• Қәлб нидаси
  • 03 Сәуір, 2019

Қериндашниң оти бөләк

Биз – икки ата, икки анидин туғулған он қериндаш. Абдумеҗит акам дунияға кәлгәндә әйнә шу икки тәрәпниң қериндашлири қин-қиниға патмай хошал болған екән. Он балиниң аңлиқ тәрбийә елип, еғир-йеник синақлардин сүрүнмәй өтүшидә, әлвәттә, апам Айимханниң әмгиги зор болди. Атам Шерипидин дайимла «Көрисиләр, Абдумеҗит оғлум икки тәрәп қериндашларниң үзүлмәс зәнҗири болиду», дәттекән. Атамниң әйнә шу әқиланә гәплири барлиқ қериндашлиримниң жүригидә мәңгү вәсийәт сүпитидә сақлинип қалди. Һәқиқәтән, атам ейтқандәк, Абдумеҗит акам пәқәт қериндашларниңла әмәс, туғулған жутиниң, миллий мәдәнийитимизниң, вәтәнпәрвәрликниң, милләтпәрвәрликниң упримас зәнҗири болалиди. Әгәр акамниң иҗадийитигә нәзәр ташлайдиған болсиңиз, у шеирийәткә 4-синипта оқуватқан чеғидила һәвәс бағлиғанлиғини байқайсиз. Униң биринчи язған шеири һелиму есимиздин чиқмайду. Мана кәлди әтияз, Қушлар кәлди челип саз. Макан етип көлләрни, Сайримақта өдәк-ғаз. Мән униңдин, «Ака өдәк-ғазму сайрамду?», дәп сорисам, у күлүмсирәп, «Әтиязда һәммә қушлар сайрайду», дегини техи ядимда. Акам мәктәптә оқуп жүргән чағлиридила өзиниң шетил қилиқлири арқилиқ муәллимләрни һәйран қалдуратти. Хаталашмисам, 7-синипта оқуватқан мәзгили болуши керәк, уйғур тили дәрисидә инша йезип болуп, муәллими – Сәйдуллам Әминовқа тапшурупту. Сәйдуллам муәллим «Абдумеҗит иншани нурғун йезиветипсән, бираз қисқартип, андин тапшурғин» дәпту. Акам инша дәптирини ечип, бош вараққа бирла қур җүмлә йезип, астиға «қисқа яздим, узартип оқарсиз» дәп йезип қоюпту. Кейинки дәристә Сәйдуллам муәллим «Бу немә қилғиниң?!» десә, «Сиз қандақ сорисиңиз, шундақ яздим» дәп җавап берипту. Мону бир вақиә зади ядимдин кәтмәйду. Акам 7-синипта, мән 3-синипта, иним Қурванҗан 2-синипта оқуйду. Абдумеҗит акамниң Челәк наһийәлик «Әмгәк туғи» гезитида турақлиқ шеирлири бесилип туратти. У заманларда һәрбир чиққан шеириға аз болсиму қәләмһәққи төлинәтти. Бир күни акамға гезитқа чиққан шеири үчүн 2 сом 30 тийин берилидиғанлиғи тоғрилиқ почтидин хәвәрнамә кәлди. Акам уни бизгә көрситип «Мана, шеир язсаңлар редакциядин һәрқачан мошундақ ахча алисиләр», дәп «коза-козаң» қилди. «Қурванҗан иккимиз шеир язсақ, сән уни гезит редакциясигә әвәтип берәмсән?» девидуқ, у «Мақул, бирақ хәвәрнамә алғандин кейин, иккиңлар маңа апамдин 20 тийиндин 40 тийин елип берисиләр», деди. Биз «Әлвәттә, елип беримиз», дәп вәдә бәрдуқ. Аридин икки һәптә өтүп, Қурванҗан иккимиз «шеир йезишқа» кириштуқ. Мән «Чөл», Қурванҗан «Қиш бовай» намлиқ шеир йезип, Абдумеҗит акамға тапшурдуқ. У шеирларға қарап «тазиму күчлүк шеир йезипсиләр, мән гезит редакциясигә әвәтип берәй», дегән һалда янчуғиға салди. Инимиз иккимизниң хошаллиғида чәк йоқ. Арилиқта бир һәптә өтти. Бир күни кочида «ода-кодаң» ойнап олтарсақ, Абдумеҗит акам бизни чақирип, тез өйгә киришимизни өтүнди вә янчуғидин бир қәғәзләрни чиқардидә, «Силәрниң язған шеириңларға хәвәрнамә кәпту», деди. «Әкәл, уни бизгә беривәт!» десәк, «Вәдәңлар қени? Апамдин 20 тийиндин 40 тийин елип бериңлар, андин кейин силәргә беримән» дәп турувалди. Қурванҗан иккимиз дәрһал апамға кирип, «Апа бизгә 40 тийин бәргинә, бизниң шеиримиз гезитқа чиқипту вә қәләмһәққи беридиғини тоғрилиқ хәвәрнамә кәпту» десәк , апам бизгә һәйран болған һаләттә қариди. «Абдумеҗит акам шундақ деди, әйнә у һойлида қарап туриду», дейишимизгә апам «Һәй, тохтап туруңлар, силәрни у таза «ахмақ» қилиптудә, мән у шумниң балисини көрситәй» дәп сиртқа чиқишиға Абдумеҗит акам қечип кәтти. Апам рәмити талай жиллар иним иккимизниң қанчилик «алдинип ахмақ» болғинимизни ейтип жүрди. Абдумеҗит акамму мәктәпни пүтәргичә бизгә «Әнди шеир язмамсиләр, немә?» дәп чақчақ қилип жүрди. Һазир ойлисам, акамниң мундақ қилғини, «Қолуңдин келидиған ишни қил, қолуңдин кәлмәйдиған ишқа бешиңни тиқип аварә болма» дегини екән... Биз, қериндашлар, һәммимиз Абдумеҗит акамни бөләкчә яхши көрәттуқ. Һәтта бир-биримиздин уни «талашқандәк, қизғанғандәк» қараттуқ. Қисқиси, икки ата, икки анидин болған он қериндаш атам Шерипидинниң вәсийити билән мошундақ уюл таштәк бир-биримиз үчүн қалқан болуп иҗил-инақ яшидуқ. Хәйрият, Абдумеҗит акам 2008-жили 26-август күни вапат болди. Әгәр у һаят болғинида бу күнләрдә 70 яшқа толатти. Әпсус, униңға бу хошаллиқ күнләрни көрүшкә несип болмиди. Тәғдиргә тән бәрмәскә амал йоқ. Мән ушбу әслимәмни акамниң мону шеир мисралири билән аяқлаштурмақчимән: Инсан һаят, қериндаш туққан, Униң билән қилчә иши йоқ. Инсан өлди, көтәрди чуқан, Туюқсиздин тәккән кәби, оқ. Йошурғандәк аләм сирини, Юлтуз йенип өчкәндин кейин. Һаятлиқта билмәй қәдрини, Жиғлаш немә өлгәндин кейин. Абдумәһәмәт ДӨЛӘТОВ, пешқәдәм устаз.

548 рет

көрсетілді

0

пікір

Біздің Telegram каналына жазылыңыз

алдымен сізді қызықтыратын барлық жаңалықтарды біліңіз

Уйғур авази

21 Сәуір, 2021

Жүктеу (PDF)

Редактор блогы

Ершат Моллахун оғли ӘСМӘТОВ

Редактор блогы