• Йеңилиқлар
  • 28 Қыркүйек, 2012

Әмгәк билән өткән өмүр

Елимизниң йеқинқи өтмүшигә нәзәр ташлисақ, миллионлиған кеңәш аяллириниң колхоз-совхозларда әрләрдин қелишмай, һәрқандақ еғир җисманий ишларда ишлигәнлигидин вақип болумиз. Шу анилиримиз егилик ишлиридин бөләк, бала тәрбийисигиму көп көңүл бөлгән. Уйғур наһийәсиниң Баһар йезисида истиқамәт қиливатқан Һәлимәм ана Аппазовани жутдашлирила әмәс, наһийәниң турғунлириму яхши тонуса керәк... Чаринлиқ Митәллип билән Хәлипәм аилә қуруп, икки оғул сөйиду. 1937-жили 1-июнь күни Хәлипәм аниниң көзи йоруп, Һәлимәм исимлиқ омақ қиз дунияға көз ачти. Шу йезиниң оттура мәктивидә билим елип, чоң һаятқа қәдәм ташлиған Һәлимәм һәдә чоңақсулуқ Изәтулла Аппазов билән аилә қуриду. У чағларда Изәтулла ака егиликтә комсомол комитетиниң кативи һәм тәптиш комиссиясиниң рәиси еди. 1962-жили яш аилә Селимәм исимлиқ қиз сөйди. Егилик ишлирида ишләватқан яш аилә егилири үчүн вақитниң ғуюлдап өтүватқиниму билинмәтти. Һә, у чағларда бәш жиллиқ планни орунлаш мәхситидә әмгәкчиләр һардим-талдим демәй ишләйдиған. «Әмгәк» колхозиниң Тоққузбулақ участкисида ишләватқан әр-аялни бир күни егилик рәиси, һели мәрһум Ғуппа Абдуманапов машина әвәтип, йеңидин қозуғи қеқилған  Абдулла Розибақиев намидики совхозниң идарисигә чақиртиду. Бу 1976-жил еди. Шу пәйттә уларниң чүшәнгини, партия қарари билән Ғуппа акиға йеңидин бәрпа қилинишқа башлиған егиликни башқуруш вәзиписи жүкләнгән екән. Бая, мәрһум ишләмчан, вижданлиқ, бу әмгәк адәмлиридин айрилғуси кәлмәптекәндә. Бу жили яш аилиниң иккинчи қизи Арзигүл әндила төрт яштин ашқан еди. Чонҗа йезисиниң төвәнки зонисиға қозуғи қеқилған егиликни бәрпа қилиш асанға чүшкини йоқ. Һәм мутәхәссисләр, һәм ишчи-деханлар дәсләп кигиз өй, чедир-кәпиләрдә яшап, әмгәк қилди. Қишлиғи қара соғ, язлиғи қайнақ аптап болуп, бу йәрниң һава-райиниң шараити наһийәниң жуқарқи зонисидикигә охшиматти. Язлиғи, шундақла паша билән көкүнә арам бәрмәтти. Мошундақ шараитта көплигән әмгәкчиләр қатарида Изәтулла ака билән Һәлимәм һәдә йәңни түрүп, ишқа киришип кетиду. Һәлимәм һәдә йеңи совхозниң тиклинишигә көп күч чиқарған. Өзигә охшаш өй ишидики аялларни жиғип, совхозниң қол күчи йетишмәйватқан участкилирида ишчи-деханларға ярдәм берип жүрди. Нурбүви Турғанова, Зоя Имашева, Мемангүл Имирова, Тохтар Базарбаева, Книязхан Даркенбаева, Зиләхәм Мусаева, Оғләм Худәкова вә башқа шу қатарлиқ 30ға йеқин аял-қизларниң бешини қошуп, уларға йетәкчилик қилған Һәлимәм һәдә иш йүзидә қол астидикиләрниң көңлини көтиришниму унтумайдиған. Аяллар бригадиси ишләватқан участкида яңриған нахша, хуш чақчақ вә күлкә садаси қизғин әмгәк нәғмисигә җор болатти. — Дәсләп хиш заводида ишлидуқ, — дәйду нураний ана шу жилларни әсләп. — Иш еғир болсиму, планимизни орунлап чиқтуқ. Шунда наһийә рәһбәрлиги мени «Әмгәктики пидакарлиғи үчүн» медали билән мукапатлиди. Андин етизларда су туттуқ, чөп чаптуқ. Отақ ишлириму бизниң зиммимиздә еди. Алтә ай яз өтүп, күз вә қиш кәлгәндә, егилик мелиға  чөп тоғраттуқ. Әйтәвир, иш дегән түгимәйдиғанғу у пәйтләрдә. Кейинирәк, Чонҗа йезисида егиликниң қоғун-тавуз дукинида ишлидим. Егилик идарисидә едән жуйғучи болупму ишлигән пәйтлирим болди.  Пидакаранә әмгәк билән өткән жиллар мабайнида ишләмчан ана төрт қетим йәрлик кеңәшкә депутат болуп сайланди. «Улуқ Вәтән уруши ғалибийитигә 65 жил» медали, совхоз мәмурийитиниң  вә  Пүткүл иттипақлиқ хәлиқ егилигиниң муваппәқийәтлири көргәзмисиниң Пәхрий ярлиқлири билән мукапатланди. — У жиллири мошу йәрләрдә дө билән илан болидиған, — дәп сөһбитини давам қилди ана. — Болупму, «Ақтөбә» участкисида, чөп чепиш мәвсүмидә, дө билән иланниң арисидила жүрәттуқ. Бир күни мундақ бир қизиқ вақиә болди. Биз, аяллар, совхозниң 1-санлиқ  бөлүмчисиниң етизлиғида қомуч орувататтуқ. Бир чағда Оғләм һәдә қомуч арисидин жүгрәп чиқип «Явайи чошқа келиватиду, қечиңлар», демәсму. Чалға вә оғақларни пеқиритип ташлаветип, 30ға йеқин аял-қиз чуқиришип, һәр тәрәпкә қечиштуқ. Бу вараң-чуруңни нериқи етизда ишләватқанларму аңлиған екән. Бир пәйттә қарисақ, Оғләм һәдә өзини тохтиталмай күлүватиду. Кейин уқсақ, у бизни қорқутқан екән. Күлгәндә қоруқ басқан йүзи йоруғандәк туюлидиған аниниң икки көзи һаман муңлуқ. Кәтмән, чалға вә оғақ тутуп, қадақлашқан қоллири билән көзлирини сүртүп, һәмралири — қош қолтуқ таяқлирини барму-йоқму дегәндәк, тутуп қойиду. Һә, буму тиббий хадимлиримизниң хаталиғи. Аниниң бир путиниң тизи жиғилип қалған, ечилмайду. Бирақ, ана бу һәқтә әслигүси кәлмәйду. Икки қизидин 6 нәврә вә 6 чәврә сөйгән Изәтулла ака иккисиниң жутдашлири арисида һөрмити чоң, уларсиз дәстихан йейилмайду. Һәр қетим уларни көргәндә мени улар охшаш миңлиған әмгәк адәмлириниң әмгиги унтулуп кетәрму (?) дегән ой беарам қилиду. Чүнки пул тепиш, бекар болсақ, телесериал көрүш билән көпчилигимизниң  вақти өтиватиду. Һә-ә, һәтта, бала тәрбийисигә немишкиду вақтимиз йәтмәйду. Әһвал мошундақла болса, әтики күн қандақ болар екин?

Махмут ИСРАПИЛОВ.

Уйғур наһийәси.  

623 рет

көрсетілді

0

пікір

Біздің Telegram каналына жазылыңыз

алдымен сізді қызықтыратын барлық жаңалықтарды біліңіз

Уйғур авази

21 Сәуір, 2021

Жүктеу (PDF)

Редактор блогы

Ершат Моллахун оғли ӘСМӘТОВ

Редактор блогы