• “Мәнму уйғур мәктивини таллидим”
• 27 Наурыз, 2019

«Деханниң» әвладиму шеир язиду

Бәхтишат СОПИЕВ, «Уйғур авази» Яркәнт шәһиридики Хелил Һәмраев намидики уйғур оттура мәктивиниң 11-синип оқуғучиси Илиясни маңа устази «деханниң әвлади» дәп тонуштурди. Башта мән буни раст дәп чүшиниптимән. Кейин уқушсам, у хәлқимизниң булбули, ғәзәлхан шаир Хелил Һәмраевниң чәвриси екән. Хелил Һәмраев барлиқ аңлиқ һаятини маарип саһасиға беғишлиди. Лекин уни хәлқимиз ғәзәлхан, дехан шаир сүпитидә тонуйду. Чүнки дәрисликләрдинла әмәс, бәлки униң шеирий топламлиридин «Дехан» поэмисини яқтуруп оқумиған уйғур болмиса керәк. Шаир жилниң 365 күнини қолидин қутлуқ кәтминини чүшәрмәй өткән дехан әҗдадини, униң тинимсиз әмгигини, дәстихандики ақ ненини һәр мисрасида мәдһийиләп өтти. Шундақла Йәттисуниң бағ-бостини болған Яркәнтниң әҗайип гөзәл тәбиитини, бағ Өсәкни күйлиди. Хелил Һәмраевни Өсәктә сайриған булбулға қияс қилип, “Өсәкниң булбули” дейишиму шуниңдин болса керәк. Шундақ екән, уни билмәйдиған уйғур камдин-кам. Хелил Һәмраев һаятиниң ахириғичә Пәнҗим йезисидики А.Розибақиев намидики оттура мәктәптә уйғур тили вә әдәбияти пәнлиридин дәрис бәрди. Йүзлигән шагиртларни ана тилини, шу арқилиқ әдәбиятини сөйүшкә тәрбийиләп, болупму поэзияниң тилсим сирлириға мәһлия қилди. Хелил Һәмраев өзи иҗат қилған шеирлирини әҗайип ипадилик оқуш маһири еди. Униң бом, җараңлиқ авазини тиңшиған адәм шаирни йәнә бир аңлашқа тәшна болатти. У рәпиқиси Ханум һәдә билән алтә пәрзәнт тепип қатарға қошти. Дәсләп, аилә шараитиға бола, Яркәнт шәһиридә яшиғачқа, пәрзәнтлириниң һәммиси шәһәрдики Луначарский намидики мәктәптә рус синиплирида оқуди. 27 нәврисиниң 7си уйғур синиплирида оқуса, қалғанлири рус тилида билим алди. Пәрзәнтлиридин Пәрһат, Нурзат, Пәризат атиси охшаш шеирийәткә қизиқип өсти. Уларниң шеирлири «Яркәнт тәвәси» гезитида елан қилинған. Әнди нәвриси Нуршат рус тилида оқуғиниға қаримастин, бовиси Хелил охшаш уйғур тилида һәм рус тилида иҗат қиливатқан һәвәскар шаир. Нәвриси Нуршатниң пәрзәнтлири, йәни Х.Һәмраевниң чәврилири, бовиси намида аталған мәктәптә әла баһаларға оқуватиду. Дилназ чоң бовиси намидики мәктәпни муваппәқийәлик тамамлап, һазир җумһурийәтлик медицинилиқ колледжда тәһсил көрмәктә. Дилназ наһийәлик, вилайәтлик, җумһурийәтлик фестивальларға қатнишип, өз иҗадидин шеирларни ипадилик оқуш байқашлириниң ғалиби. Ейтайлуқ, Билал Назим оқушлири, Илия Бәхтия, Хелил Һәмраев вә Абдумеҗит Дөләтовниң тәвәллудлириға беғишланған шеирийәт байқашлирида мукапатлиқ орунларға қол йәткүзгән яш иҗаткар. Медицинилиқ колледжда оқуватсиму, шеирийәт – униң арами. Бош вақит тапсила бовиси охшаш ана жутиниң әмгәкчан адәмлирини, тәбиәт мәнзирисини күйләшкә майил. Илиясму шу Нуршатниң оғли. У– Хелил Һәмраев намидики мәктәпни тамамлаш алдида туриду. У спортниң йәкму-йәк түри билән шуғуллиниватқан, келәчигидин үмүт күткүзүватқан яшлиримизниң бири.