, болупму уйғурлар, шуни дурус пайдилиниватимизму? Гәп мана шуниңда, – дәйду шаир, журналист, «Интизар» журналиниң баш муһәррири Абдуғопур Қутлуқов. Бәхтишат СОПИЕВ, «Уйғур авази» Атмишинчи жиллири тәғдир тәқәзаси билән тарихий Вәтинимиздин Қазақстанға қәдәм тәшрип қилған алий билимлик педагог Абдуғопур Қутлуқов Әмгәкчиқазақ наһийәсиниң «Социалистик Қазақстан» йезисиға келип орунлишиду. Униң Ташкәнттики САГУда оқуш армини болған екән. Амма шараит яр бәрмигәнликтин, кәтминини мүрисигә селип, үзүмгә су тутупту. – Бу яқта һечкимим йоқ болғанлиқтин, Ғени батур һаят кәчүргән йезини таллавалдим, – дәйду шаир. – Мошу йезиниң өп-чөрисидә «Қаш мәлиси» болидиған. Шу йәрдә туруп, ата кәспимиз – деханчилиқ билән шуғулландим. Мәзкүр тәвәдә ишләп жүрүп, икки жилдин кейин, йәни 1965-жили 13-январьда «Коммунизм туғи» гезитида уйғурниң қәһриман қизи Ризвангүл һәққидә йезилған «Уйғур қизи» намлиқ поэмам йоруқ көрди. Нәқ шу күни Ризвангүлниң һаяттин өткинигә 20 жил болған екән. Мошу әсәрим мени қара иштин қутулдурди. Иҗадим арқилиқ зиялиларға тонулушқа башлидим. Көпчиликниң илтимасиға бенаән, шу жили Байсейит йезисиға көчүп берип, шу йәрдики мәктәптә муәллим болуп ишлидим. Көп өтмәй, «Коммунизм туғи» гезитиниң қошумчиси ретидә әрәп графикисида «Йеңи һаят» гезити йоруқ көрүшкә башлиди. «Уйғур қизиниң» муәллипини әндиликтә әйнә шу гезитқа тәклип қилишти. У вақитта мән аилә қуруп үлгәргән едим. Аиләм билән Алмутиға көчүп келип, гезитқа ишқа орунлаштим. Өмүрлүк җүптүм Пәхринисәм иккимиз төрт оғул, бир қиз таптуқ. Рәпиқәмму техникилиқ хадим болуп редакциягә ишқа кирди. Редакция тәрипидин шәһәрниң нәқ оттурисидин пәтир алдим. Шараитқа бола балилирим рус мәктивидә оқуди. Балилирим тилдин қийналса, мән роһий җәһәттин көп қийналдим. Ахири өйүмни сетип, Султанқорғанға көчүп кәлдим. Өйүмгә орунлашмай туруп, балилиримни уйғур мәктивигә елип бардим. Уларғиму дәрһал «җан» кирди. Мениңму ичим йоруп қалди. Мана бу ана мәктәпниң қудрити! Бүгүнки күндә Абдуғопур Қутлуқов хәлқимизгә тонулған шаир һәм журналист. Һазир йешиниң чоңлиғиға қаримай, һардим-талдим демәй «Интизар» шәхсий журналиға рәһбәрлик қиливатиду. Бәш пәрзәнди җәмийитимизниң һәрхил саһалирида әмгәк қилмақта. Он нәвриси, үч чәвриси бар. Нәвриләрдин Шерзат Қутлуқов — филология пәнлириниң намзити. Абылайхан намидики чәт әл тиллири институтида кафедра башлиғи. Икки нәвриси Инайәт билән Үмүдәм шәһәрдики «Достлуқ» мәһәллисидики 153-мәктәп-гимназиядә әлачи оқуйду. — Мону қолумдики икки нәврәм «йол жирақ» баниси билән русчә оқуватиду. Улар билән өйдә пәқәт ана тилида сөзлишимән. Түнүгүн сиз телефон қилғандин кейин балиларни жиғип, «жиғин» өткүздим. “Мән гезит мухбириға немә дәп җавап беримән?” дедим балилиримға. Улар мени чүшәнди. Келәр жили иккисини өзәм уйғур мәктивигә елип баридиған болдум. Қазақстандики шараит башқа йәрдә йоқ. Таза уйғур мәктәплири пәқәт мошу әлдә бар. Биздики уйғур мәктәплири — бу бизгә кәлгән бир амәт. Биз шуниң қәдрини билмәйватимиз. Буниң үчүн келәчәктә пушайман қилидиғинимизни ойлимайватимиз, — дәйду милләтпәрвәр акимиз.