• Йеңилиқлар
• 24 Қыркүйек, 2020

Коррупциядә гуманланғанлар биләйүзүк кийиду

Қазақстанниң коррупциягә қарши иш-һәрикәт хизмитидә коррупциядә гуманланғанларға мунасивәтлик электронлуқ биләйүзүкләрни қандақ қоллинилидиғанлиғи һәққидә ейтип өтти.
Мәзкүр агентлиқ рәисиниң рәқәмләштүрүш мәсилилири бойичә орунбасари Аслан Қусаинов һазир гумандики шәхс қамаққа елинмиған әһвалдиму электронлуқ биләйүзүкләрни қоллиниш башлинидиғанлиғини тәкитлиди. Дәсләпки вақиә 17-сентябрь күни Қарағандида гумандики шәхсни «мирза-қамаққа» алғанда йүз бәрди. Униң саламәтлиги тәкшүрүлүп, электронлуқ биләйүзүкни кийишкә медицинилиқ турғудин һеч қандақ қариму-қаршилиқ йоқ екәнлиги ениқланғандин һәм уни кийип жүрүшниң қаидилири чүшәндүрүлгәндин кейин кийгүзүлди.
«Шундақ қилип, бу бизгә гумандики вә әйипләнгүчи шәхсләрни қамақта туруш қаидилирини яки тәргәвдин қечип кетиш фактлириға оператив риайә қилишқа һәм алдини елишқа заманивий гаджетлар билән тәвлүк бойи назарәт қилишқа имканийәт бериду», ­- деди А.Қусаинов.
Униң ейтишичә, йеқин келәчәктә мошундақ технологияләр түрмиләрдә олтарғанлар санини қисқартишқа һәм пенитенциарлиқ системиниң ишини йеңи шәкилгә елип келиду.
«Умумән, гражданлар билән ишлигәндә адәм факторини йоқ қилиш муһим амил болуп һесаплиниду һәм бу рәқәмлик технологияләрни киргүзүш чиқимларни азайтишта өзиниң нәтиҗидарлиғини намайиш қилди. Бу йәрдә, шундақла, назарәт астидики шәхсниң аилисидә шәхсий һаятиға (телефон қилиш, униң өз орнида екәнлигини тәкшүрәш) тола көп кашила болушниң алдини алиду», ­–деди агентлиқ вәкили.
Бу адәм тенигә илинип (путиға орнитилиду) қоюлидиған пассив радиоэлектронлуқ биләйүзүк, униңда рухсәтсиз елип ташлашни вә қепини бузушни назарәт қилидиған система моҗут. Биләйүзүкниң һаҗәт бехәтәрлик регламентиниң сертификати бар, салмиғи 80 грамм, бу өз новитидә есип жүргәндә қолайсизлиқ пәйда қилмайду. Әгәр уни йешиветиш яки механикилиқ күч қоллинилса, у дәрһал баш диспетчерлиқ пунктқа һәм җинаий иш җәрияниға җавапкәр шәхскә хәвәр бериду.
«Әгәр мошундақ вақиә йүз бәрсә системиға җавапкәр шәхс кнопка бесиш арқилиқ системини объектниң сиртқи тәсвирини вә авазини автоматлиқ ениқлаш функциясини ишқа қошиду. Шуниңдин кейин система җавапкәр шәхсләргә хәвәр бериду»,– деди А.Қусаинов.
Әгәр назарәт астидики шәхсни ениқлаш һаҗәт болса, системида униң биометриялик мәлуматлирини тәкшүрәйдиған функцияси бар. Әнди шәхскә рухсәт берилгән кәңликтин чиқиш лазим болса (мәсилән, тәргәв органлириға келиш), мәмурийәт униң маңидиған маршрутини ениқлап бериду. Бу йәрдә шундақла шәхсниң өзи һәрикәт қиливатқан җайдиму қоллинишқа болиду. Мәзкүр васитә комплектида һимайә қилинған станция (смартфон шәклидә), электронлуқ биләйүзүк, биләйүзүк есилған шәхс қанунға хилаплиқ қилса дәрһал тиркәш функцияси бар акселерометр вә гироскоплири бар радиомаяклар моҗут.
«Бу лайиһә қазақстанлиқ ширкәт тәрипидин әмәлгә ашурулди, технологяилик вә программилиқ тәминлиниш җәһәттин хәлиқара үлгиләрдин һеч қелишмайду», – деди мутәхссис.