• Замандаш
• 03 Қыркүйек, 2020

Йеза муәллиминиң утуқлири

Рашидәм РӘҺМАНОВА,
«Уйғур авази»

Әмгәкчиқазақ наһийәси Көктөбә оттура мәктивиниң муәллими Саҗидәм Сопиева кичигидин устаз болушни арман қилип өсти. Қәйнәзәр йезисида аддий дехан аилисидә туғулған у 1980 — 1981-оқуш жили шу йезидики оттура мәктивини тамамлиғанда, униң балилиқ арминидин хәвәрдар болған кичик аниси сабиқ мәктәп түлигини өзи истиқамәт қиливатқан Фрунзе (һазирқи Бишкек) шәһиригә тәклип қилиду. Чүнки дәл шу вақитта Қирғизстанда рус тили институти ечилиду. Саҗидәм болса, А.Пушкин, М.Горький вә А.Чехов кәби улуқ шаир-язғучиларниң тилини интайин яхши көрәтти. Бирақ, бир әлдин иккинчи әлгә арминини әгишип барған қизни ушбу алий оқуш орниға қобул қилмайду. Буниңға униң башқа әлниң пухраси екәнлиги сәвәп болиду. Саҗидәм ихтиярсиз йезиға қайтип келип, арминини рояпқа чиқиришниң башқа йоллирини қараштуриду. Аписи Һекимағча қизиниң кәйпиятини көтирип, Қазақстандиму илғар оқуш орунлириниң нурғунлиғи һәққидә ейтип, тәлийини синап көрүшини мәслиһәт қилиду. Мәктәптики устази, немис тили пәниниң муәллими Роза Стрельникова болса, өзи дәрис беридиған пәндин һечбир синипдишини алдиға өткүзмәйдиған Саҗидәмгә рус тили әмәс, бәлки чәт тиллириниң пәни муәллимлирини тәйярлайдиған оқушқа чүшүш мәслиһитини бериду. Қуруқ мәслиһәт биләнла чәкләнмәй, оқуғучисини күндә өйигә тәклип қилип, униңға өткән мавзуларни тәкрарлап, Саҗидәмниң студент атилиши үчүн көп күч чиқириду. Устази иккисиниң әмгиги бекарға кәтмәйду.
Мәктәптә немис тилини пухта үгәнгән вә хәлиқара конкурсниң ғалиби аталған Саҗидәм Алмута чәт әл тиллири институтиға оқушқа чүшиду. У чағларда йезида алий билимлик инсанлар аз болидиған. Шуңлашқиму қизиниң ушбу утуғидин ата-анисиниң беши көккә йетиду. Саҗидәм Һакимқизи институтта тәһсил көргәндин кейин Қәйнәзәр оттура мәктивидә инглиз тилиниң муәллими сүпитидә әмгәк паалийитини башлайду. Икки жилдин кейин Азат толуқ оттура мәктивидә алтә жил, андин Ишиктидики Райымбек намидики оттура мәктивидә 10 жил ишләйду. 15 жил бурун Саҗидәм Сопиевани Көктөбә оттура мәктивиниң шу чағдики мудири Айша Сүлейменова өзи рәһбәрлик қиливатқан мәктәпкә ишқа тәклип қилиду. У Көктөбә оттура мәктивидә вә Түргәндики Д.Қонаев намидики оттура мәктивидә ишләйду. Мана шуниңдин бери Саҗидәм һәдә чоң кәспий утуқларға еришишкә башлиди. Бу болсиму, маарип саһасиға йеңилиқларниң киргүзүлгән пәйти еди. Шуниң билән биллә у алтә жил мабайнида «Корпус мира» җәмийәтлик тәшкилати билән паалийәт елип бариду. Саҗидәм Һакимқизи тәшкилатниң вәкили Хэза Брук билән «Вашингтон – Алмута» телемостини, «Инглиз тилиниң мәликиси» кәби нурғунлиған мәктәпичилик чарә-тәдбирләрни уюштуруп, балиларниң инглиз тилиға болған қизиқишини ашуриду. Шундақла тәшкилатниң башқиму вәкиллири пидаийлар ретидә инглиз тили дәрисини өткүзүп, оқуғучиларниң хәлиқара тил көрүкләргә қатнишишиға мүмкинчиликләр яритиду. Саҗидәм Һакимқизи тәшкилатниң йәнә бир вәкили Меганн Летт билән бирликтә хәлиқара тәшкилатниң «Инглиз тилини үгиништики алаһидиликләр» мавзусиға йезилған илғар лайиһиләр конкурсиға қатнишип, 750 АҚШ доллирини утувалди. Мәбләққә мәктәп оқуғучилири үчүн 100дин ошуқ Оксфорд оқуш қураллирини сетивалди. Мәктәпниң инглиз тили бирләшмисиниң тәрәққиятида тәшкилатниң йәнә бир вәкили Джесси Сервантесниң роли алаһидә болди. У Көктөбә оттура мәктивидә «Элитилиқ синип» ечип, қабилийәтлик балиларни оқутти. Джессиниң ярдими билән нурғунлиған оқуғучилар