• Инкас
  • 17 Қыркүйек, 2020

Бағдин бәрикәт тапқан бағвән

Сабирәм ӘНВӘРОВА,
«Уйғур авази»

Күз – әмгәк раса қайнайдиған, хаман ашлиққа, қора йәм-чөпкә толидиған бәрикәтлик пәсил. «Төмүрни қизиғида соқ» демәкчи, пурсәттин пайдилинип, биз Баһар йезисиниң турғуни, «Бәхтияр» дехан егилигиниң рәһбири Барат Абдуманаповниң баш-учи көрүнмәйдиған мевилик бағиға қарап зоқлинип туруп қалдуқ.
– Бу – бовамдин қалған бағ. Ата кәспимизни қолға елиш үчүн оқушумни тамамлиғандин кейин, йәни 1999-жили Алмутидин йезиға қайтип кәлгән едим, – дәп сөз башлиди исми ривайәткә айланған Ғуппа Абдуманаповниң нәвриси Барат Абдуманапов.
«Бәхтияр» дехан егилигиниң ихтиярида җәми әллик гектар йәр болуп, униң он бәш гектарида – алма, он бәш гектарида – абрикос, бәш гектарида – амарант, қалғинида пияз вә көпжиллиқ чөп өстүрүватқанлиғини ейтти Барат ака. Шундақла, бийил һава райиниң қолайсизлиғиға бағлиқ, жилдиқидәк мол һосулға еришмигәнлигини тәкитлиди. Абрикослирини үшүк урса, алминиң пәқәт бир икки түрила мевә берипту.
– Буму тәбиәтниң қанунийитиғу. Бирдә болса, бирдә йоқ. Йоқтин шүкри, барға қанаәт, – деди бағдин бәрикәт тапқан бағвән.
Дөләт рәһбири Қасым-Жомарт Тоқаев «Қазақстан йеңи реаллиқта: иш-һәрикәт вақти» Мәктүбидә «Бизниң асасий вәзипилиримиз: өзимизни иҗтимаий әһмийәткә егә озуқ-түлүк товарлири билән тәминләш; миллионлиған йеза турғунлириниң киримини турақлиқ ашуруш; әмгәк үнүмини икки йерим һәссә ашуруш; аграр-санаәт комплексиниң мәһсулатини экспортқа чиқиришни икки һәссә көпәйтиш», дәп атап көрсәткән еди. Демәк, тәрәққиятниң асаси йезилардин башлиниду дегән гәп. Шу жүмлидин, башта пәқәт алма өстүрүш билән шуғулланған дехан егилиги 2000-жилдин башлап абрикос пәрвиш қилишни қолға апту.
Өткән жили дөләттин 50 пайизлиқ субсидия елип, йеңидин үч миң абрикос көчитини тиккән Барат Абдуманаповниң беғида бүгүнки күндә «Краснощекий», «Никитский», «Королевский», «Медовый», «Субхани», «Крымский крупной плод» қатарлиқ абрикос түрлири бар екән. Шундақла бу бағдин «Лимон», «Заря Алатау», «Американка», «Айнур», «Золотой» вә «Апорт» алмисиниң бир қанчә түри билән «Бергамот» сортлуқ нәшпүт көчитини учраттуқ. Бағдин чиққан мәһсулатни Шималий Қазақстан вилайитидин келидиған херидарларға сатидиғанлиғини һәм Алмута базарлириға әвәтидиғанлиғини сөз қилған Барат ака әтиязлиғи бәш-алтә адәмни, әнди мевә жиғидиған пәйттә 30­­­–40 адәмни иш билән тәминләйдекән.
Жуқурида мәзкүр егиликниң бәш гектар йәргә амарант өстүридиғанлиғи тоғрилиқ қәйт қилған едуқ. Мевиниң бу түри оқурмәнләргә натонуш болса керәк. Башта бизму бу өсүмлүктин бехәвәр едуқ...
– Амарант тәркивидә протеин бар биржиллиқ ушшақ йопурмақлиқ өсүмлүк. Йопурмиғи тәхминән икки үч сантиметр болиду. Униң пайдиси болмиса, зийини йоқ. Чүнки амарантниң пөпүгидин ун ясап, мейини медицина вә косметологиядә пайдилиниду. Шундақла, мал озуғи сүпитидиму ишлитишкә болиду. Бу өсүмлүк мол һосул берипла қалмай, қиммәт баһалиниду, – дәп қисқичә чүшәндүрүп өтти Барат ака. Бағвәнниң ейтишичә, Уйғур наһийәсидә өсүмлүкниң бу йеңи түрини өстүрүшни қолға алғанлар бармақ билән санавалғидәкла екән. Бийил биринчи қетим тутуш қилғачқа, өзиниңму униң қир-сирлириға яхши чөкүп кәтмигәнлигини йошурмиди у.
Сөһбәтдишимиз бир арилиқта йеза һакимийитидә баш мутәхәссис болуп ишлигәнлигини ейтип қалди. Һазир болса, бағвәнчилик вә деханчилиқни асасий кәспи қиливапту. Аилисини асрап, наһийәниң ихтисадий тәрәққиятиға бир кишлик һәссисини қошуп келиватқан тәдбирчан бағвәнниң келәчәккә түзгән планлири нурғун. Рәпиқиси Асийәм Абдуманапова А.Розибақиев намидики Баһар оттура мәктивидә инглиз тилидин дәрис бериду. Әр-аял икки оғул, бир қизини заманға лайиқ тәрбийиләветипту.
Деханчилиқ вә бағвәнчилик – бизниң қенимизға сиңгән, әҗдаттин әвлатқа йәткән кәсип түрлиридур. Бараңлиқ һойла, мевилик бағ, һосуллуқ етиз – бизниң бар байлиғимиз. Кәтмән билән йәргә җан киргүзүп, боз далани бағу-бостанға айландурған хәлқимиз баһарда йәң түрүп ишқа киришсә, күздә төкүлгән тәрниң һосулини жиғиш билән һаләк болиду.
Қисқичә ейтсақ, ата кәспини мол тапавәт көзигә айландурған әмгәксөйгүч бағвәнниң турмуш-тирикчилигидин мәмнун болуп, келәчигигә зор үмүт бағлидуқ.

264 рет

көрсетілді

0

пікір

Біздің Telegram каналына жазылыңыз

алдымен сізді қызықтыратын барлық жаңалықтарды біліңіз

Уйғур авази

21 Сәуір, 2021

Жүктеу (PDF)

Редактор блогы

Ершат Моллахун оғли ӘСМӘТОВ

Редактор блогы