• Асасий мақалилар
• 30 Мамыр, 2019

Алий Евразия ихтисадий иттипақиниң мәҗлиси

Нур-Султанда Мустәқиллик Сарийида Алий Евразия ихтисадий кеңишиниң мәҗлиси болуп өтти. Дәсләп тар тәркиптә өткән мәҗлискә Қазақстан Җумһурийитиниң Тунҗа Президенти – Елбасы Нурсултан Назарбаев, Қазақстан, Беларусь, Қирғизстан, Россия Президентлири Қасым-Жомарт Тоқаев, Александр Лукашенко, Сооронбай Жээнбеков, Владимир Путин, Әрмәнстан Премьер-министри Никол Пашинян, Евразия ихтисадий комиссияси коллегиясиниң рәиси Тигран Саркисян қатнашти. Мәҗлистә сөзгә чиққан Қазақстан Президенти Қасым-Жомарт Тоқаев мәзкүр саммитниң икки юбилейлиқ сәнәгә – Елбасы Нурсултан Назарбаевниң Евразиялик интеграция тоғрилиқ идеясиниң 25 жиллиғиға вә Евразия ихтисадий иттипақи тоғрилиқ шәртнаминиң имзаланғиниға бәш жил толушиға беғишланғанлиғини тәкитлиди. – Қазақстанниң Тунҗа Президентиниң сәясий даналиғи, стратегиялик тәсәввури түпәйли Евразиялик интеграция идеяси әмәлий әксини тапти, – деди Дөләт рәһбири. Қасым-Жомарт Тоқаев Қазақстан Җумһурийитиниң намидин Россия Президенти Владимир Путинға Елбасы Нурсултан Назарбаевқа Алий Евразия ихтисадий кеңишиниң Пәхрий Рәиси унванини бериш тәкливи үчүн вә ЕАИИға қатнашқучи дөләтләрниң рәһбәрлиригә мәзкүр тәшәббусни қоллап-қувәтлигәнлиги үчүн миннәтдарлиқ билдүрди. Андин кейин Алий Евразия ихтисадий кеңишиниң кәңәйтилгән тәркиптики мәҗлиси өткүзүлүп, униңға Елбасы Нурсултан Назарбаев қатнашти. Қазақстанниң Тунҗа Президенти өз сөзидә Россия Федерациясиниң Президенти Владимир Путинға өзигә Алий Евразия ихтисадий кеңишиниң Пәхрий Рәиси намини бериш тәшәббуси үчүн вә Алий Евразия ихтисадий кеңишиниң барлиқ әзалириға мошу тәклипни қоллап-қувәтлигәнлиги үчүн миннәтларлиқ билдүрди. Нурсултан Назарбаев Евразия ихтисадий иттипақиниң шәкиллиниш тарихиға тохтилип, интеграциялик бирләшмә тәрәққиятиниң асасий нәтиҗилирини тәкитләп өтти. Елбасы ЕАИИниң Йәр шариниң аһалиси 184 миллион адәмни тәшкил қилидиған чоң қисми үчүн һаятий муһим сода-ихтисадий бирләшмә болуп хизмәт қиливатқанлиғини атап көрсәтти. – Биз бәш мәмликәтниң иқтидарини бирләштүрүп, надир ихтисадий иттипақ қурдуқ. Бизниң бизнесменлиримиз бир-бири билән актив ишләп, ЕАИИниң имканийәтлиридин пайдилиниватиду. Пәқәт Қазақстандила иттипақ мәмликәтлири билән қурулған бирләшкән карханиларниң сани 11 миңғичә көпәйди, – деди Алий Евразия ихтисадий кеңишиниң Пәхрий Рәиси. Елбасы дунияниң 40қа йеқин мәмликитиниң Иттипақ паалийитигә қизиқиш һасил қиливатқанлиғини тилға елип, ЕАИИға әза дөләтләрниң базарлириға охшаш киришни тәминләш бойичә һәл қилинмиған бирқатар мәсилиләрниң бар екәнлигини атап көрсәтти. – Мәмликәтлиримизниң умумий илмий-ишләпчиқириш иқтидариниң әмәлгә ашурулушини тәминлиши мүмкин болған санаәт кооперацияси һазирчә интеграцияниң асаси болалмиди. Иттипақ бираз чапсан тәрәққий етиш вақтидин кейин, хелә мурәккәп вә гиҗиң эволюция басқучиға қәдәм ташлаватиду, – дәп тәкитлиди Қазақстанниң Тунҗа Президенти. Нурсултан Назарбаев дунияда қелиплашқан вәзийәткә, регионлуқ тенденцияләргә бағлиқ Евразиядики интеграциялик җәриянларни тәрәққий әткүзүшниң йеңи шәкиллирини тәклип қилди. – ЕАИИниң стратегиялик йөнилишлирини кәңәйтиш вә интеграция идеясини күчәйтиш зөрүр. Биз Евразия ихтисадий иттипақи, Европа иттипақи, Шанхай һәмкарлиқ тәшкилати вә АСЕАН оттурисида толуқ ихтисадий һәмкарлиқни йолға қоюшимиз керәк. Евразия ихтисадий кәңлигиниң маһийити йепиқ болуш әмәс, бәлки уни аләмшумул өзара һәрикәттә хелә очуқ қилиш, – дәп тәкитлиди Алий Евразия ихтисадий кеңишиниң Пәхрий Рәиси. Елбасы шундақла бирләшкән чоң инфрақурулумлуқ лайиһиләрни тәйярлаш вә әмәлгә ашуруш бойичә ишни чапсанлитишниң зөрүр екәнлигини тәкитлиди. – Хитайниң “Бир бәлбағ, бир йол” тәшәббуси ЕАИИниң инфрақурулумлуқ вә логистикилиқ иқтидариниң аҗралмас давами сүпитидә қобул қилиниши керәк. Униң әмәлгә ашурулуши чоң ихтисадий пайда бериду, бирләшминиң һәм ички, һәм ташқи мәхсәтлирини қолға кәлтүрүшкә ярдәм қилиду, – деди Қазақстанниң Тунҗа Президенти. Нурсултан Назарбаев шундақла қатнашқучи мәмликәтләрниң ички ишләпчиқиришини тәрәққий әткүзүшкә қаритилған “әқиллик интеграцияни” әмәлгә ашурушниң муһим екәнлигини атап көрсәтти. – Сода урушлири шараитида базарни егиләш бойичә йеңи стратегияләр керәк. Мәсилән, АҚШ вә Хитайниң өзара чарилири ақивитидә ишләпчиқириш зәнҗиридә мәлум үзүлүш пәйда болуватиду. Бошиған орунни өз товарлиримиз билән толтурушқа болмамду? Биз мошуниңдин пайда елишимиз керәк. Мошу вә башқа тәшәббусларни һесапқа елип 2025-жилғичә бәлгүләнгән Йол хәритисини ишләпчиқишни тәклип қилимән, – деди Елбасы. Алий Евразия ихтисадий кеңишиниң Пәхрий Рәиси сөзиниң ахирида интеграциялик бирләшминиң планлиқ тәрәққий етишиниң муһим екәнлигини тәкитлиди. – Ихтисадий мәхсәтләрни қоллап-қувәтләш вә вәзипиләрни пәқәт ихтисадий мәхсәттә әмәлгә ашуруш нийити бизниң институтлиримиз паалийитиниң асасий әвзәллиги болуп қелиши керәк. Һәммимизгә үнүмлүк муһакимә тиләймән, – дәп хуласилиди Елбасы.