• «Уйғур авазиниң» сәйилгаһи
• 19 Маусым, 2019

Нисахан вә «Мираҗихан»

1902-жили Кучаниң Кона шәһәр базиридики сәнъәткарлар аилисидә омаққинә бир қиз дунияға көз ачиду. Униң ата-аниси намратлиқ вә тәңсизлик сәвәвидин жут арилап нахша ейтип, саз челип жүрүп җан бақиду. Һаяти әйнә шундақ сәрсанлиқта өткән ана бемәзгил аләмдин өтиду. Ата еғир ағриққа дучар болуп, орун тутуп йетип қалғачқа, аилиниң барлиқ еғирчилиғи әндила 10 яшқа киргән Нисаханниң зиммисигә жүклиниду. У өсүп-йетилгәндә, әл арисида «Нисахан җилдир» нами билән тонулиду. Куча хәлиқ нахшилириниң бүгүнки әвлатқа йетип келишигә сәвәп болған, уйғур хәлиқ нахшилириниң җәвһәрлиридин бири «Мираҗиханни» аһаңға салған нәқ шу Нисахан Абдувәлидур. Мираҗихан — XІX әсирниң башлирида һаят кәчүргән реал шәхс. У Кучаниң шәрқий тәрипигә җайлашқан Яқа йезисидики аддий дехан аилисидә туғулған. Бойиға йетип, ресидә болғанда, Кучаниң җәнубидики Чимән йезисидики бир бай кишигә ятлиқ қилиниду. Шуниңдин көп вақит өтмәйла Мираҗихан из-тизсиз йоқап кетиду. Униң һечбир дериги яки хәт-учури болмиғачқа, аниси униң дәрдидә қан жиғлап, ахири пани дуния билән мәңгүгә хошлишиду. Аниниң қизиға беғишлап язған қошақлириниң бири «Мираҗихан» Нисахан Абдувәли тәрипидин аһаңға селинғандин кейин әл арисиға тарқилип, мәшрәп вә той-төкүнләрдә яңрашқа башлайду. Нисахан Абдувәли пәқәт тонулған сәнъәткарла әмәс, шундақла бир қолида дап, йәнә бир қолида дутар челип, һәрқандақ нахшини бабиға йәткүзүп орунлайдиған талантлиқ иҗрачи вә маһир сазәндә болған. У әл арисида тарқилип жүргән 300дин ошуқ Куча хәлиқ нахшисини топлап, рәткә кәлтүрүп, кейинки әвлатқа тәғдим қилиду. Өмриниң ахириғичә қолидин дутар билән дапни, еғизидин Куча хәлиқ нахшилирини чүшәрмигән даңлиқ сәнъәткар Нисахан Абдувәли 1987-жили 21-февраль күни 85 йешида аләмдин өтиду.