• Асасий мақалилар
• 03 Қазан, 2019

Евразиялик иттипақ базириниң даириси кәңийиду

Қазақстан Президенти Қасым-Жомарт Тоқаев бирқатар иккитәрәплимә учришишлардин кейин Алий Евразиялик ихтисадий кеңәшниң кичик вә кәңәйтилгән тәркиптики мәҗлислиригә қатнашти, дәп хәвәрлиди Президентниң мәтбуат хизмити. Кеңәшниң кәңәйтилгән мәҗлисигә Беларусь Җумһурийитиниң Президенти Александр Лукашенко, Қирғиз Җумһурийитиниң Президенти Сооронбай Жээнбеков, Россия Федерациясиниң Прзиденти Владимир Путин, Әрмәнстан Премьер-министри Никол Пашинян, Евразиялик ихтисадий комиссияси Президиуминиң рәиси Тигран Саркисян қатнашти. Шуниң билән биллә мәҗлискә Евразиялик ихтисадий иттипақи йенидики байқиғучи-дөләт рәһбири сүпитидә Молдова Җумһурийитиниң Президенти Игорь Додон, һөрмәтлик меһманлар – Иран Ислам Җумһурийитиниң Президенти Хасан Рухани вә Сингапур Җумһурийитиниң Премьер-министри Ли Сянь Лун иштрак қилди. Қасым-Жомарт Тоқаев өз сөзидә иллиқ қобул қилғанлиғи үчүн вә мәҗлискә алий дәриҗидики тәйярлиғи үчүн Әрмәнстан тәрипигә тәшәккүр изһар қилди. Дөләт рәһбири Евразиялик ихтисадий иттипақиниң дуниявий содини тәрәққий әткүзүшниң муһим бөлигигә айланғанлиғиға ишәнчә билдүрди. Қазақстан Президенти базарниң тез өзгириватқан конъюктурисиниң, державилар арисидики риқабәтниң ешишиниң, сода урушиниң, протекционизмниң өсүшиниң дуния ихтисадиниң турақсизлинишиға елип келиши мүмкин екәнлигини тәкитлиди. – Дунияда қелиплашқан җиддий шараитта дөләтлиримизниң ихтисадиниң турақлиқ тәрәққиятини тәминләш муһим. Буниңға һәқиқий рәвиштики һәмкарлиқ, интеграцияләр вә кооперация арқисида йетишкә болиду. Бизниң дөләтлиримиз умумий базардики тосалғуларни йоқ қилиш ишлирини давамлаштуруши лазим, – деди Қасым-Жомарт Тоқаев. Дөләт рәһбири содидики тосалғуларни йоқ қилиш бойичә ишларни риваҗландурушқа чақирди. – Комиссия миллий қанунларға мониторинг механизмлирини күчләндүрәләйду вә шуни әмәлгә ашуруши лазим дәп ойлаймән. Евразиялик ихтисадий иттипақ даирисидики әмәлдики һоқуқларни чүшәндүрүш вә әхбаратландурушниң нәтиҗидар механизмлирини тәйярлаш керәк, – деди Қазақстан Президенти. Қасым-Жомарт Тоқаев Евразиялик иттипақ даирисидики транспорт-логистикилиқ һәмкарлиқниң иҗабий нәтиҗилирини тәкитләп, Евразиялик ихтисадий комиссиягә вә дөләтләр һөкүмәтлиригә ЕАИИниң бирпүтүн транзитлиқ системисини тәйярлаш ишлирини чапсанлитиш, шуниң билән биллә илғар технологияләрни тәрәққий әткүзүш үчүн қолайлиқ имканийәтләр яритиш тәкливини бәрди. – Хитай – Европа – Хитай йөнилишидики транзитлиқ операцияләр билән экспорт вә импорт көләминиң турақлиқ ешиватқанлиғини байқашқа болиду. Вьетнам – Хитай – Европа йөнилиши бойичә ишқа қошулған