хәлиқара «Flex» көрүгигә қатнашти. Уларниң ичидә 2018 — 2019-оқуш жили Әйгерим Нурғалиева, 2019 — 2020-оқуш жили Саҗидәм һәдиниң иккинчи шагирти Малика Исмәкова ғалип чиқип, Америкида бир жил һәқсиз билим елиш имканийитигә егә болди. Әйгерим бир жил бойи америкилиқ аилидә туруп, лидерларни тәйярлайдиған илғар программилар асасида билим елип кәлди. Малика болса, пандемиягә бағлиқ техи бу мүмкинчилигидин пайдилиналмиди. Бирақ җаһанда пәвқуладдә әһвал елинип, вәзийәт турақланғандин кейин сөзсиз Америкиға оқушқа бариду. Атап кетиш керәкки, бурунирақ мәзкүр көрүккә мәктәпниң Жулдыз Бекболат, Шырын Нурбаева, Султан Идилов, С.Сопиеваниң чоң қизи Саида Исмәкова қатарлиқ балилири қатнишип, мукапатлиқ орунларға еришти. Уларниң ичидә Жулдыз билән Султан алий оқуш билим дәргаһлирида билим елиш үчүн дөләт грантлириға егә болди. Әнди «Корпус мира» тәшкилати Қазақстандики паалийитини тохтатқандин кейин тәшкилатниң вәкиллири Оксфорд вә Кембридж университетлириниң йүзлигән оқуш қураллирини кәлтүрүп, мәктәпниң Саҗидәм Һакимқизи рәһбәрлигидики «Инглиз тили пәниниң муәллимлири бирләшмисигә» тапшуруп бериду. Чәтәллик хәлиқара тренерлардин алған тәҗрибиси түпәйли Саҗидәм Һакимқизи йәнә нурғунлиған балиларниң инглиз тилини һәртәрәплимә үгинип чиқиши, уларниң башқиму мәктәп балилири билән әркин муамилә қилиши, һәрқандақ көрүк-байқашларға қатнишишини тәминләп келиватиду. Уни бу паалийитидә Көктөбә оттура мәктивиниң һазирқи мудири Айжан Талқамбаева һәртәрәплимә қоллап-қувәтләватиду.
Мана мошундақ утуқлири билән көзгә чүшкән илғар устаз. Саҗидәм Сопиева наһийәлик маарип бөлүми рәһбәрлиги тәрипидин Әмгәкчиқазақ наһийәлик инглиз тили муәллимлири бирләшмисиниң рәһбири болуп сайланди. Н.Назарбаев әқлийә мәктивиниң мәхсус программиси бойичә наһийәдики 84 мәктәпниң биология, химия, информатика вә физика пәнлириниң муәллимлиригә инглиз тилини үгитип чиқти. Саҗидәм һәдә өзиму һәрхил курс-семинарға қатнишип, билимини чиңитип кәлмәктә. У нурғунлиған дипломларға егә.
Тинимсиз әмгиги, һармай-талмай издиниши түпәйли Саҗидәм Сопиеваниң илғар методикилиқ әмгәклири Н.Назарбаевниң «Надежды Казахстана» вә «Жаңа ғасыр ұстаздары» китаплириға киргүзүлди.
Мәлумки, һазир муәллимләр КИМЭП университетиниң хәлиқара тестиға қатнишип, өз билим дәриҗилирини баһалаш имканийитигә егә. Саҗидәм Һакимқизи шу тестқа қатнишип, жуқури көрсәткүчләргә егә болуп, «Педагог-шебер» аталди. Әстаидил әмгиги үчүн у наһийәлик, Алмута вилайәтлик мааарип бөлүмлириниң һәрхил ярлиқлири, Қазақстан Җумһурийити Маарип вә пән министрлигиниң, «Жаңа ғасыр таланттары» интеллектуаллиқ-олимпиадилиқ иҗадий мәркизиниң Пәхрий ярлиғи, Абай университетиниң Тәшәккүрнамиси вә башқиму мукапатлар билән тәғдирләнди.
Жуқурида ейтип кәткинимиздәк, Саҗидәм Һакимқизи өзиниң қизлири Саида билән Маликаниңму һәртәрәплимә билим елиши үчүн бар күч-ғәйритини сәрип қилди. Қизлириму аписиниң үмүтини ақлиди. Саида Абылайхан намидики Қазақ хәлиқара мунасивәтләр вә дуния тиллири университетида тәһсил көрүп, «Air Kazakhstan» ширкитидә хизмәт қиливатиду. Кәнҗә қизи Малика бийил оттура мәктәпни «Алтын белгігә» тамамлап, Хәлиқара бизнес университетиниң студенти аталди.
Шундақ екән, елимизниң тәрәққий әткән әлләр қатариға киришигә төһпә қошидиған яшларни тәрбийиләштә тәр төкүп келиватқан устаз Саҗидәм Һакимқизи Сопиевани 1-сентябрь – Билим күни билән сәмимий тәбрикләп, муәллимгә вә униң шагиртлириға техиму чоң утуқ тиләймиз!

Әмгәкчиқазақ наһийәси.