• Саламәтлик пасибанлири
• 15 Қазан, 2020

«Бизниң дохтур»

Сабирәм ӘНВӘРОВА,
«Уйғур авази»

Пулниң пуриғида көп нәрсиниң қәдри қачқан заманда атақ, мәнсәпкә еришмәк — дукандин нәрсә сетивалмақ билән баравәр болди. Амма орден-медаль тақап, юмшақ креслода олтарғанларниң һәммисила «һөрмәтлик» әмәсқу?! Чирайлиқ ечилидиған гүлләр көп, бирақ һәммисиниң татлиқ пуриғи йоқ. Адәмләрму шундақ...
«Һөрмәт һөрмәткә мунасип адәмгила яришиду» демәкчи, Уйғур наһийәсидики абройлуқ, һөрмәткә сазавәр инсанларниң бири – Хатәм Қасимова десәк, һеч хаталашмаймиз. Аңлиқ һаятини медицина саһасиға беғишлап, врач-кардиолог болуп хизмәт қилған Хатәм Ғуламқизи пүткүл аңлиқ һаятида бемарларниң дәрдигә дәрман болған инсан. Уйғур наһийәсиниң Пәхрий граждини, алий дәриҗилик дохтур йеқинда өзиниң сәксән яшлиқ баһарини қарши алди. Шу мунасивәт билән «Дохтурлар сулалиси» дәп атилип кәткән Қасимовлар аилисигә қәдәм тәшрип қилип, тәвәллуд егисини тәбрикләп қайттуқ.
Шундақ. Уйғур наһийәсидә Қасимовлар аилисини «Дохтурлар сулалиси» дәп атишиду. Чүнки аилә әзалириниң һәммиси дохтур. Хатәм Қасимованиң йолдиши, мәрһум Махмутҗан Қасимов наһийәгә әҗри сиңгән мал дохтури болди. «Алма дәриғидин жираққа чүшмәйду» дегәндәк, уларниң пәрзәнтлириму саламәтлик пасибанлири аталди. Қасимовлар аилисидә тәрбийиләнгән үч қиз, бир оғул – бүгүнки күндә ата-ана изини басқан алий билимлик дохтурлардин. Қизлириниң чоңи Ләйла – Нур-Султан шәһиридә, иккинчиси Гөзәл – Алмута шәһиридә врач-терапевт болуп ишлисә, Гүлинур Чонҗа йезисидики наһийәлик мәркизий ағриқханида чиш дохтури. Арзулуқ оғли Арманҗан Қасимов болса, Уйғур наһийәлик мәркизий ағриқханида реаниматолог. Униң аяли Замираму наһийәлик мәркизий ағриқханида акушер болуп ишләйду. Қисқиси, худди бир дәрәқниң шахлиридәк, бир саһадин томур тартқан Қасимовлар аилисиниң «Дохтурлар сулалиси» дәп атилип кетиши мана шуниңдин. Лекин бар гәп уларниң кәсип таллишидила әмәс, бәлки аилә әзалириниң «Қасимовлар» әвладиниң шәнигә кир жуқтурмай, һәрқайсисиниң өз кәспиниң маһири сүпитидә тонулушидидур.
Тонуш-билишләр арисида «Бизниң дохтур» атилип кәткән Хатәм Қасимова әсли чоңақсулуқ. У 1957-жили ана жутидики оттура мәктәпни әла баһаларға тамамлап, Алмута медицина институтиға оқушқа чүшиду. 1964-жили мәзкүр алий оқуш орнини тамамлап, терапевт-врач сүпитидә дәсләпки иш-паалийитини Чарин йезисидики ағриқханидин башлайду. Шу жиллири Чарин йезисида мал дохтури болуп ишләватқан Махмутҗан Қасимов билән тонушуп, аилә қуриду. Наһийәниң тәрәққияти үчүн аянмай әмгәк қилған салаһийәтлик инсанлар әл ихтисадиниң риваҗлинишиға мунасип үлүшини қошиду.
Махмутҗан Қасимов узун жиллар мабайнида Свердлов намидики колхозниң һәм наһийәниң баш мал дохтури болуп ишлигән. Алий партия мәктивини тамамлиғандин кейин, «Әмгәк» колхози партия комитетиниң кативи сүпитидә паалийәт елип бариду. Андин «Октябрь» колхозиниң рәиси хизмитигә тайинлиниду. Хатәм Қасимова йолдишиниң хизмитигә бағлиқ һәрхил жиллири Чарин, Чонҗа, Чоң Ақсу, Кичик Дехан йезилиридики ағриқханиларда дохтур болуп ишләйду.
У жиллири медицина саһаси һазирқидәк тәрәққий әтмигән болсиму, кечини «кәч», жирақни «жирақ» демәй, йеза хәлқиниң саламәтлигини сақлаш йолида әмгәк қилған Хатәм Ғуламқизи жирақтики малчилар билән деханларға дәл вақтида йетип берип, өмри қил үстидә қалған бемарларни давалап, кәспигә болған садиқлиғи түпәйли, аһалиниң алқишиға еришкән салаһийәтлик мутәхәссис. Саламәтлик пасибани өзиниң хизмәт йолида дайим билимини мукәммәлләштүрүп кәлди. Тәҗрибилик мутәхәссисниң қабилийитини байқиған рәһбәрлик уни Уйғур наһийәлик мәркизий ағриқханиға баш кардиолог-врач қилип тайинлайду. Хатәм Қасимова бу мәсъулийәтлик хизмәтни жуқури җавапкәрлик билән атқуруп, вилайәт даирисидә илғар мутәхәссис сүпитидә тонулиду. Өз кәспиниң маһири аталған Хатәм Ғуламқизи җәмийәтлик ишларғиму паал арилишиду. Йеза кеңәшлиригә депутат болуп сайлиниду. Мәркизий ағриқханиниң кәспий иттипақ комитетини башқуруп, әмгәксөйгүчлүги билән кәсипдашлириға үлгә болиду.
Саламәтлик сақчисиниң узун жиллиқ әмгиги мунасип баһалинип, нурғунлиған мукапатларниң саһиби аталди. Униң үчүн әң чоң мукапат – хәлиқниң һөрмити. Чүнки «Хатәм Ғуламқизи» десә, кишиләр авал униң алий инсаний хисләтлири билән кәспигә болған садақитини һәм муһәббитини әскә елип, көргән җайда қолини көксигә қоюп һөрмәт көрситиду. Мениңчә, «Әмгиги ақланди» дәп мана мошуни ейтса керәк...
«Пандемия пәйда қилған боһран бизни көп нәрсигә үгәтти. Мәсилән, дохтурниң әмгигини баһалайдиған болдуқ», дейилиду Дөләт рәһбири Қасым-Жомарт Тоқаевниң бийил қазақстанлиқларға йоллиған Мәктүбидә. Һәқиқәтән, һазирқи вәзийәт саламәтликни сақлаш саһасиниң җәмийәттики орниниң муһимлиғини дәлиллиди. Елимизгә ақ халатлиқ тәҗрибилик мутәхәссисләр һавадәк һаҗәтлигини чүшәндуқ. Адәттә әмгиги етиварсиз қалидиған дохтурларниң қәдригә йәттуқ. Шуңлашқа ушбу қийин йолни таллап, һаят-мамат йолида әстаидил меһнәт қиливатқан һәрбир дохтурниң әмгиги қачанла болсун һөрмәткә мунасип. Әйнә шуларниң қатарида Қасимовлар сулалисиму бар.