трансконтиненталь төмүр йол системиси Җәнубий-Шәрқий Азия дөләтлириниң тәркивигә киридиған мәмликәтләрниң базириға бизниң әллиримизниң мәһсулатлирини чиқиришниң логистикилиқ мәсилисини һәл қилиду. Мәзкүр транспорт коридори деңиз жүк тошушиға яхши альтернатива вә Җәнубий-Шәрқий Азиядин Европиға ЕАИИға әза дөләтләрниң территорияси арқилиқ қисқа муддәттә жүкләрни йәткүзүшкә имканийәт яритиду, – деди Дөләт рәһбири. Алий Евразиялик ихтисадий кеңәш мәҗлисиниң күн тәртивидики асасий мәсилә — Евразиялик ихтисадий иттипаққа әза дөләтләр билән Сингапур Җумһурийитиниң арисидики әркин сода региони тоғрилиқ шәртнамигә қол қоюш болди. Мәзкүр шәртнамә ЕАИИ дөләтлири үчүн 600 миллион хәлқи бар Җәнубий-Шәрқий Азия мәмликәтлириниң тәркивигә киридиған дөләтләрниң чоң базириға йол ачиду. Мошуниңға мунасивәтлик Қазақстан Президенти даириси кәңийиватқан йеңи базарлар билән сода-ихтисадий мунасивәтләрни тәрәққий әткүзүп, мошу йөнилиштики музакириләрниң алий дәриҗисини сақлап қелишниң әһмийитини тәкитлиди. – Евразиялик ихтисадий иттипақ келәчәктә Җәнубий-Шәрқий Азия дөләтлириниң, Шанхай һәмкарлиқ тәшкилати вә башқиму чоң хәлиқара тәшкилатлар билән мунасивәтләрни мустһәкәмләшкә әвзәллик бериши лазим. Бүгүн Алий кеңәшниң давамида Сингапур Җумһурийити билән әркин сода региони тоғрилиқ шәртнамигә қол қоюлди. Шуниң билән ЕАИИ мошу йөнилиштә Вьетнамни қошқанда иккинчи дөләт билән шәртнамә түзди. Иран Ислам Җумһурийити билән сода-ихтисадий вә логистикилиқ һәмкарлиқни тәрәққий әткүзүш муһим, – деди Қасым-Жомарт Тоқаев. Шундақла Алий Евразиялик ихтисадий кеңәш мәҗлиси даирисидә Қасым-Жомарт Тоқаев “Евразия қитъәсиниң транзитлиқ иқтидари” форуминиң ишиға қатнашти. Мундақ шәкилдики чарә-тәдбир ЕАИИ үчүн йеңилиқ болди. Алий Евразиялик ихтисадий кеңәшниң қарариға мувапиқ бу хилдики форумлар рәислик қилғучи тәрәптин һәр түрлүк мавзуларда интеграциялик бирләшмигә әза дөләтләрниң мәнпийәтлиригә мувапиқ өтүп туридиған болиду. Еревандики форумда транспорт-логистика саһасини тәрәққий әткүзүш, ЕАИИ дөләтлириниң транзитлиқ имканийәтлирини күчәйтиш мәсилилири муһакимә қилинди. Алий Евразиялиқ ихтисадий кеңәш мәҗлисиниң ахирида Дөләт рәһбири Қасым-Жомарт Тоқаев Евразиялик ихтисадий кеңәш президиуминиң рәиси Тигран Саркисянни II дәриҗилик “Достық” ордени билән мукапатлиди. Ереванда өткән Алий Евразиялик ихтисадий кеңәш нәтиҗиси бойичә 20 һөҗҗәт қобул қилинди. Қазақстан Җумһурийитиниң Президенти Әрмәнстанға сәпири давамида Ереван шәһиридә Сингапур Премьер-министри Ли Сянь Лун, Әрмәнстан Премьер-министри Никол Пашинян, Иран Ислам Җумһурийитиниң Президенти Хасан Рухани, Беларусь Җумһурийитиниң Президенти Александр Лукашенко билән учрашти.