• Шеирлар
• 10 Қазан, 2019

Муқамиң яңрисун қойнуңда һаман

Өсәк булбули Қәдәм ташлап көргили кәлдим сени, Махтинай сән билән Яркәнтим яша. Бәк һәйвәт сайрайду бақсаң булбул, Тәңкәш қилай авазиңни мәнму тәшна. Ким саңа бақмиди өзәң турсаң җәннәт, Мәнму саңа атап йезип берәй қошақ. Муқамиң яңрисун қойнуңда һаман, Мәрғул, Өзһал, Нава һәм Ошақ. Арман қилғай көргили һәрким сени, Сәндә өткән мәшрәп, уйғур тойлири. Чалғин сазәндә сазиңни қалсун тиңшап, Қонсун қешиңға сәһәр өсәк булбули. Тәғдир шундақ охшайду Тиңшап қалғин йолум чүшүп сәпәргә, Ейтқин тәғдир немә күтәр алдимда. Нә хияллар қоймай чирмақ салған күни, Билмәптимән ойлар кәлсә ядимға. Мәшъәл тутуп түн қараңғу жирақ йол, Һәр қәдимим санақлиқкән ойлисам. Көрүнмәйду мени күткән дост-ярән, Дөңгә чиқип һәр тәрәпни бойлисам. Шор пешанә мәшәқәтниң қули боп, Йетәлмидим арманлирим бәк жирақ. Ичим көйүп налә қилсам тизлинип, Янмиғачқа мениң үчүн көк чирақ. Йерим әсир маңлай тәрим төксәмму, Зияндин көп пайдисини йоқаттим. Таразиниң тили тәңпуң немишкә? Һәҗәпқу дәп тәғдиримдин қорқаттим. Өмүр шундақ санап болмас ғеричлап, Путлишисән батур туруп бәйгидә. Амити бар бәзиләрниң, билмидим, Озуп чиқар сәптә турса кәйнидә. Бәзән достум чавак чалса ойнидим, Уссулларни һәтта туруп, жиқилип. Дүшминимгә сазай қилип бәргәчкә, Хиҗил болдум уларғиму келишип. Шәрбити бар бу һаятниң тетисаң, Ерәң қилмай йәп қойисән ач қосақ. Ким билиду һәсилини йемигәч, Таң сәһәрдә қачимизкән, ойлисақ. Ихлас билән қучақ ечип қешимда, Тиригимдә ич-сиримни аңлиса. Көз алдимда әркәк болуп бөк кийип, Кәйнимдинла яғлиғини таңмиса. Әқил зади кәлмәйдекән өзидин, Тәғдир илғап кәтмәйдекән дәртмәнни. Вақит кәлсә қиш зимистан соримай, Жиғип алай қәбриңгә көп кәтмәнни. Ейтқинимниң қайси ялған, қайси раст, Билидиғу жүк һарвуни тартқанлар. Бирси кәлсә, бәзилири назлинип, Жиғлайдекән өмүр жүкин артқанлар. Тохтимиди шәрәт қилдим талай рәт, Маңа қарап достлиримниң толиси. Дәртлиримни сезип турғач бурундин, Көрүнмиди күн чиққанда шолиси. Мән қәлбимдин чечип дайим нурумни, Йоллиғандим кечилири достларға. Бәзилири яйса қучақ шатлинип, Өзгә кәтти селип мени отларға. Бу өмүрниң түгүчини йешәлмәй, Ойлимидим келәр һәтта өлүмни. Налә қилдим гәр қахшатса тәғдирим, Товва қилдим, йешип қойдум бөкүмни. Мәйли бопту илаҗә йоқ буйруққа, Орун тутуп ятмисамкән тәһийидә. Һаят болсам бәхтим мениң әшуди, Пайда тапмай бирси бәргән несийидә. Тәвәрүк (Анидин қалған бир оғул) Сән пәришан кәң қосақ анам, Қаян кәттиң бизни қалдуруп. Төрт әтрапқа чапсақ тохтимай, Тапалмаймиз атни салдуруп. Сән уйқида бизләр ятмидуқ, Тикип кәттиң алма һәм өрүк. Тирикләргә қалдуруп кәткән Қара көзүң әнди тәвәрүк. Бизгә йоруқ өчмәс чирақ боп, Тәң көтәрди еғир жүкүмни. Йәнә дәқәмдә биллә яшаймиз, Чиқармиса Алла һөкүмни. Көктә учсам сунмас қанитим, Қериндашниң оти бөләкчә. Ким