• Асасий мақалилар
• 19 Наурыз, 2019

Нурсултан Назарбаевниң Қазақстан хәлқигә мураҗиити

Қиммәтлик қазақстанлиқлар, вәтәндашлар, сәпдашлар, “Нур Отан” партиясиниң әзалири! Бүгүн мән биз биллә қуруватқан дөлитимиз тарихиниң әң муһим пәйтидә һәрқачанқидәк силәргә мураҗиәт қиливатимән. Бирақ бүгүнки мураҗиәт алаһидә. Мән өзәм үчүн мурәккәп қарар — Қазақстан Җумһурийитиниң Президенти вакалитини сақит қилиш тоғрилиқ қарар қобул қилдим. Бийил мениң мәмликитимизниң алий рәһбири лавазимида болғинимға 30 жил толиду. Хәлқим маңа мустәқил Қазақстанниң Тунҗа Президенти болуш мүмкинчилигини бәрди. Кеңәш империяси ғулиған чағда бизниң сәяситимиз вә ихтисадимиз вәйран болди. Хәлиқ арисида тәртипсизлик вә қалаймиқанчилиқ орун алди. Ички умумий мәһсулат икки һәссә қисқарди, озуқ-түлүк, биринчи новәттә лазим болидиған товарлар йетишмиди. Барлиқ чоң заводлар бир вақиттила тохтап қалди. Дуния дүм көмирилгәндәк билинди. Бу синақ болди. Биз уни қобул қилдуқ. Җүръәтлик билән өзимизниң қазақстанлиқ тәрәққият йолумизни селишқа башлидуқ. Нәрқ ихтисадини қуруш, тоталитарлиқ идеологиялик системини бузуш вә җәмийәтниң барлиқ институтлирини йеңилаш — бизниң муһим үч вәзипимиз болди. Биз буни заманивий демократик дөләт — Қазақстан Җумһурийитини қуруш үчүн қилдуқ. Биз начар ихтисат вә намрат гражданлар билән демократик институтларни қурушниң мүмкин әмәслигини чүшинип, ихтисатни тәрәққий әткүзүшни вә гражданларниң паравәнлигини ашурушни асасий орунға қойдуқ. Шуниң нәтиҗисидә ихтисадимизни 15 һәссә, хәлиқниң тапавитини 9 һәссә (доллар билән һесаплиғанда) ашуруп, намратчилиқ дәриҗисини 10 һәссигә йеқин қисқарттуқ. Биз 2007 — 2012-жиллардики чоңқур дуниявий малийә боһринини қошқанда, учриған қийинчилиқларниң һәммисини мустәқил вә утуқлуқ йәңдуқ. Қазақстан аграрлиқ ихтисаттин санаәт-сервислиқ ихтисатқа өтти. Мәмликәтни индустрияләштүрүш вә урбанизацияләш җәрияни кетип бариду. Хаш әшия секториға дунияниң йетәкчи инвесторлири кәлди. Бу нефть-газ секториға мурәккәп лайиһиләрни әмәлгә ашуруш имканийитини бәрди. Хам әшия ресурслири һесавиға қазақстанлиқларниң кәлгүси әвлади үчүн фонд қурулди. Қазақстан аләмшумул ихтисатниң бир қисмиға айланди. Инвестицияләрни җәлип қиливатиду вә дунияниң барлиқ дегидәк әллири билән сода жүргүзүватиду. Елимизниң йеңи инфрақурулумлуқ асаси қурулди. Мәмликәтниң барлиқ регионлири автомобиль, төмүр йоллири билән бағлаштурулди. Авиация маршрутлири болса, бизгә дунияниң барлиқ җайлириға бериш имканийитини яритиватиду. Қазақстан пәқәт территорияси бойичила чоң дөләткә айланмиди. Бүгүнки күндә гражданлиримизниң сани 18 миллиондин ашти. 20 миллионға йетидиған күнму жирақ әмәс. Биз дуниядики тәрәққий әткән 50 мәмликәтниң қатариға кирдуқ. 