• Замандаш
• 29 Қаңтар, 2020

«Жутумизниң Султанхан аниси»

Мәшүр САСИҚОВ. “Уйғур авази” Һәрбир жутниң һөрмәтлик адәмлири болидиғу. Талғир наһийәсидики Қизил Ғәйрәт йезисиниң турғунлири әйнә шундақ нураний аниларниң бири – Султанхан Балтабаевани алаһидә қәдир тутиду. Ундақ болмайму мүмкин әмәс. Чүнки ана бир әсиргә йеқин һаятидики гөзәл яшлиғини инсанийәт тарихидики қара күнләр һесапланған Улуқ Вәтән уруши жиллиридики җәври-җапалар билән өткүзгән болса, течлиқ заман орниған пәйтләрдә өзиниң адил әмгиги арқилиқ йәттә пәрзәндини тумшуқлуққа чоқтурмай, қанатлиққа қақтурмай ялғуз беқип қатарға қошқан қәһриман аниларниң биридур. Султанхан ана әндила он яштин ашқинида, уруш башлинип кетиду. Җәң мәйданиға атланған икки акиси у яқтин қайтип кәлмиди. Улардин “қара хәт” алған анисиниң пәрзәнт дәрдидин ич-ичидин тит-тит болуватқанлиғини көргән Султанханға етиз-ериқ ишлириға әтигәнла арилишишқа тоғра келиду. Миң бир җапалар бәдилигә кәлгән бир парчә нанниң ғериви болған аилә әзалириниң шу чағлардики әһвали пәқәт өзлиригила аян еди. Тапса йегән, тапмиса йоқ дегәндәк. Султанхан ана вақит йетип, қизилғәйрәтлик Райим исимлиқ жигиткә турмушқа чиқиду. Пәрзәнт тепип, уларниң җумран қоллирини сөйүп, әндила бәхитлик ата-ана аталған бу аилини йәнә җудалиқ басиду. Йәни, ата Райим туюқсиз аләмдин өтиду. Бу уруштин кейинки әң еғир жиллар болидиған. Йәттә пәрзәнт билән ялғуз қалған ана бешиға чүшкән һәрқандақ еғирчилиқ-күлпәтләргә бәрдашлиқ берип, уларни бирәвниң қолиға қаратмай чоң қилип, қатарға қошиду. Анини мәрикилик күнләрдә йоқлап барғинимизда, шу дәвирдики еғир әһвалларни әсләп, бүгүнки паравән турмушимизни қәдирләшкә чақириду дәйду жутдашлири. – Һазирқи яшларға уларни ейтип бәрсәң, әлвәттә, «чөчәкқу» дейишип ишәнмәйду – дәйду ана еғир хурсинип. – Амма, һәқиқәтәнму, адәмләр күлкигә зар болуп өткән вақитлар еди у. Таң сәһәрдин күн патқичә етизда ишләп, өйгә кәлсәң чишқа басқидәк бирнәрсә йоқ. Йоқсизчилиқниң дәрдидә қилмиған-әтмигинимиз қалмиведи. Һә, һазирчу? Йәймәнгә – еғиз, кийимәнгә учаң йоқ. Бу болсиму, силәрниң бәхтиңлар. Течлиқ, тоқчилиқ болғанға немә йәтсун! Асмини очуқ Қазақстанимизниң келәчигини бәрсун! Султанхан анини йәрлик һакимийәт рәһбәрлиги, йезилиқ мәдәнийәт мәркизи дайим һалидин хәвәр елип туриду. Мәрикилик күнләрдә алаһидә соғилирини берип, тәбрикләшни һечқачан ядидин чиқарған әмәс. Мундақ пәйтләрдә Султанхан ана уларға рәхмитини ейтип, хошаллиғидин немә дейишини билмәй кетиду. Һаятида яхшилиқтин көрә, еғирчилиқни көп тартқан ана “Қизил-Ғәйрәт” колхозиниң қизилча бригадисида таки пенсия йешиға йәткичә әмгәк қилди. Һазир һаяттин биркишилик орнини тапқан пәрзәнтлири у яқни алиқинида алма қилип келиватиду. Чүнки һәркимдә йүзгә тақиған мома йоқтә! Йеқинда Султанхан ана бала-чақилири вә барлиқ әвлатлирини қошуп санап көрүведи, уларниң сани топ-тоғра йүзгә йетипту. Буму аниға әта қилинған соға болса керәк. Талғир наһийәси.