билиду, путлишип кәтсәм, Сән таянчим маңа йөләкчи. Сеғинғанға немә йәтсун Сеғинғанға немә йәтсун бағларда биз, Даван ешип кәтсәкму оғул һәм қиз. Кәйнимиздә толуп-ташқан сәргүзәштә, Әй, достлирим олтирайлуқ келиңлар тез. Сеғинғанға немә йәтсун ақ чач бовай, Яшанғанда дәстиханниң төридә. Там яқилап аҗизларчә бәндиләрдәк, Қалмайлуқчу керәк болмай өригә. Сеғинғанға немә йәтсун, рәнҗимәйлуқ, Аз болсиму Тәңри бәргән хушвақ күнләр, Тәшна болуп бир көрүшкә қәлбимиздин, Орун алсун қучақ әткән мошу күнләр. Сеғинғанға немә йәтсун мана қолум, Қоюп бәрмә гирә селип қучақ етип. Сирдишайлуқ қанмас жүрәк арам алсун, Қени, достум, кәтмәйлуқчу узақ йетип. Икки күнлүк аләм Бәкму тар, лекин гөзәл Бу икки күнлүк аләм. Яшайду тилсиз һайван, Тәбиити тилсимат, Егиси бир адәм. Рәһимсиз бәзән қатил Бу икки күнлүк аләм, Гайи хошал күлдүриду, Тәғдир кәчүрмәс зади, Шуңа “аһ” уруп қалисән матәм. Мисқаллап көрсәңму өлчәнмәс Бу икки күнлүк аләм. Җаһан кезип сәпәрдә болғин, Яхшилар қойнида меһман, Бирақ яманлар қилмайду ярдәм. Қериндашни ят қилар саңа Бу икки күнлүк аләм. Панасиз бәзән сәкпарә. “Аһ” уруп өткичә тәнһа, Дозақта көйгән әла бир дәм. Ханида Ятсам ханида тәлмүрүп ялғуз, Кетәр хиялим мениң жираққа. Чигич ойлар чаңгилида мән, Хәйир, җавапсиз қалдим бирақта. Дәс туруп алсам таяқта қолум, Төрт тамни өлчәп һерип кетимән. Яшанғанда шу һәҗәп болди дәп, Кимгә дәрдимни берип ейтимән. Дәрдимгә өзәм дәрман, тенимгә қувәт, Тәңри бәрсекән йетип қалғичә. Кекәч болмастин кетәйчу сайрап, Қәпәздә туруп җанни алғичә. Чүшүмму, оңум? Билмәстин зади, Жиғип оюмни кәттим нәләргә. Дәрмансиз аҗиз ятқиним ятқан, Ким келәр сорап сени бу йәргә. Саатниң тили маңмайду һели, Худди бирси кеп бағлап қойғандәк, Сеғинип издәп сориса һалиң, Хуш боп кетисән көңлүң тойғандәк. Үмүтсиз ятқач биләлмидим һеч, Кәлсә өзгиләр сорап һәққини. Демәк, санақлиқ күнүмни күткән, Қешимда турар ойлап бәхтини. Үмүтсиз яшашниң өзи бир дозақ, Шерин җан кетәр сени бәк ғаҗап. Көрсәң маңғанни ханида йетип, Амалсиз ичиң кетиду адап. Кимгә ялвуруп кимгә баш егип, Ятисән гайи ханида тәнһа. Әҗәл кәлсә қачар йериң йоқ, Көйүп ичиңдә кетисән ойға. Таңниң етиши, күнниң патмиғи, Әсирләр бойи ятқандәк санап. Һалиңни сорап кәлгән достлириң, Көзгә яш елип, кетиду тарап. Сәбиләр чоң болса Келиветип йолда көрдүм бир анини қучиғида бар сәби, Жумлаққинә назук бәдән, чирайлири ай кәби. Бу һаятниң қәдрини билмигәчкә қучақта, Йоқтур дәймән жүригидә наресединиң һеч сири. Қарап бақтим шу сәбиниң чирайиға, көзигә, Ишинәмсән чоң болғанда униң һәрбир сөзигә. Пәрзәнтләрни беқип өткән үмүт билән балам дәп, Ана кәтти нур яғсун дәп униң айдәк үзигә. Бала үчүн болуп тәшна чириғини яндуруп, Таң атқичә ана ятмас жүригини қандуруп. Угисида ятқан қуштәк пәпиләйду уйқисиз, Шуңа бизләр кәтмәйличу аниларни қалдуруп. Ай чиқмиса түн қараңғу