• "Рухани жаңғыру"
• 23 Қазан, 2019

Әтрапимизда яхшилиқларму йоқ әмәс

Мәшүр САСИҚОВ, «Уйғур авази» Мән инсанларниң һаятидики яхшилиқлар, уларниң өзара мунасивитидики меһир-шәпқәт вә бир-биригә болған меһриванлиғи тоғрилиқ йезиш нийитидә жүргинимдә, Тунҗа Президент – Елбасы Нурсултан Назарбаевниң «Келәчәккә нишан: мәнивий йеңилиниш» мақалисини йәнә бир қетим оқуп чиқиш һаҗәт болуп қалди. Мақалида асасән қазақстанлиқларниң аң-сәвийәсини йеңилаш яки түп-асасидин өзгәртиш лазим екәнлиги ейтилиду. Мәсилән, бойимизға сиңип қалған сәлбий хисләтләрдин қутулмисақ, мәнивий йеңилинишқа һәргиз қол йәткүзәлмәйдиғанлиғимиз алаһидә тәкитлиниду. Шундақла у йәрдә өзгириш үчүн өзимизни қолға елип, заман тәливигә мувапиқлишиш арқилиқ йеңи дәвирниң иҗабий тәрәплирини аң-сәвийәмизгә сиңдүрүшимизниң муһимлиғи тәриплиниду. Елбасы бизгә йол-йоруқ көрситип бәрди. Әнди биз, өз новитидә, немә қилишимиз һаҗәт? Мәсилә мана мошуниңда. Йошуридиғини йоқки, һазир адәмләр арисида һөкүмәт бешидикиләрниң қиливатқан ишлириға нарази болуп жүргәнләр нурғун. Уларға бу тоғрилиқ гәп тешип қойсаң, болди бешиңға бала таписән. Бирақ, шуниму ядимиздин чиқармаслиғимиз керәкки, мустәқиллик алғиниға бари-йоқи оттуз жил толмиған Қазақстандәк қол йәткүзгән утуқларға еришкән әлләр толиму аз. Һә, бизниң сабиқ Президентимиз Нурсултан Назарбаевниң дана ички һәм ташқи сәясити арқисида җумһурийитимиз һәртәрәплимә риваҗлинип, хәлиқниң турмуши мәлум дәриҗидә яхшиланди десәк, ашурувәткәнлик әмәс. Муһими, Қазақстанни дунияниң һәрқандақ йеридә тонушқа башлиди. Ихтисадий җәһәттин көплигән әлләр билән мунасивәт орнитип, сода алақиси күндин-күнгә һәссиләп өсүшкә башлиди. Раст, өз йешимини тапалмай турған айрим проблемиларму йоқ әмәс. Буниңға әкси тәсирини йәткүзүватқан коррупция билән елип бериватқан күрәшму аста-аста өз нәтиҗисини бериватиду. Биз билән биллә мустәқилликкә қол йәткүзгән мәмликәтләр техи өзини оңшап үлгирәлмәйватқан бир пәйттә Қазақстан аллибурун дунияниң чоң сәһнилиридики алп ширкәтләрдин инвестицияләр тартиватқанлиғиға ичидин көйүватқанлар йетәрлик. Мана мошундақ елимизниң қайсила тәрәптин болсун қол йәткүзгән утуқлириға көз жумуп, «Бизгә бәрмиди, бизгә төлимиди» дегәнләрни көргәндә, бәзидә «Адәмләр йесә — йемидим, ичсә — ичмидим, дейишкә амрақму?» немә дәп қалисән. Көп әмәс, һөкүмәтниң аһалиға көрситиватқан яхшилиқлирини бармақ билән санап өтәйличу. Пенсия пули бериливатамду? Бериливатиду. Ишләймән дегән адәмгә иш барму? Бар (Пәқәт буниңға хаһиш болса, купайә). Һәқсиз билим елиш имканийити барму? Бар. Аз болсиму, айлиқ мааш пәйдин-пәй көтириливатамду? Көтириливатиду. Кичик вә оттура тиҗарәт билән шуғуллинишни халисиңиз, мәрһәмәт. Субсидия, аз пайиз билән несийә елип, ишиңизни башлавериң. Буниңдин ташқири Нурсултан Назарбаев 130дин ошуқ милләт билән этнос яшайдиған Қазақстанни инақ, достлуғи мустәһкәм вә бир-бириниң мәдәнийитини һөрмәтләйдиған дөләткә айландурғанлиғиниму чоң қәһриманлиқ, сүпитидә етирап қилиш орунлуқ. Көрүп туримизки, қазақстанлиқларниң мәлум дәриҗидә махтанғидәк яхшилиқлири бар. Бирақ, немишкиду, биз «йоқ яки йетишмәйду» дейишкә адәтлинип қалған. Мүмкин буниңдин қутулушқа йәнә көп вақит кетидиғанду? Лекин «аң-сәвийәмизни сәл өзгәртип, «йоқни – бар дейишкә», «йетишмәйдуни – йетиштүридиғанға» тиришип, турмушумизни техиму яхшилашқа интилсақ, униңдин чоқум нәтиҗә чиқиду. Һәрбиримиз ериқтики суни бешидин лай қиливатқан, йәни пәқәт өзиниң пайдисини ойлайдиған әмәлдарлар билән болған күрәшни биллә елип маңсақ, биз ашмайдиған чоққа йоқ болса керәк. «Ялғуз атниң чеңи чиқмас» демәкчи, бир адәм қанчә қахшимисун, униң күчи һечнәрсигә йәтмәй қелиши мүмкин. Бу әһвалда әхбарат васитилириниң роли алаһидә екәнлиги мәлум. Һазир мәйли телевизорға яки Интернетқа қаримаң, биринчи болуп қандақла йеңилиқ болмисун «өлтүрүвәткән, чепивәткән яки зорлавәткәндин» башлиниду. Иш қилип, кәйпиятиңизни көтиридиған бирәр нәрсә тепиш қийин. Болупму, кейинки вақитларда раст-ялғини ениқ әмәс, балилар оғрилири тоғрилиқ тарқиливатқан хәвәрләр көплигән ата-аниларни һәләйкүмгә селиватиду. Һә, мутәхәссисләрниң ейтишичә, мошуниң һәммиси һазирқи адәмләрниң психологиясигә чоңқур тәсир көрситидекән. Җүмлидин әсәб ағриқлириниң көпийишиниң асасий сәвәви шуниң нәтиҗисидур. Мәйли чоң яштикиләрниң яки өсмүрләрниң чапсанла териккәк болуп кетиши, болмиғур ишларға дуч кәлгән яшлар өзигә өзи қол селиватқанлиғиму баяқи негатив йеңилиқлар билән Интернет торидики виртуал оюнларниң бериватқан «пайдиси». Хуласиләп кәлсәк, адил әмгәк қилған адәм бизниң елимиздә һечқачан йәрдә қалмайду. Буниңдин бизниң хәлқимизму истисна әмәс һәм дөләтниң аһалиға яритип бериватқан имканийитидин толуқ пайдилинип, пәрзәнтлиримизни ана тилимизда оқутуватқанлиғимиз, миллий театримизда қоюлуватқан сәһнә әсәрлирини тамашә қиливатқанлиғимиз билән дөләт һесавиға нәшир қилиниватқан «Уйғур авази» намлиқ гезитимизниң барлиғи — сөзүмизниң ярқин испатидур. Бирақ бәзидә биз мошу яхшилиқларниң башқа йәрдики қериндашлиримиз арзу қиливатқанлиғини ядимиздин чиқирип, улар арқилиқ миллийлигимизни сақлап қелишқа тиришмайватқанлиғимиз көпчилигимизни «хәп» дегүзмәктә.