• Һекайә
• 14 Қаңтар, 2021

Гүлгинәниң тилиги

(Һекайә)

Бу мениң бәхит-тәлийим нәләрдә адишип жүридекин?! Қәйәрдә бир сәтләр ханишлардәк яшайдию, маңа кәлгәндә бу һаят һәҗәп тарлиқ қилдиғутаң?.. Болмиса чирайимда гәп йоқ, үч бала тапсамму, қәдди-қамитим җайида. 90 — 60 — 90 болмисиму, һәр һалда болдурулған хемирдәк артуқ терәм йоқ. Әрзән көйнәкләрни кийсәмму, қиммәт көрүнүп кетиду хотунларға. Уфф, хойма безар болдум бу турмуштин!
Аз күндә чай... Йәнә шу төрт көйнәкниң бирини учамға саплап, җа алтунларни есип баримәндә. Амал қанчә! – орнидин вақчә туруп, ериниң лөңгигә орап қойған чейидин қуруқла сүмәргән Гүлгинә өз гөшини өзи йәп, бирдә ичидә, бирдә сиртида кайимақта.
Новәттики хотун чайниң һарписида мошундақ арами болмайду униң. Нәдин болсун? Аяллар һәр чайға йеңи көйнәк кийип, униңға маслаштуруп зибу-зенәт есип, йеңи жиллиқ арчидәк вал-вул пақирап келиду. Сумкилириғичә қамлашқана. Мүрилиригә артивалған түрлүк-түмән ипәк шарфлири адәмниң ичини көйдүриду. Өзлирини коз-коз қилишип, назлинип махтинишичу техи! «Ерим бу чайға мону алтун зәнҗирни елип бәрди, алтун дегән аял кишиниң зенитиғу. Вайәй, неманчә алисиз буларни, бир мишкап алтунум бар, бу зәнҗиргә әву Алабайни бағлаттимму әнди», десәм унимайду. Әрәпләрдә әр кишиниң байлиғи вә тапавитиниң мөлчәри, аялиниң таққан зибу-зенәтлири билән өлчинидекәнмиш. «Һа-һа-һа, сиз әрәпму әнди?» дедим», дәп семиз боюнлирини толғайду Барат байниң буддини әслитидиған хотуни. Иссит! Бу мениң ерим әрәп болса, хәқ маңа қарап ичи ағрип сәдиқә берәттимекин. Бармиғида нека үзүгидин башқисиниң хуни йоқ, достлиридин қалмай дәпла еливалғанлири «ялған алтунлар». Һелиму шуларни чиқирип қоюптекән. Чайларға кийидиған көйнигиму төрт талла, бир ай ичидә шуларни сәвләп кийиду, бечарә. Бир айда төрт чай болғиниғиму шүкри. Сиңлисиниң кийимлири йолимайда, немә йәп сәмирватқинини билмәйду. Қашқоғлақла болди, териккәнсири май жиғидиған.
Қошмилири түрүлгән Гүлгинә өз-өзигә сөзләп, бирлирини ғеванә тиллап, кәскин һәрикәтлинип, һойла сүпиришкә киришти.
Вийий, исситәй қоллиримниң түрини. Тиймақлиримниму яситалмаймән бу қетим. «Несийә төләш керәк!», дәйду техи бизниңки. Пәләй кийип баридиған йәргә йәттим бу чайға, – териккинидин бар күчини селип сүпәрмәктә. Мәлигә барғанда йол бойидин теривалған шивақтин боғулған сүпүргә Гүлгинәниң «қопаллиғини көтирәлмәй» чечилип кәтти. Техиму териккән аял уни пеқиритип нери ташлиди.
Ахшам салқинда ери әтрапидики һарам чөплирини жулуп қойған гүлләр бүгүн көрәңләп, хуш пурақлирини чечип, һойлини ясандурупла қоюпту.
Жулғандин кейин мону чөпләрни ташлавәтсимамду бу! – котулдиди нарази аял. Шу чағ хошниларниң уларниңкидин бир метр егиз дәрвазиси ечилип һойлисида турған қизил машина бир яққа кәтти. Қучиғидики чөпни йәргә ташлаветипла, дәрваза йочуғиға йепишти у.