2050-жилғичә бәлгүләнгән тәрәққият программиси ишләнди. Мәхсәт — дунияниң тәрәққий әткән 30 мәмликитиниң қатариға кириш. Биз СССРниң харабилиқлирида заманивий нәрқ ихтисадиға егә болған утуқлуқ Қазақстан дөлитини қуралидуқ, көпмилләтлик вә көпконфессиялик елимиздә течлиқ вә турақлиқни вуҗутқа кәлтүрәлидуқ. Бизниң көпәсирлик тарихимизда дәсләпки қетим Қазақстан Җумһурийитиниң хәлиқара-һоқуқ дәриҗисидә етирап қилинишини тәминлидуқ. Дөләт сүпитидә көрситилип бәлгүләнмигән Қазақстанни дуния хәритисигә киргүздуқ. Бизниң өз Байриғимиз, Гимнимиз, Гербимиз бар. Биз 90-жиллардики әң мурәккәп дәвирдә яшларға мунасип билим, дуниявий әмәлиятни үгиниш вә мәмликәткә пайда кәлтүрүш имканийитини бериш үчүн “Болашақ” программиси бойичә мутәхәссисләрни тәйярлашни башлидуқ. Дунияда боһранниң овҗ алғиниға қаримай, биз Астанада дуниявий дәриҗидики университет ечип, әқлий мәктәпләрни салдуқ. Мустәқиллик жиллирида өскән яшлар, ишинимәнки, мәмликәтниң уларға қилған ғәмхорлуғини баһалайду. Улар мустәқил Қазақстанниң қалиғачлири, уларниң мәмликитимизни сақлап мустәһкәмләйдиғанлиғиға, өз билимини, күчини Вәтәнни гүлләндүрүш ишиға сәрип қилидиғанлиғиға ишинимән. Биз мәмликәт тарихида биринчи қетим өз пайтәхтимизни қурдуқ. Астана — бизниң барлиқ муваппәқийәтлиримиз вә ғалибийәтлиримизниң сезиләрлик ипадиси. Мошуниң һәммисини биз бирлишип әмәлгә ашурдуқ, қиммәтлик қазақстанлиқлирим. Мошу жилларда болуп өткән барлиқ сайламларда силәр мени қоллап-қувәтлидиңлар, мениң тәшәббуслиримни қоллап-қувәтлидиңлар. Мән улуқ хәлқимгә, өз елимгә хизмәт қилиш шәрипигә ериштим. Силәргә — хәлқимгә чоң миннәтдарлиғимни билдүрүп, баш егимән. Әйнә шундақ қоллап-қувәтләш түпәйли мән мошу ишәнчини ақлаш үчүн күч-ғәйритимни вә саламәтлигимни, вақтимни айимай ишлидим. Силәргә мәлумки, бизниң қанунлиримиз билән мән Тунҗа Президент — Милләт Лидери мәртивисигә ериштим. Җиддий вакаләтләргә егә Бехәтәрлик Кеңишиниң рәиси болуп қалимән. “Нур Отан” партиясиниң Рәиси, Конституциялик Кеңәшниң әзаси болуп қалимән. Қисқиси, силәр билән биллә болимән. Мәмликәт вә хәлиқниң ғеми — мениң ғемим болуп қалиду. Мустәқил Қазақстан дөлитиниң асасини салғучи сүпитидә алдики вәзипәм — рәһбәрләрниң йеңи әвладиниң һакимийәткә келишини тәминләш. Улар мәмликәттә жүргүзүлүватқан өзгиришләрни давамлаштуриду. Қазақстандики һакимийәт варислиғи конституциялик дәриҗидә һәл қилинди. Әмәлдики Президент вакалити қәрәлидин илгири тохтиған әһвалда, униң вакалити сайлам қәрәли аяқлашқичә Сенат рәисигә өтиду. Андин кейин йеңи Президент сайлими өткүзүлиду. Һазир Парламент Сенатиниң рәиси Қасым-Жомарт Кемелоғли Тоқаев. Силәр уни яхши билисиләр. У Москва дөләт хәлиқара мунасивәтләр институтиниң учумкари, пән доктори, инглиз вә хитай тиллирини әркин өзләштүргән. Җумһурийәтниң рәһбирий лавазимлирида чоң йолни бесип өтти. Мәмликәтниң ташқи сәясити шәкилләнгән жилларда ташқи ишлар министри болди, мәмликәт Премьер-министриниң орунбасари вә Премьер-министри, Сенат рәиси болуп ишлиди. Мәмликәтни, униң ихтисади вә сәяситини яхши билиду. БМТ Баш