чирақ әсли йеқилмас, Йеқилсиму көзүң туруп оюң саңа беқинмас. Өзгиләргә қия беқип ялвурсаңму тәлмүрүп, Көйүнмәйду виждансизлар ана охшаш еқинмас. Шуңа бизләр сәби едуқ, вақит өтүп әр болдуқ, Бақалмисақ аниларни дили қара йәр болдуқ. Бар охшайду таш жүрәкләр сөлитини һәвәс қип, Немә өмүр?! Баш көтирип ғәзәп билән тәврәндуқ. Жиллар өтти қисқа өмүр узап кәтти жираққа, Әву сәби чоң болдиғу, аниси йоқ бирақта. Су ичтиму анисиниң көңли зади балидин, Ким бериду җававини қийин мошу сораққа. Гөдәк, яшлиқ отқа охшаш йәр үстидә қәдәмләр, Қериғанда түгимәйду һәр булуңда дәртмәнләр. Тәңри бәргән гөзәл һаят әнди қалди ғулачтәк, Аниларни қәдирләйлуқ, рази болсун кәткәнләр. Адаштиң Йолумиз кәң, патиду нәччә адәм, мән кәттим сән адаштиң, Бойимиз тәң, тиңшимидиң, мәшәқәттин қутулмидиң азаптин. Ейтмидиңму, талай қетим яқтурмидиң сән мени, Соқулдуң сән достни билмәй дүшмәндин һәм ғазаптин. Техи дәртни сәзмигәнсән издәп кәлсәм талай рәт, Шуңа зиққа тизилипсән отта көйгән каваптин. Көз алдимда сән көйгәчкиму теним турар сеқирап, Йолум тепип елип кетәй саңа кәлгән җаллаттин. Мән әмәсқу күлүмсирәп жиғлайдиған ялғандин, Хуш болсаң, гәр чеп қешиңда үн чиқирай раваптин. Хәйир дост, көз яш қилма аҗизларға мәнсәп бу, Сән адаштиң мән қешиңда өттүң синақ савақтин. Рәқиплириң күлүп турса өзәңни сазай қилмастин, Кечип кәткин чаңгилидин қучақ атса һапаштин. Йолуңни тап адашмастин дүшмәнни гаһ сән билгичә, Кимгә керәк сән әндизә мән кәлгичә узақтин? Қәбриңдә Қийналдим тапалмай узун жиллар тартқан сениң дәртлириңни, Йошурарсән достум мәндин сирлиқ та әбәт гәплириңни. Узап кәттиң қоғлисам мән йетәлмәй саңа тәшна һәр күни, Тиңшап бақай десәм қулаққа яқар өзгә болған нәплириңни. Ойлап қийналди җанлирим, яримидиң биллә жүрәк арминим, Немә қилай сарғайған ялдама боп қалған хәтлириңни. Көтәргин бешиңни дост олтиримән сәҗдә қип, Кимдә қалди елип келәй һалал тапқан мунда һәқлириңни. Налә қилай җаллатларға, ғазаң болди тәнлириң, Ким руслатти турмас қип Тәңри бәргән сирлиқ тәғдириңни. Мәйли, достум, ухлиғинә арам алғин, мән кәттим хош демәстин, Жүримиз тирик болғач, варақлап қалған сениң бәтлириңни. Йоллириңға қарисам Оһ, җан ана кирпик қақмай йоллириңға қарисам, Чирайимдин қечип кәтти уйқилирим бойлириңға қарисам. Мән қияс қип йол бойида көзүм қалди кор болуп, Сәргәнда боп сәнсиз өткән тойлиримға қарисам. Сән су сәпкән пешайвиниң әнди қалди чөлдәрәп, Нәгә кәттиң гүлүң солди мән һойлаңға қарисам. Қучақ-қучақ дәстә гүлни кимгә берәй тәнтирәп, Шуңа теним титирәйду қоллириңға қарисам. Қанитиңға бесип елип кирпигимни нәм қилмай, Соға қилдиң тәғдиримни ойлиримға қарисам. Сәкпаримән анам кәттиң қолуң шилтип узаққа, Әнсирәймән әнди өзәм шолилиримға қарисам. Сән йетәкләп һапаш қилған балилирим чоң болуп, Нәврә сөйдүм келәрсәнму йоллириңға қарисам. Аблеким ТОХНИЯЗОВ. Қорам йезиси.