• "Туған жер"
  • 27 Қараша, 2019

«Ишлигәнгә өмүр қисқиримайду»

Сабирәм ӘНВӘРОВА, «Уйғур авази» Гезитимизниң җанкөйәри, илһами келип қалса, анчә-мунчә қәләм тәвритип қойидиған Җаһангәр ака телефон қилип, келип-кетишимни илтимас қилип қалди. У Уйғур наһийәсиниң иҗтимаий-ихтисадий тәрәққиятиға өзиниң биркишилик һәссисини қошқан инсанларниң бири. Уйғур наһийәсиниң Пәхрий граждини. Дәрһал йетип бардим. Өй төридә йүзгә тақап қалған аниси олтирипту. Бу дунияда анидин улуқ инсан йоқ. «Ана» дегән сөзни аңлиғанда, һәрқайсимизниң жүригидә тилсим бир сезим пәйда болидиғанлиғи һәқиқәт. Ана – һаят чириғи, ана – меһир-муһәббәтниң булиғи. Инсан бойиға барчә есил хисләтләр аниниң ақ сүти билән берилиду. Узун сөзниң қисқиси, бу һаятта аниларни қанчә мәдһийилисәкму азлиқ қилиду. Невәрхан ана Уйғур наһийәсиниң Гомба йезисида, дехан аилисидә дунияға кәлгән. Униң дадиси Зипәр Бәхтахунов Довунда қурулған «Йолчи» колхозиға рәис болуп сайланса, аниси Наржан колхозда әпийүн кесиш вә жиғишта стахановчи атилип, Москва шәһиригә – пүткүлиттипақлиқ көргәзмигә делегат болуп барған екән. Невәрхан ана башланғуч синипни Гомбида оқупту. «Аниға қарап қиз өсәр, атиға қарап — оғул» демәкчи, мәктәптә оқуватқан чағлиридинла аниси кәби дутар челип, нахша ейтишни яхши көрәтти. Бизни һәйран қалдурғини, у он йешида, йәни үчинчи синипта оқуватқан чеғида, ейтқан «Қазақстан» намлиқ нахшисини та мошу күнгичә унтумапту. Бағлири бүк-барақсан, Қазақстан елимиз. Алтун-күмүчкә бай, Толуп ятқан йеримиз», – дәп башлинидиған нахша қурлирини бизгиму ғиңшип ейтип бәрди ана. Анимизниң гәп-сөзигә, тимәнлигигә һәйран қалдим. – Һазир яшлар шә талишидиған болди, – дәйду ана. – Ишләймән десә йезида тирикчилик йетип-ашиду. Адәм балиси туғулған йеридә пишип йетилиши керәк. Туғулған йеригә ишләп, тәрини төкүш һәркимниң пәрзи. Инсан пәқәт әмгәктинла бәхит тапалайду. Ишлигәнгә өмүр қисқиримайду, әксичә, узириду. Невәрхан ана Гомбида башланғуч синипни тамамлиғандин кейин, Довун йезисидики йәттә жиллиқ мәктәптә оқуп, андин Кәтмән йезисидики оттура мәктәпни тамамлайду. Йолдиши Илияс билән турмуш қурғандин кейин, һәр иккиси колхозда тәр төкиду. 1940-жили Довунда әпийүн кәскәнләрниң алдинқи қатарлиқлирини Қирғизсайға (Подгорное) әпийүн кесишкә елип барған екән. Әр-аял мана шу илғарларниң қатаридин орун алиду. Улуқ Вәтән уруши башлинип, йезидики әрләр қатарида Илияс атиму урушқа атлиниду. Колхоздики етиз-ериқ ишлири, қери-чүриләр билән аялларға қалиду. Невәрхан аниму йезидики тәңтушлири кәби етизда өкүзләргә қошулған соқилар билән йәр һайдап, назук қоллирини әтигән қапартиду. – Әтиязниң соғ күнлиридә Или бойида қонуп жүрүп, оғақ билән чигә оруп, ешәкләргә артип, Гомбиға елип