кативиниң орунбасари болуп көрситилди вә ишлиди. Бу униң дипломат сүпитидики хизмитини етирап қилиш вә Қазақстанға болған ишәнчиниң нишани болди. Қазақстан мустәқиллигиниң дәсләпки күнлиридин тартипла мениң йенимда ишләватиду. Мән уни яхши билимән. У адил вә җавапкәрлиги жуқури адәм. Елимизниң ички вә ташқи сәяситини һәртәрәплимә чүшиниду вә қоллап-қувәтләйду. Барлиқ программилар униң қатнишиши билән ишлинип, қобул қилинди. Мән нәқ Қасым-Жомарт Кемелоғли Тоқаевниң биз Қазақстанни башқурушқа ишәш қилидиған адәм екәнлигигә ишинимән. Қиммәтлик вәтәндашлар! Биз дунияниң бир җайда турмай, өзгириватқанлиғини көрүватимиз. Пәқәт йеңи имканийәтләрла әмәс, бәлки шуниң билән биллә йеңи аләмшумул технологиялик вә демографиялик синақ-ховуплар пәйда болуп, дуния тәртиви турақсизлишиватиду. Һәрбир әвлатқа өз вәзиписини һәл қилишқа тоғра келиватиду. Мән вә мениң әвладим мәмликәт үчүн қолдин кәлгәнниң һәммисини қилдуқ. Нәтиҗиләр силәргә мәлум. Дуния өзгириватиду вә йеңи әвлат келиватиду. Бу тәбиий җәриян. Улар өз дәвриниң проблемилирини һәл қилиду. Шундақла мәмликитимизни техиму гүлләндүрүш үчүн күч-қувитини сәрип қилсун. Дуния билән биллә бизму өзгиришимиз керәк. Қазақстанлиқларниң яш әвладиға мураҗиәт қилимән — мустәқил Қазақстанни, умумий Вәтинимизни, Мәңгүлүк елимизни сақлаңлар. Бу бизниң хәлқимизниң, улуқ әҗдатлиримизниң йери. Вәтинимизму, йеримизму бир. Хәлқимизниң достлуғи вә бирлигини, өзара ишәнчимизни сақлап, мәмликәтниң һәрбир граждининиң мәдәнийитини вә әнъәнилирини һөрмәтләңлар. Пәқәт шундақ қилғандила биз күчлүк болимиз, барлиқ синақ-ховупларни йеңимиз. Шу чағдила биз гүллинимиз. Һөрмәтлик қазақстанлиқлар! Мениң вәтәндашлирим! Бүгүн мән силәрниң һәрбириңларға мураҗиәт қиливатимән. Мәмликәт алдида миқияслиқ вәзипиләр туруватиду. Утуқ қазинидиғанлиғимизға ишинимән. Мән Қазақстанниң келәчигини қандақ тәсәввур қилимән? Келәчәктики қазақстанлиқларниң билимлик, үч тилда сөзләйдиған, әркин адәмләр җәмийитини вуҗутқа кәлтүридиғанлиғиға қәтъий ишинимән. Улар — дуния гражданлири. Улар сәяһәт қилиду. Улар йеңи билим елишқа хуштар болиду. Улар — әмгәкчан. Улар — өз елиниң вәтәнпәрвәрлири. Мән келәчәктики Қазақстанниң Һәммигә Ортақ Әмгәк Җәмийитигә айлинидиғанлиғиға ишинимән. Бу һәммә нәрсә адәм үчүн әмәлгә ашурулидиған күчлүк ихтисатқа егә дөләт болиду. Униң билим бериш саһасиму, саламәтликни сақлаш саһасиму үстүн болиду. Униңда течлиқ вә хатирҗәмлик һөкүм сүриду. Гражданлар әркин вә тәңһоқуқлуқ, һакимийәт адаләтлик болиду. Мундақ мәмликәттә қанун үстүнлүккә егә болиду. Мән тоғра йолда кетип барғанлиғимизға ишинимән вә бизни һечким тоғра йолдин чиқиралмайду. Әгәр биз күчлүк болсақ, биз билән һесаплишиду. Әгәр биз қандақту-бир ғәйри күчкә яки башқа биригә үмүт қилсақ, қолға кәлтүргән утуқлиримизниң һәммисидин айрилимиз. Һөрмәтлик қазақстанлиқлар! Тегишлик Пәрманни имзалаш пәйти кәлди, дәп ойлаймән.