• Һасан-һүсән
• 04 Желтоқсан, 2019

Оғақ билән Кәтмән

(Мәсәл) Шипаңниң астидики тамда есиқлиқ турған Оғақ йәрдә ятқан Кәтмәнни көрүп, тил қатти: – Һәй, Кәтмән бечарә, бойнуңни қисип йәрдә йетипсәнғу? Егәң сени көзигә илмай йәргә ташлап қоюпту. Әң болмиғанда, тамға йөләп қойсичу? Демәк, егимиз саңа қариғанда, мени толирақ әтивалайдиған охшайду. – Һәй, бурадәр, егимиз сени балилар ойнап бир йерини кесивалмисун дәп, уларниң қоли йәтмәйдиған йәргә есип қойған, әшуниму билмәмсән? — деди Кәтмән мәғрурлинип. — Сән бөкүңни алдиңға қоюп ойлап баққина, қайсимиз җиқ иш қилип, егимизниң һаҗитидин чиқимиз? – Раст, егимиз сени көпирәк ишлитиду, – дәп «Аттин чүшсиму, үзәңгидин чүшмәпту» дегәндәк, Оғақму бош кәлмиди. – Мән ашлиқ, қомуч, чөпләрни оруймән. Сән әшу ишларни қилаламсән? – Тоғра дедиң, Оғақҗан, – деди Кәтмән күлүмсирәп. – Мән қилған ишларни сән қилаламсән? Егәм мениң билән ашлиқ, көктат, көчәтләрни суғириду, ериқ-өстәңләрни тазилайду, көктатларни отайду, мөгиләрниң түвини юмшитиду, лай етиду, ора-кодаңларни колап, тописини төпигә ташлайду. Демәк, мән сениңдин нәччә һәссә көп иш қилимән. Иккимизниң егимизгә қилидиған хизмитимизни таразиға селип көрсәң болиду. Шу чағда қайсимизниң әтивалиқ екәнлигимизни билисән. Сөзгә Кәтмән билән Оғақниң муназирисини аңлап турған Палта арилашти: – Һәй, ағиниләр, егимизниң ишлитидиған җабдуқлириниң өзигә хас ишлири болиду. Әгәр өтмүшкә нәзәр салғидәк болсақ, қедимий заманда адәмләр деханчилиқни җоту (кәтмәнниң дәсләпки бир түри) билән башлиған. Вақитниң өтүши билән деханчилиқ қураллирини ишлитишкә қолайлиқ қилип, нәччә қетим өзгәрткән. Һазир техникиниң тәрәққий етиши билән бизниң қилидиған ишлиримизни йеза егилиги машинилири (комбайн, трактор, сеялка, жүк машинилири) атқуриду. Биз хелә арам елип қалдуқ. Буниңға шүкри қилип, хошал болайли. Һелиму егимиз ушшақ-чүшәк ишлирини биз билән орунлиғачқа, қәдримизгә йетип, бизни күтүп-сақлап келиватиду. «Өткән күнүңни унтума, шир чоруғиңни қурутма» дегән хәлқимизниң дана сөзиниң мәнасини адәмләр яхши билгәчкә, биздин айрилғуси кәлмәйду. Қол әмгиги бар йәрдә бизму бар. Һәрқайсимиз қолумиздин кәлгән ишни егимизниң көңлидин чиққидәк қилип, уни рази қилишни унтумайли, – дәп Оғақ билән Кәтмәнгә несиһәт қипту... Қасим ИСМАЙИЛОВ.