- Замандаш
- 09 Қыркүйек, 2020
Ана һекайиси түгимәйду
Мәшүр САСИҚОВ,
«Уйғур авази»
Йениңда һойлаңни гүл-гияға орап, тимән анаң жүрсә, немә дегән яхши! Қазақстанға хизмәт көрсәткән мәшиқләндүргүчи Ильяс Анайәтовниң һойлисиға кирип, биз әйнә шундақ хуласигә кәлдуқ. Бу өйгә қәдәм тәшрип қилиштики асасий мәхситимиз шуки, Ильяс акиниң аниси Рашидәм Бақижанова тоғрилиқ мақалә йезиштин ибарәт болди. Ана әсли Наринқол тәвәсидин. Мошу наһийәниң Сүмбә йезисида туғулуп-өсүпту.
«Меһман келиду» дегәндин хәвири болса керәк, саһипханлар бизни дәрһал өйгә башлиди. Тохсәнниң үзини көрүп қалған Рашидәм аниниң һәрикәтлири тетик, гәп-сөзи орнида. Адәттикидәк, сөһбитимиз соал-җавап қоюш билән башлиниду, дәп ойлиған едим. Яқ. Балилиқ вә гөзәл яшлиғи Улуқ Вәтән уруши жиллириға тоғра кәлгән ана ишәшлик һалда «балам сән тиңша» дегәндәк ишарә қилди. Етираз билдүрүш мүмкинму? Диққәт билән у яқниң һекайисигә қулақ салдим...
— Балилиғим, йәни 7-8 яш вақтимда, қой сеғиш билән өтти, — дәп сөзини башлиди ана. — Етиздики ишларчу?! Бирдәм «масақ териңлар, бирдәм “тулуққа ат миниңлар» дәватқан. Андин қалса, әлләйләрни дүмбимизгә артип, етиздики анисиға емитидиғанға тошуватқан. Иш қилип, қолумиздин келидиған ишларниң һәммисигә буйрийду. Заманниң рәптайиға бола, «Һәммә нәрсә фронт үчүн!» шиари астида чоңлар билән тәңла әмгәк қилдуқ. Узун түнләрдиму бекар олтириш дегәнни билмәймиз. Аяллар мәйдандики җәңчиләргә атап пәләй, пайпақларни тоқатти. Һә, биз уларниң жипини игиришкә ярдәм берип, көзүмиз қандақ уйқиға кәткинини билмәй қалаттуқ. Йешимизниң кичиклигигә қаримай, шу ишларға күч-ғәйритимизниң йәткәнлигигә һазир ишәнмәй қалидиған пәйтлиримму болиду.
Камаләткә толуп, балиларниң атиси Қурванҗан Анайәтов билән аилә қурдум. У колхозниң механизатори еди. Ишләпчиқириш илғари сүпитидә униң әмгиги мунасип баһалинатти. Егилик тәрипидин һәржили санаторийларға берип туридиған. Буниңдин ташқири, һәрхил мәйрәм күнлири бериливатқан соғиларниң сани йоқ. Әң муһими, униң бари-йоқи 36 йешида Ленин ордени вә 41 йешида Әмгәк Қизил Туғ ордени билән мукапатланғанлиғи сөзүмниң испати болса керәк.
Қурванҗан балиларни “пәқәт тиришчанлиқ әмгәк нәтиҗисидила утуқ қазиниш мүмкин” принципи астида тәрбийилиди. Шуңлашқа болса керәк, он пәрзәндимизниң һәммиси, аддий тил билән ейтқанда, оқәткә пишшиқ, башлиған ишини ахириға йәткүзмәй имин тапмайду. Балиларниң бу хисләтлиригә қарап зоқланған колхоз рәиси «Қурванҗан, балилириңни тухум пишарғандәк пишириветипсәнғу» дегән екән. Һәқиқәтәнму һазир балилар әр йетип, өз алдиған өй тутқанда, “Әшу рәис хаталашмиған екән” дедим. Әпсус, он пәрзәнтниң һалавитини көрүш Қурванҗанға буйримиди.
