• Йеңилиқлар
• 25 Желтоқсан, 2019

«Уйғур авази» гезитиға йезилдиңизму?

Пүткүл дуния әһли Қазақстан Җумһурийитини достлуқниң макани дәп билиду һәм һөрмәт билән тилға алиду. Мән әшу Қазақстанниң муһим түгүнлириниң бири болған қедимий вә гөзәл Яркәнт шәһиридә истиқамәт қилимән. Наһийә мәркизи – Яркәнт шәһиридә 37 милләт вәкиллири иҗил-инақ яшаймиз. Турғунлириниң асаси болған уйғур, қазақ, рус, туңган, өзбәк вә башқиму милләтләр билән хошна, дост-тамыр болушуп, урпи-адәт рәсим- қаидилиримизни һөрмәт қилимиз. Әзәлдин достлуғи ярашқан бу диярда қиз елишип, оғул өйләп, достлуғимизни мустәһкәмләштә башқиларға үлгә-ибрәт болуватқанлиғимиз билән мәғрурлинимиз. Мән әйнә шу уйғур миллитиниң вәкили сүпитидә ейтарим, елимизниң Тунҗа Президенти – Елбасы Нурсултан Назарбаев қазақстанлиқларға йоллиған барлиқ Мәктүплиридә Қазақстанда истиқамәт қиливатқан барлиқ милләтләрниң тилини, мәдәнийитини, маарипини, сәнъитини сақлап тәрәққий әттүрүшигә алаһидә көңүл бөлүп, имканийәтләр яритип бәрди. Елимиздә мәктәпләрдә өсмүрләр уйғур тилида билим еливатқанлиғи, сәнъәтниң алтун бөшүги Уйғур театри бирдин-бир рәсмий җумһурийәтлик «Уйғур авази» нәшир қилиниватқанлиғи бу шуниң бир мисали. Мән Яркәнт шәһиридики янарниң паалийити жүргүзүватқан яқар май станциялириниң биридә оператор болуп ишләймән. Өткәндә дайим җиддий қияпәттә жүридиған тәдбирчан Турғанҗан Зайитов иш орнимизға кирип: – Қизлар, «Уйғур авази» гезитиға йезилдиңларму? – дәп сорап қалди. Биздин сада йоқ. Бу күнләрдә қәрәллик нәширләргә муштири топлаш ишлири қизғин кетип бариду. Биз көпмилләтлик Қазақстанда яшаватқан уйғурлар бирдин-бир рәсмий җумһурийәтлик, иҗтимаий-сәясий гезитқа йезилишимиз керәк. Шуниң үчүнму мән силәргә мураҗиәт қиливатимән. Бу гезитта дөләт сәясити, маарип, мәдәнийәт, бай тарихимиз, сәнъитимиз, спорт, умумән, һәрхил мавзулар йорутулуп, гезит әхбарат кәңлигидә өзигә чушлуқ орни, елип бериватқан роли чоң нәширләр қатарида тилға елиниду. Лекин, немишкиду, биз, яркәнтликләр, кейинки икки жил болди «Уйғур авази» гезитиға бари-йоқи 2400 адәм муштири болуватимиз. Әслидә Яркәнт шәһириниң өзидила муштирилар сани 3000 данидин ешип кетиши керәк еди. Шәһәр турғунлириниң 60 пайизини миллитимиз вәкиллири тәшкил қилидекән. Бирақ гезитқа йезилғанлардин йезилмиғанлар сани бесим болуватиду. Әгәрдә кимду-ким, өзини қедимий уйғур хәлқиниң вәкили дәп һесаплиса, чоқум «Уйғур авази» гезитиға муштири болуши тегиш. Биз заманивийлишип кәттуқму яки иҗтимаий торларни банә қиливатимизму, әйтәвир, муштири болуштин көрә, йезилмайдиғанниң сәвәвини көпирәк издәймиз. Бу тәшвишлик әһвал, – дәп һаяҗанлинип, тәвринип чүшәндүрди. Мана мошу пәйттә, йәнә бир, маңа тонуш, узун жиллар наһийәлик Уйғур этномәдәнийәт мәркизи рәисиниң орунбасари болған Абдусалам ака Әлиевму сөһбитимизгә арилашти. – Силәр биләмсиләр, гезит оқумайдиғанларниң бесим көпчилиги силәр қурамлиқлар. Һәтта жилиға бир яки икки қетим гастрольға, һәрхил қоюлумлири билән келидиған Уйғур театриға бармайдиғанларму силәрниң тәңтушлириңлар. Чүнки силәрниң йешиңлардикиләр гезитни Интернеттин, қоюлумларниму мәхсус сайтлардин көрүвалимиз дәп ойлайсиләр. Лекин бу банә әмәс. Һәрбир уйғурниң өйидә «Уйғур авази» гезити турса, театрға берип, тарихий, заманивий спектакль, концертларни тамашә қилсақ, яхши әмәсму, – дәп тәвринип кәтти акимиз. Мән бу икки милләтпәрвәр акимизниң сөзидин кейин наһайити хиҗаләтчиликтә қалдим. Мән бүгүнки күнгичә аилимиздә ата-анам муштири болуватқан гезитни оқумай, жүргәнлигимгә миңларчә әпсусландим. Мәктәпни рус тилида тамамлиғинимни банә қилип, униң бәтлирини бирму қетим оқуп чиқмиғанлиғимниң қанчилик йоқитиш екәнлигини кечикип болсиму чүшәндим. Мән шуниңдин кейин миллий гезитимизниң һәр санини тақәтсизликтә күтидиған болдум. Һәқиқәтәнму гезитта издигәнниң һәммисини тепишқа болидекән. Мән кечикип қалғинимға ечинсамму, әндики һаятимниң һәр күнини гезитсиз өткүзмәсликкә өз-өзәмгә вәдә бәрдим. Шуңа тәңтушлиримни, дост-ярәнлиримни, холум-хошна, уруқ-туққанлиримни «Уйғур авази» гезитиға йезилдиңизму? – дәп дәвәт қилишқа башлидим. Чүнки муштири топлашқа йәнә бир айдин ошуқ вақит бар. Мениң замандашлирим, тәңтушлиримниң ойғинип, почта бөлүмчилиригә яки җәмийәтлик асаста муштири топлаш үчүн күндүзи ишини, кечиси уйқисидин кечип, җан көйдүрүватқан жигитбашлириға гезитқа йезилиш истиги пәйда болиду дегән үмүттә мақаләмни аяқлаймән. Мениң замандашлирим, маңа охшаш башқа тилда оқуп, ана тилимизда оқалмаймән дегән банә билән йезилмайватқанларға һеч иккиләнмәй, наһийәлик почта бөлүмчисигә берип 2020-жилға «Уйғур авази» гезитиға йезилишқа алдираң дегүм келиду. Салам билән Гүлистан ФАЙЗУЛЛИНА. Яркәнт шәһири.