Тайлиқ базарға маңди. Йеңи көйнәк алиду! Тәләйликлигинай бу қиңғир путниң. Ярашсимичу шунчә пулға алған көйниги. Ери алиқинида алма қилиду буни техи. Астида машина, үстидә ахирқи модидики көйнәк, туридиғини һашамәтлик өй. Башқа немә керәк, арминиму йоқту бу сәтниң. «Бәхитни нәгә барисән десә, миртиқ билән сиртиққа», дегини мошудә! – улуқ-кичик тинған аял қиливатқан ишиға янмақ болуп меңиведи, ишикни бирси қақти. Диңла чөчигән у «Ким?» дәп соримайла ачқучни бурап дәрваза ишигини ечивәтти. «Кимлигиниму соримидима, товва» – дәп әнсирәп турушиға, яшинип қалсиму бой-турқи келишкән, қап-қара көзлиридин от чақнап турған қарамту аял йәрдин үнгәндәкла тез пәйда болди.
Җеним қизим, бир түрлүкла болуватимән. Көзлирим қараңғулишип... бир чинә су бәргинә, өтүнәй, – ша болушқа азла қалған аял ғал-ғал титирәтти.
Жиқилай дәп қалған аялни салқин бараңлиққа олтарғузған Гүлгинә бир чинә су елип кәлди. Андин чақмақ тезлигидә өйгә кирип, қан қисимини өлчәйдиған аппаратни көтирип чиқти.
Әһвали барғансири начарлишиватқан натонуш аялниң бодруқ қолиға илинған аппарат қан қисиминиң хелила жуқурилиғини көрсәтти. Кимла болса, тирик җанғу. Гүлгинә жүгрәп жүрүп қолидин кәлгиничә биринчи ярдәм көрсәтти. Дора тәсир қилғичә отуққан үз-көзидин тәр қуюлуватқан аялға һели дәмләнгән көкчайдин ичкүзгән у, лөңгә билән униң тәр тамчилирини сүртти. Турупла әндишидә қалиду. «Товва, һазир кимгә ишинәриңни билмәйсән. Бу натонуш адәмниң бирәр зийини тегип қалмиса болдиғу, дәрваза ишигини ачмисамму болған. Әву чайдила гәп боливеди, бирлири шундақ алдап өйгә кирип, өй егилирини гипноз қилип, немисиниң қәйәрдә екәнлигини биливелип, тонап кетипту. Өй егилири өзлиригә келип ақ-қарини айриғичә оғриларниң изи совуптәк. Шула камди маңа... вай-вай бешимни қатуруп кәткинимни, бизниң немимизни алатти, өйүмизгә чашқан кирсә, рәнҗип чиқип кетиду. Бу өйдә әң баһалиқ – пәқәт мән!». Өзини бесивалған у диққитини натонуш аялға бөлди:
— Қандақ болуватисиз?
— Шүкри, меһриван инсан, шүкри. Мени бир әҗәлдин елип қалдиң, мәнму қәриз болмасмән. Әтигәндила орнумдин бир түрлүкла туриведим. Йолда сәнтүрүлүп, нәччә мәртә жиқилғили аз қалсамму, бир тирик җан нәзәр салмиди. Сән «Ким?» дәп соримайла дәрһал ишикни ечивәттиң. Уһ! Аллаға шүкри, көридиған күнүм баркән. Һазир бираз өзәмгә келивалай, машина келип елип кетиду. Саңа рәхмәт, яхши инсан, тилигиң орунлансун! Саңа бир йеқимлиқ йеңилиқ болиду, изгү-арминиң орунлиниду. Тилигиниң болиду! Амин! – Гүлгинәдин рази болуп кәткән натонуш аял икки қолини көтирип узақ бирнемиләрни оқуп дуа қилди.
Өйниң тирикчилиги билән, чүшкичә болған бу вақиә Гүлгинәниң есидин көтирилип қалди. Чайға аз қалғансири күзниң асминидәк түрүлүп кетиватқан аял өйдикиләргә тамақму бәрмәй, бешиға йолдишиниң кона галстугини чигдидә, домсайғиничә каривәткә покла чүшти. Иштин кәлгән ери балиларға өзи гаж-гуж қилип бәрди. Гүлгинә «мүҗәзим йоқ» баниси билән хиял сүрүп, ятқиничә уйқиға кәтти. Көзини жумсила хиялиға болидиған чай, вал-вул кийинивалған аяллар келәтти. Һә у болса йәнила шу «момисидин мирас қалған» көрүмсиз көйнәкни учисиға селип бариду. Еһ, каж тәләйлигичу, мону хошниси қиңғир пут Мәрвайиттәк болмида... Иссит, иссит, мениң чирайим болғини билән тәлийим йоқ, һә бу сәтниң бәхтини қара. Шуниң орнида болуп қалсаммиғу...

