• Асасий мақалилар
  • 16 Сәуір, 2020

Алий Евразия ихтисадий кенишиниң учришиши

Президент Қасым-Жомарт Тоқаев Алий Евразия ихтисадий кеңиши әзалириниң таҗсиман вирус тарқилишиниң алдини елиш вә Евразия ихтисадий иттипақи әллиридә ихтисадий турақлиқни тәминләш мәсилилиригә беғишланған иш бабидики учришишиға қатнашти. Видеоконференция тәртивидә өткән саммитқа шундақла ЕАИИға әза дөләтләрниң лидерлири: Россия, Беларусь, Қирғизстан Президентлири – Владимир Путин, Александр Лукашенко, Сооронбай Жээнбеков, Әрмәнстан Премьер-министри Никол Пашинян вә Евразия ихтисадий комиссияси коллегиясиниң рәиси Михаил Мясникович қатнашти. Дөләт рәһбири өз сөзидә көплигән әлләрниң иҗтимаий вә ихтисадий һаятини аҗизлитип қойған COVID-19 пандемиясигә бағлиқ қелиплашқан мурәккәп әһвални атап көрсәтти. Президент пүткүл дуния бойичә ихтисадий активлиқниң кәскин төвәнлигинигә вә хам әшия товарлири баһасиниң рекордлуқ дәриҗидә әрзәнләп, униң мундақ товарларни чәткә чиқириватқан әлләргә сәлбий ақивәт елип келиватқанлиғиға диққәт ағдурди. Қасым-Жомарт Тоқаев ОПЕК+ даирисидә нефт чиқиришни қисқартиш вә энергия ресурслири базирида тәңпуңлуқни әслигә кәлтүрүш тоғрилиқ келишимниң қолға кәлтүрүшини алқишлиди. – Россия Федерациясиниң мәзкүр келишим даирисидә утуқниң қолға кәлтүрүшидә күч чиқиришини жуқури баһалаймиз. Қазақстан музакириләргә байқиғучи сүпитидә қатнашти вә нефть чиқиришни хелә қисқартишқа келишип, өз һәссисини қошти, – дәп тәкитлиди Қазақстан Президенти. Дөләт рәһбири дуниявий ихтисатниң буниңдин кейинки тәрәққияти тоғрилиқ гәп қилип, экспертларниң қанаәт һасил қилмайдиған тәхминлирини кәлтүрди: 2020-жилда дуниявий ички умумий мәһсулат 2 пайиздин ошуқ төвәнлиши мүмкин. Буниңда АҚШ вә Еврозониниң умумий ички мәһсулати тегишлик һалда 3,3 вә 4,2 пайиз төвәнләйду. Хитай ихтисадиниң 2 пайиздин азирақ өсидиғанлиғи тәхмин қилиниватиду, йәни 4 пайизға йеқин төвәнләйду. Президент өз сөзидә Қазақстанда пандемиягә қарши күришиш бойичә көрүлүватқан чариләр, ихтисатни қоллап-қувәтләшкә қаритилған боһранға қарши чариләрниң әмәлгә ашурулуши вә аһали алдидики иҗтимаий мәҗбурийәтләрниң орунлиниши тоғрилиқ тохтилип өтти. Дөләт рәһбири көрүлүватқан чариләр түпәйли дөләтниң вирусниң назарәтсиз тарқилишиниң алдини алалиғанлиғини, җәмийәттә турақлиқлиқни сақлап қалалиғанлиғини тәкитлиди. Қасым-Жомарт Тоқаев пандемияниң Евразия ихтисадий иттипақи әллириниң ихтисадиға болған сәлбий тәсиригә қарши күришиш бойичә бирләшкән боһранға қарши чариләрни әмәлгә ашуруш мәсилисигиму тохталди. – Озуқ-түлүк товарлири вә медицинилиқ мәхсәттики мәһсулатниң айрим түрлирини чиқириш мәнъий қилинди, иҗтимаий әһмийәткә егә товарларни, айрим һимайә вә зәрәрсизләндүрүш васитилирини, диагностика реагентлирини, медицина җабдуқлири вә материаллириниң айрим түрлирини кәлтүрүшкә баж селиғи елип ташланди. Һөкүмәт башлиқлири дәриҗисидики Һөкүмәтләрара кеңәш «Һөкүмәтләр вә миллий банкларниң бирләшкән чарилириниң тизими» түридә ениқ тәвсийәләрни қобул қилди, – дәп тәкитлиди Қасым-Жомарт Тоқаев. Қазақстан Президенти шундақла ЕАИИ бойичә кәсипдашлириниң диққитини һазирқи боһран савақлирини һесапқа алған һалда бирқатар оттура вә узақ муддәтлик чариләрни әмәлгә ашурушниң зөрүр екәнлигигә ағдурди. Җүмлидин сода-ихтисадий, малийә, рәқәмлик саһаларда өзара һәрикәтни техиму күчәйтишкә, шундақла саламәтликни сақлаш вә медицинилиқ пән йөнилишлиридә һәмкарлиқни йолға селишқа қаритилған бирқатар тәклипләрни оттуриға қойди. Биринчидин, Дөләт рәһбири йеза егилиги вә озуқ-түлүк товарлирини йетиштүрүштә чоң имканийәтләрниң моҗут екәнлигини