Аниниң ейтишичә, Анайәтовлар аилиси 1974-жили Талғир наһийәсиниң Калинин (һазирқи Туздыбастав) йезисиға көчүп келиду. Йолдиши бу йәрдиму механизатор болуп ишләп, өзиниң әмгәкчанлиғи билән рәһбәрликни дәрһал қайил қилиду. Һорунни һечким яхши көрмәйдиғанлиғи ениқ. Һә, ишчан, җавапкәрлиги жуқури һәм зиммисидики вәзипини толуқ орунлайдиғанлар көпчиликниң алқишиға еришмәй қалмайду. Қурванҗан Анайәтов әйнә шундақларниң бири болди. Аниға «өзиңиз тоғрилиқму икки еғиз гәп қилиң» демисәм, йолдиши һәққидә йәнә қанчилик ейтаттекин.
— Өйгә йеқинирақ” дәп 31-мәктәпкә едән жуйғучи болуп ишқа киривалдим, – дәп сөзини давамлаштурди сөһбәтдишим. – Қанчә қилған билән кишиниң жути. Һә, балиларни қосиғи бар дегәндәк. Шу йәрдә ишләп жүрүп, көзни жумуп ачқичә он бәш жил өтүп кетипту. Коллектив чирайлиқ һөрмәтлик дәм елишқа узитип қойди. Мана шуниңдин буян тартқан җапаниң бәдилигә кәлгән бәхитниң гәштини сүрүп яшимақтимән. Буниңдин бираз жил илгири пәрзәнтлиримниң тунҗиси Меһидинниң вапатини демисәм, Меһинәм, Рәхмидин, Ғиясидин, Ильяс, Гүлминәм, Иминнияз, Заһирәм, Разийәм вә Имамдун исимлиқ балилиримниң шатлиғини тәң бөлүп яшаватимән. Әнди уларниң һәммиси дегидәк оқуп, алий билимлик болғанлиғи мениң үчүн чоң шәрәп. Ата-ана үчүн буниңдин ошуқ бәхит болсунму. Улар мени алиқинида алма қилип, апармиған йери қалмиди. Шуниңғиму шүкри. Аман болсун.
Алаһидә вақит бөлүп гезит-журналларни ахтуруп чиқимән. Дунияда, җәмийитимиздә йүз бериватқан йеңилиқ-өзгиришләр билән тонушуп чиқиш — мениң күндики адитим. Болупму өткән һәптидә Президентимиз Қасым-Жомарт Тоқаевниң мәктүбини толуқ оқуп чиқтим. Яхши пикирләр ейтилған. Шуларниң һәммиси әмәлиятта өз ипадисини тепишиға ишәнчим камил.
Көпни көргән ана билән болған учришиштин пайдилинип: “Һазирқи заманниң келинлиригә, яшлириға ейтар тилигиңиз барму?”дәп соридим.
– Кимгә қандақ билмидим, амма мән келинлиримгә аччиғим кәлсә, қаттиқ вақирап қоюшим мүмкин. Улар мени дәрһал чүшиниду. Әнди һәммиси көңлүмдики ишлирини бәҗирип жүрсә, пәқәт махтап қойимән, халас. Конилар «Сумбул чачлиқ қизиңдин, мантабашлиқ келиниң яхши» дәп бекар ейтмиған. Хәвириңлар барму, билмидим, илгири келин дегән қазан бешида жүрүп, өйгә бәрикәт елип кәлгүчи болуп һесаплинаттекән. Әнди һазирқи яшларға кәлсәк, уларда бир-биригә дегән меһриванлиқ тамамән йоқ. Һә, меһир-шәпқәт қәйәрдин пәйда болиду? У — җапалиқ әмгәкниң нәтиҗиси. Бизниң яшлиримиз немә җапа тартиватиду? Һечқандақ җапа тартиватиқини йоқ. Илаһим тартмисун. Кирни, қача-қомучни мәхсус техника жуюватқан. Бир сөз билән ейтқанда, һаятимиз заманивий әсвап-үскинләргә бола, убданла йеникләшкини раст. Бирақ, әмгәк, иш-һәрикәт адәм организмиғиму керәктә.
Умумән, бу учришиш шәхсән мениң үчүн наһайити пайдилиқ болди. Нураний анидин илгири-кейин аңлимиған мақал-тәмсилләрдин бирнәччисини қоюн дәптиримгә түртивалдим.
Тохсәнниң үзини көрүп, өз әвлади билән шат-шадиман яшаватқан Рашидәм аниға яхшилиқларни тиләп хошлаштуқ.
Талғир наһийәси.
5607 рет
көрсетілді17
пікір