***
Гүлгинә әтигән турғанни яқтурмайду Адити бойичә уйқисини қандуруп, андин башқа ишини башлайду. Бүгүнму уйқа қучиғидин бошиғуси кәлмәй, өзини ташлап паңшиң ятатти, учтумтут йәр-көкни йерип чиққан аваздин чөчигән пети каривәттин домулап йәргә чүшти. Уйқилиқ көзлирини житип ечип қариведи, йочун бир ханида йетипту, улуқ ечилған ишиктә гәврилик кәлгән бир әр бар қәһрини чечип вақиримақта:
— Немигә ятисән, анаңни... Меңишим керәк мениң, ахшам дедимғу сән төшүк мейигә. Муһим учришишим бар дәп әскәрттим! Мейиси суюлуп кәткән бәғәрәз хотунғу сән! Бол тур!
Бир немини чүшәнсә турған җайида өлсун. Гүлгинә көзлирини лип-лип қилип өзини һақарәтләватқан хошниси Баһадурға тәәҗҗүп илкидә тикләнди. «Мәсму бу?! Һойлидин адишип қалғанму йә?! Алҗип қалғандин сақму?» чақмақ тезлигидә хиялидин өткән соаллар мәңдәп туруп қалған аялни техиму беарам қилди.
— Болуй, һаңвақти. Тәнтәк қойдәк немигә турисән! Нашта бәр бизгә! – әрниң авази шундақ һөкүмран чиқтики, Гүлгинә әриксиз бойсунғиничә, адәм бойидин егиз әйнәк алдида турған кийимләрни оңтәй-тоңтәй кийишкә башлиди.
– Һой, мәңру! Бол, тез! – әр нәпрәт билән ишикни җалаққидә япти. Әйнәк алдида хали қалған Гүлгинә әйнәктики әксини көрүп, җениниң баричә вақиримақ болдию, һодуққинидин һавани нурғун жутувелип, һеқиқ тутушқа башлиди.
Бу немә аламәт! Мән әмәс бу! Яқ, яқ! Немә иш бу!
Әйнәктә хошниси Мәрвайитниң әкси туратти. Бәәйни бир ғәлити чүш кәби, бәлки қара бесип қалғанду?! Қалаймиқан хияллар әмригә берилгән Гүлгинә қаққан қозуқтәк туриду. Пәқәтла астинқи қәвәттин чиққан ейиқниң һөкүригинидәк қаттиқ аваз һаңқетип туруп қалған аялниң һәрикәтлирини әриксиз тезләтти.
Сандилип пәләмпәйдин чүшкән у әтрапиға алақ-җалақ бақиду. Өзини мән «Гүлгинә» дәп билсиму, мону өй, әр вә балилар - хошниси Мәрвайитниң. Бу қандақ ғәлити иш! Әқилгә сиғмас вақиә. Әһвалға чөкәлмигән Гүлгинә амалсиздин мошу өйниң егиси қияпитигә кирди. Наштини тез тәйярлидидә, дәстихан яйди. Һәрикәтлири қамлашмиған аял, «Немә болдиңуй, содайдәк қилип?» дегән Баһадурниң қопал соалиға «Мүҗәзим йоқ» дәп астала үн қатти.
Аилә әзалири нашта қилип болай дегәндә, пәләмпәйдин мөшүктәк авайлап бесип, иландәк толғанған йочун бир қиз чүшти. Қамитигә яраштуруп кийивалған ипәк халати тизидин жуқури бу җанан хума көзлирини сүзүштуруп, Гүлгинәниң «ериниң» қучиғиға олтарди.
Хошниси Мәрвайитниң ейтишичә, бу қиз униң икки туққан сиңлисиниң қизи еди, бу өйдә туруватқини бираз вақит болди. Ваһаләнки, Баһадурниң шалаң чачлиқ бешини бөләкчә әркиләп сийпиши туққанчилиқ әмәс, бәлки тамамән өзгичә мунасивәтләрдин дерәк берип туратти. Вай товва, мону ишни қара!
