• Әхбаратлар еқими
• 04 Желтоқсан, 2019

Яхшиларниң яхшиси

Сабирәм ӘНВӘРОВА, «Уйғур авази» Тунҗа Президентимиз – Елбасы Нурсултан Әбишоғли Назарбаевниң «Келәчәккә нишан: мәнивий йеңилиниш» мақалиси йоруқ көргәндин кейин, елимиздә йеңи бир мәнавият булиғиниң көзи ечилғандәк болди. Мәзкүр программилиқ мақалидики «Туған жер», «Қазақстандағы 100 жаңа есім», «100 кітап» қатарлиқ лайиһиләр даирисидә әмәлгә ашурулған көплигән изгү ишларниң гувачиси болдуқ. Шундақла бүгүнки күнгә қәдәр мәнивий йеңилиниш йолида йеңи-йеңи пәллиләргә көтирилмәктимиз. Узун сөзниң қисқиси, «Мәнивий йеңилинишни китап оқуштин башлаш керәк» дәп чүшинидиған алийҗанап инсанниң бири – Варис Розахунов еди. Наһийә хәлқи пәхирлинидиған, сәвийәси жуқури, вәтәнпәрвәр, милләтпәрвәр, китапхумар Варис Иврайимоғли гезитимизниң турақлиқ муштирилириниң бири болидиған. Пат-пат редакциямиз тәһрирати билән алақилишип, язған мақалиримизға қарита оқурмәнлик ой-пикри билән бөлүшүп туридиған миллий мәтбуатимизниң җанкөйәри буниңдин алтә ай илгири пани дуниядин бақи дунияға атланди. «Яхшидин бағ қалиду...» демәкчи, китап десә ичкән ешини йәрдә қойидиған «сәккиз қирлиқ – бир сирлиқ» Варис Розахуновниң исмини һәрқачан һөрмәт билән тилға алимиз. “Бу мениң әң есил ғәзнилирим”, – дәп махтинатти мөтивәр китап полкисидики том-том нәширләрни көрситип. Бир сөһбитимиздә Варис ака: «Пүтмәс-түгимәс байлиғим. Мошу күнгичә жиққан упримас һәм чиримас бисатим. Яхши китапниң һәммисини сөйүп оқуймән. Сиз билидиған биразини атап ейтсам, Алмасбәк, Җәмшит Розахунов, Патигүл Мәхсәтованиң иҗадийитигә қайилмән. Һазир бурунқидәк қийинчилиқлар йоқ. Ана тилимизда йеңи-йеңи, әҗайип яхши китаплиримиз йоруқ көрүватиду. Бирақ шу китапларни оқуйдиған әвлатлардин айрилип қеливатқанлиғимиздин қорқимән. Һазирқи уйғур мәктәплириниң әһвалини ейтмисамму, яхши билисиләр. Гезит-журналлиримизға муштири топлашму чоң мәсилигә айналди. Җәмләп кәлгәндә буниң һәммиси — миллитимизниң келәчигигә палта чапидиған тосалғулуқлар. Буни биз җиддий түрдә бирлишип һәл қилмисақ болмайду», – дәп көңлидики әндишисини билдүргән еди. Шундақла бүгүн тәрҗиманларниң йетишмәйдиғанлиғини, уйғур тилиға өзгә тилдин тәрҗимә қилинған китапларниң йоқниң орнида екәнлигини ейтип, уйғур әдәбиятини риваҗландуруш үчүн, дуния әдәбиятидин хәвәрдар болушимиз керәклигини арман қилатти. Һәрбир еғиз сөзидин чоңқур ой, һаятий тәҗрибә төкүлүп туридиған Варис ака билән сөһбәтләшкинимиздә оқуған китаплириниң мәзмунини ихчамлап, бирқанчә җүмлә биләнла сүрәтләп көрситип, һәммимизни һәйран қалдуратти. Униң гәп-сөзи билән жүрүш-турушидинла оқуған, билимгә хуштар инсан екәнлигини байқавелиш тәс әмәс еди. Мана шундақ есил хислити билән көпниң ядида қалған китапхумар инсанниң өмүрбаяниға тохтилар болсақ, у 1948-жили 8-ноябрьда Уйғур наһийәсиниң Ават йезисида дунияға кәлгән. Оттура мәктәпни ана жути Ават йезисида тамамлиғандин кейин, 1966-жили Сәмәрқәнттики сода институтиға оқушқа чүшүп, диплом елип, дәсләпки иш-паалийитини наһийәлик истималчилар җәмийитидин башлапту. Бари-йоқи 29 йешида нан заводиға мудир болуп тайинлинип, кейин Ақсу-Ават вә Чарин йезилиқ истималчилар җәмийитигә рәис болуп, пенсиягә чиқипту. Кеңәш һөкүмити тарқиғандин кейин, өз алдиға йәккә тиҗарәтчилик билән шуғуллинип, Чонҗа йезисида аммибап дукан ечип, шәхсий тиҗарәт билән шуғулланди. Варис Розахунов һәқиқәтән ақ көңүл, кәмтар, өзидин көрә өзгини, әл-жутниң ғемини көп ойлайдиған инсан еди. Җәмийәтлик ишларниң тәшәббускари сүпитидә ана тилимизниң сақлинип қелиши, маарипимиз вә мәтбуатимиз, мәдәнийитимиз һәм сәнъитимизниң тәғдири үчүн ғәм йәйдиған Варис ака «Уйғур авазини» тәшналиқ билән күтүп, гезит кечиксә, һәләйкүмгә чүшүп тәшвишлинидиғанлиғини сөз қилип, бизни роһландуруп, қанатландуруп жүрәтти.