• Әхбаратлар еқими
• 30 Мамыр, 2019

Тәйярлиқ қизғин жүргүзүлүватиду

Шөһрәт МӘСИМОВ, «Уйғур авази» Бу күнләрдә җумһурийәттә 9-июнь күни өткүзүлидиған новәттин ташқири Президент сайлимиға қизғин тәйярлиқ кетип бариду. Әгәр президентлиққа намзатлар вә уларниң сайлам алдидики җәмийәтлик штаблири сайлиғучилар билән учришишларни өткүзүп, үмүткарларниң программилири билән тонуштуруш ишлирини жүргүзүватса, тегишлик сайлам комиссиялири мошу муһим сәясий кампанияниң бәлгүләнгән календарьлиқ планиға мувапиқ ишларни әмәлгә ашуруватиду. Мәсилән, йеқинда Мәркизий сайлам комиссияси өз мәҗлисидә аваз бериш үчүн бюллетеньларниң мәтинини тәстиқләш вә уларниң тәйярлинишини тәминләш тоғрилиқ мәсилини муһакимә қилди. Мәҗлистә тәкитлинишичә, сайламға 20 күн қалғанда – 20-майда – йәрлик иҗраий органлар сайлам участкилириға тегишлик һакимлар тәрипидин имзаланған сайлиғучилар тизимини (11 947 995 адәм) йәткүзди. «Қазақстан Җумһурийитидики сайлам тоғрилиқ» Конституциялик қанунниң 37-маддисиниң 2-пунктиға мувапиқ аваз бериш бюллетеньлири сайлиғучиларниң умумий саниға бир пайиз миқдарида (12 067 475) қошумчә чиқирилиду. Әнди сайлам бюллетеньлириға ройхәттин өткән барлиқ намзатларниң исим-шәрипи қазақ тилиниң алфавит тәртивидә – Жамбыл Ахметбеков, Дания Еспаева, Әмиржан Қосанов, Төлеутай Рақымбеков, Амангелди Таспихов, Қасым-Жомарт Тоқаев, Сәдибек Түгел – йезилиду. Шуни қошумчә қилимизки, сайламға 15 күн қалғандин башлап сайлиғучилар турушлуқ җайи бойичә қурулған сайлам участкилириға берип, сайлиғучилар тизими билән тонушалайду. Башқичә ейтқанда, гражданлар тиркәлгән җайи бойичә сайлиғучилар тизимида өзлири тоғрилиқ мәлуматларни тәкшүрүш, әгәр мәлуматларда хаталиққа йол қоюлған, тизимға киргүзүлмигән, тоғра киргүзүлмигән яки униңдин чиқирилған болса, шикайәт қилиш имканийитигә егә болиду. Һәл қилғучи пәйткә санақлиқ күнләр қалғансири сайлам алдидики тәрғибат-тәшвиқат ишлириму қизғин жүргүзүлүватиду. Әлвәттә, президентлиққа намзатларға тәрғибат-тәшвиқат ишлирини жүргүзүш үчүн мәлум дәриҗидә мәбләғ лазим болиду. Йеқинда Қазақстан Җумһурийитиниң Мәркизий сайлам комиссияси өзиниң сайтида президентлиққа намзатларниң сайлам фондлириниң қанчилик миқдарда мәбләғ топлиғанлиғи тоғрилиқ әхбаратни елан қилди. Мәсилән, Қасым-Жомарт Тоқаевниң сайлам фондида 1,024 миллиард тәңгә бар. Буниңда намзатниң шәхсий ахчиси вә Nur Otan партияси бөлгән мәбләғ 510 миллион тәңгини тәшкил қилиду. Намзатниң һесап-чотиға шундақла гражданлар билән тәшкилат-мәһкимиләрдин 514 миллион тәңгә ианә келип чүшти. Хираҗәтләр 185,6 миллион тәңгини тәшкил қилди. Җүмлидин топланған мәбләғ тәрғибат-тәшвиқат материаллирини чиқирип