чиқаттуқ, – дәйду Невәрхан ана һаятидики шу бир еғир күнләрни әскә елип. – Етизда ашлиқ суғираттуқ, пишқанда оғақ билән ораттуқ. Путлиримизда чоруқ, йемәк-ичмигимиз чәклик болуп, һәрбиримизгә күнигә бир парчә нан, бир сиркайдин талқан, бир чинидин қетиқ бериләтти. Хамандики ашлиқни тағаларға қачилап, ешәкләргә артип, Ардолатидин Или дәриясиға апираттуқ. Йолда кетип берип, ешәкләр үстидики жүкни көтирәлмәй, йетип қалатти. Биз 100 килодин кам әмәс тағарларни чүширип, яңливаштин ешәккә артип, йолумизни давамлаштураттуқ. Бу иш аҗизларға оңай әмәс еди. Пристаньға кәлгәндә кемигиму ашлиқларни өзимиз басаттуқ. У яқ-бу яққа пиядә маңғинимизда, путлиримиздики чоруқлиримиз тешилип кетәтти. Хулләс, Невәрхан ана мана шундақ ишләп жүрүп, трактористларни тәйярлайдиған бир жиллиқ курста оқуйду. – У чағда Кичик Деханда МТС болидиған. Мән һәм оқуп, һәм тракторларни ремонтлайдиған цехта тәҗрибидә жүрүп, оқушумни пүтирип, «Йолчи» колхозида тракторист болдум. Шуниң билән биллә етиздики ашлиқ терийдиған йәрләрни һайдидим. Мениң уруш жиллиридики, арқа сәптә қилған әмгәклирим баһалинип, «Улуқ Вәтән урушиниң ветерани» медали билән мукапатландим, – дәп улуқ-кичик тинди нурғунлиған юбилейлиқ медальларни асқан нураний ана. Бир әсир яшиған аниниң ейтари көп, әлвәттә. Униң һаят кәчмишлири билән ақ қәғәзни гүллисәк, бизниң язаримизниңму буниң билән чәклинип қалмайдиғанлиғи ениқ. Жилларни җүмлигә қачилимақ оңай, амма шу жиллардики әмгәкни бир мақалә билән йорутуш мүмкин әмәс. Бәш бала тәрбийиләп, 28 нәврә, 77 чәврә, 8 әврә сөйгән бәхитлик ана билән һәмсөһбәттә болған қисқа вақит ичидә мурәккәп һаятниң йеңи қирлири билән тонуштуқ. Ақчачлиқ, сериқчишлиқ яшанғанниң һәр сөзи несиһәт, һаят йоли һәрқайсимизға чоң савақ болари ениқ. Қисқа, амма мәзмунлуқ сөһбитимиздин кейин аилисиниң жүриги, өйиниң бәрикити болған Невәрхан аниға мустәһкәм саламәтлик тиләп, ақ дуасини елип хошлаштуқ. Аңғичә Алмутидин Җаһангәр акиму йетип кәлди. У адити бойичә, алди билән гезитимизниң гепини қилди. – Бийил өзәм истиқамәт қилидиған “Қайрат” мәһәллисиниң турғунлири «Уйғур авазини» 150 данә алған болсақ, келәр жили уни 200гә йәткүзүшни планлаватимиз, – дәп кәйпиятимизни көтирип қойди Җаһангәр ака. – Рәхмәт, сизниң һәтта гезитимизни, өйму-өй кирип тарқитидиғиниңизниму яхши билимиз. Орниңизға яшларни тәрбийиләш керәк. Йешиңизму бир йәргә барди. Һерипму қалғансиз, – дедуқ һәзиллишип. — Аниси бар адәмләр һармайду, – деди у күлүмсирәп. Уйғур наһийәси.

219 рет

көрсетілді

0

пікір

Біздің Telegram каналына жазылыңыз

алдымен сізді қызықтыратын барлық жаңалықтарды біліңіз

Уйғур авази

21 Сәуір, 2021

Жүктеу (PDF)

Редактор блогы

Ершат Моллахун оғли ӘСМӘТОВ

Редактор блогы