тәкитләп, өзини өзи озуқ-түлүк билән тәминләш имканийитини ашуруш бойичә өзара һәрикәтни күчәйтиш, өз мәһсулатини ишләпчиқиришни көпәйтиш, ташқи базарларға чиқиш вә йеза егилиги пәни бойичә тәҗрибә алмаштуруш механизмлирини ойлаштурушни тәклип қилди. Қасым-Жомарт Тоқаев иккинчи тәклип сүпитидә регионлуқ ишләпчиқириш-технологиялик кооперацияни күчәйтишниң зөрүр екәнлигини билдүрди. Президентниң пикричә, һазирқи боһран қошулған баһа селиғини хелә өзгәртиду, национализацияләш вә регионлаштуруш көп җәһәттин аләмшумул ишләпчиқириш, сода вә логистика қурулумини бәлгүләйдиған болиду. Үчинчидин, ЕАИИ даирсидә сода җәриянлириниң турақлиқ болушиниң муһим екәнлиги тәкитләнди. – Иттипақ даирисидә чиқириливатқан товарларниң сөзсиз тосалғусиз қатниши һесапқа елинип, өзара содиға болған яндишишларни қайта қарап чиқиш керәк. Биз ички базиримиздики тосалғулуқларни йоқитиш мәсилисини бирнәччә қетим муһакимә қилдуқ. Әпсуски, боһран вақтида йеңи тосалғулар пәйда болуватиду. Уларниң үзлүксиз характерға егә болушиға, нормативлиқ вә қануний әмәлияттин орун елишиға йол қоймаслиқ керәк, – дәп тәкитлиди Президент. Қасым-Жомарт Тоқаев шундақла пандемиядин зәрдап чәккән бизнесни малийә җәһәттин қоллап-қувәтләш арқилиқ ЕАИИ кәңлигидә ишчанлиқ активлиқни сақлашқа чақирди. – Евразия тәрәққият банки боһрандин кейинки вақитта бирләшкән лайиһиләрни мәбләғ билән тәминләшниң нәтиҗидарлиқ қурали болуши керәк. Мәмликәтлиримизниң һөкүмәтлири бу йөнилиштә келишилгән ениқ тәклипләрни ишләп чиққан болар еди, – деди Дөләт рәһбири. Президент сөзидә саламәтликни сақлаш вә медицина пәни саһалиридики һәмкарлиққа алаһидә диққәт бөлүнди. Дөләт рәһбири әхбарат алмаштуруш, таҗсиман вирусни диагностика қилишқа вә давалашқа инновациялик яндишишларни ишләп чиқиш, шундақла мәмликәтлиримизниң илмий һәмкарлиғини мустәһкәмләш мәсилиридә өзара һәрикәтни күчәйтишни тәклип қилди. Қасым-Жомарт Тоқаев шундақла пандемия шараитида өзиниң җәмийәтлик тәрәққият үчүн әһмийәткә егә екәнлигини ярқин намайиш қилған рәқәмлик инфрақурулумниң сүпитини вә пухтилиғини тәминләшниң зөрүр екәнлигини атап көрсәтти. Дөләт рәһбири илғар технологияни җарий қилишниң бажхана хизмәтлирини рәқәмләштүрүштин тартип, Fintech бойичә бирләшкән лайиһиләргичә болған интеграциялик ишниң барлиқ йөнилишлириниң нәтиҗидарлиғини бәлгүләйду, дәп һесаплайду. Қазақстан Президенти сөзини хуласиләп, ЕАИИ мәмликәтлириниң вә Иттипақниң өзиниң мошу мисли көрүлмигән боһранға қаршилиқ көрситип, уни йеңип чиқидиғанлиғиға, униң савақлирини һесапқа алған һалда, мошу вақитта қоллинилған әмәлиятни тәһлил қилип, йеңи синақларға тәйяр болидиғанлиғиға үмүт билдүрди. Учришиш йәкүни бойичә бирләшкән билдүрүш қобул қилинди. ЕАИИ әллириниң рәһбәрлири таҗсиман вирус пандемияси шараитида барлиқ дөләтләрни қураллиқ тоқунушларни, сода урушлири вә биртәрәплимә чариләрни тохтитишқа чақирди. «Барлиқ дөләтләрни хәлиқара һәмкарлиқни сақлашқа, ишәнчини күчәйтишкә, қураллиқ тоқунушларни, сода урушлирини, биртәрәплимә малийәвий һәм ихтисадий чариләрни тохтитип, хәлиқара һоқуқ нормилириға еғишмай әмәл қилишқа чақиримиз», дейилиду Алий Евразия ихтисадий кеңиши әзалириниң билдүрүшидә. Һөҗҗәттә шундақла ЕАИИ әллириниң қолға кәлтүрүлгән һәмкарлиқ дәриҗисини, инвестициялик активлиқни сақлашқа, иҗтимаий вә ихтисадий турақлиқни тәминләшкә тәйяр екәнлиги тәкитлиниду.

234 рет

көрсетілді

0

пікір

Біздің Telegram каналына жазылыңыз

алдымен сізді қызықтыратын барлық жаңалықтарды біліңіз

Уйғур авази

21 Сәуір, 2021

Жүктеу (PDF)

Редактор блогы

Ершат Моллахун оғли ӘСМӘТОВ

Редактор блогы