тарқитишқа, тәшвиқат ишлирини уюштуруш бойичә тәшкилатлар вә шәхсләрниң хизмити үчүн һәқ төләшкә, ишәшлик вәкилләрниң транспорт чиқимини төләшкә, сайлиғучилар билән учришиш үчүн беналарниң иҗарә һәққини төләшкә сәрип қилинди. Жамбыл Ахметбековниң сайлам фондиға 338 миллион тәңгә чүшти. Униң 250 миллион тәңгиси намзатниң шәхсий ахчиси вә Қазақстан Коммунистик хәлиқ партиясиниң мәблиғи болуп һесаплиниду. Ихтиярий ианә 88 миллион тәңгини тәшкил қилиду. Тәрғибат-тәшвиқат материаллирини чиқирип тарқитишқа, беналарни иҗаригә елишқа, аммивий әхбарат васитилиридә материалларни елан қилишқа 290 миллион тәңгә хәшләнди. Дания Еспаеваниң сайлам фонди 113 миллион тәңгә бар. Барлиқ мәбләғ ихтиярий ианиләр һесавиға топланди. Намзатниң шәхсий ахчиси вә «Ақ жол» партиясидин мәбләғ чүшмиди. Хираҗәтләр 109,5 миллион тәңгини тәшкил қилди. Мунчилик миқдардики мәбләғ тәрғибат-тәшвиқат материаллирини чиқирип тарқитишқа, мәхсус сайлам кампанияси үчүн тәйярланған иллюстрациялик басма материаллар билән башқа бәлгүләрни бесип чиқиришқа сәрип қилинди. Төлеутай Рақымбековниң сайлам фондиға 108 миллион тәңгә чүшти. Барлиқ мәбләғ намзатниң шәхсий ахчиси вә «Ауыл» партияси бөлгән ахча. Басма, аудио вә башқа тәрғибат-тәшвиқат материалирини чиқирип тарқитишқа, тәшвиқат ишлирини уюштурушқа, транспорт чиқимини төләшкә 77,5 миллион тәңгә хәшләнди. Амангелди Таспиховниң сайлам фонди 102 миллион тәңгә топлиди. Барлиқ мәбләғ – ихтиярий ианиләр. Намзатниң шәхсий ахчиси вә Қазақстан Җумһурийити Кәспий иттипақлар федерациясидин мәбләғ чүшмиди. Хираҗәтләр 75,2 миллион тәңгини тәшкил қилди. Ахча басма вә башқа тәрғибат-тәшвиқат материаллирини чиқирип тарқитишқа хәшләнди. Әмиржан Қосановниң сайлам фондиға 76,6 миллион тәңгә чүшти. Униң 76 миллион тәңгиси намзатниң шәхсий ахчиси вә «Ұлт тағдыры» миллий-вәтәнпәрвәрлик һәрикитиниң мәблиғи болуп һесаплиниду. 643 миң тәңгә –ихтиярий ианә. Сайлам кампанияси үчүн 53 миллион тәңгә сәрип қилинди. Бу ахча тәрғибат-тәшвиқат материаллирини чиқирип тарқитишқа, шу җүмлидин аммивий әхбарат васитилиригә төләшкә, тәшвиқат ишлирини уюштуруш бойичә хизмәтләргә һәқ төләш үчүн хәшләнди. Сәдибек Түгелниң сайлам фонди 76,1 миллион тәңгә топлиди. Буниңда намзатниң шәхсий ахчиси вә «Ұлы дала қырандары» җумһурийәтлик җәмийәтлик бирләшмисиниң мәблиғи 200 миң тәңгини тәшкил қилса, қалған 75,9 миллион тәңгә ихтиярий ианиләр һесавиға топланди. Сайлам кампаниясигә 76 миллион тәңгә хираҗәт қилинди. Ахча басма, аудио вә башқа тәрғибат-тәшвиқат материаллирини чиқирип тарқитишқа, тәшвиқат ишлирини уюштуруш, транспорт хизмәтлири, сайлиғучилар билән учришиш үчүн беналарниң иҗарә һәққини төләшкә сәрип қилинди.