Өз көзигә өзи ишәнмигән Гүлгинә Баһадурниң буйрутмиси билән тәйярлиған кофени қолидин чүширивалди.
Монуниң мейисигә «ро чивин» олтирип қоймиғанду, немә болдуңуй бүгүн?! – териккән Баһадурниң семиз үзи қизирип йерилайла деди. Қучиғидики «мөшүги» уни тиничландуруш нийитидә үз-көзини сийпимақта.
Җүрүң, аппиғим, сиртта нашта қилмисақ, бүгүн чоң апиңизниң һечнемигә хушти йоқ охшайду, – нәштирини санчип орнидин турған Баһадур. Андин:
– Кәчтә гәплишимән сениң билән, – дәп алайғиничә, найниғини йетилигән пети жуқурқи қәвәткә көтирилди.
Бу немә аламәт! Немә болуватиду өзи? Мән ким? Ениғи, мән Гүлгинә, бирақ мән һәм Мәрвайит... Чүшәнсәм өләй...
Гүлгинәниң хияллири чечилип кәтти. Өзи тирик гувачи болған мону шәрмәндичиликчу техи, вай Аллаһ... Мундақму боламду? Һарсизлиққу бу! Демәк, Мәрвайитниң җийәни билән ери Баһадур... Вай, шәрмәндә, Аллаһ сақлисун!
Гүлгинәниң беши пирридә айлинип, деризә тәкчисини тутуп аран үлгәрди. Шуан бир-бирсигә, мәй болған шаптулиға баққандәк тәлмүрүшип, машиниға олтиришқан һарсиз җүпни көрдидә, өзини талаға атти.
Алақ-җалақ болған у Мәрвайитниң чәксиз бәхтигә шөлгийини ақтуруп қарайдиған дәрвазидики төшүкни таптидә йәнә япишти. Амма у әнди дәрвазиниң қарши тәрипидә еди. Өз һойлисиниң ичи тим-тирис... Ериниң машиниси көрүнмәйду, ишқа кәткән охшайду. «Мени издимидиму булар» дегән ой кәлди аңа.
Туюқсиз телефон җириңлап кәтти, һодуқуп турған Гүлгинә-Мәрвайитни Баһадурниң һәйвәтлик үни йәнә чөчүтти.
Һошуңни жиғдиңму? Аиша сени «түнүгүн бизниң бөлмини тазилимапту, кир-қатларни жуймапту» дәйду. Дәрһал ишиңни қил! Немә дәп келиштуқ биз. Йә унтуп қалдиңму? Кәчтә есиңға яхшилап селип қоймай йәнә, келишимни орунла!
Түт-түт-түт қилған телефонни тутуп туруп қалған Гүлгинә өзини қоярға җай тапалматти. – Аишамиш техи! Раст, исмини «Айшәм» дегәнди Мәрвайит. Дозаққу мону һаят! Бу хорлуққа қандақ көнүп жүриду бу хотун?! Немә келишим у? Әву һарсиз «келишим, келишим» дәп тилини чайнидиғу. Шундақ қалаймиқан хияллар илкидә «икки яшниң» бөлмисигә кирип қалғинини өзиму сәзмиди у. Жиркиничтин тени тикәнлишип, көңли ғилғип кәтти.
Паскина мунапиқлар! – дегиничә кирликләрни чиқирип, кир жуюш машинисиға пүклигән пети тепип-тепип киргүзди. Бөлминиң ичи рәтсиз, әву виждансиз белини әгмәс немикәндә. Бечарә Мәрвайит, бу һақарәткә төзүп жүргинини.
Баһадурниң жиртқучлардәк әлпазидин әтийәт қилған у күн кәчкичә өй ишлири билән бәнт болди.
– Бая Мәрвайит байқуш шундақ чөчүйдекәндә... Бу дәпсәндичиликкә қандақ бәрдашлиқ бериватиду бу аял? Қандақла келишим болмисун, қачмамду мундақ дозақтин! Бу йәрдә бир сир бар. Кәчтә аву һарсиз Баһадурдин сөз елип бақай, – дәп көңлигә пүкүп қойди Гүлгинә.
Кәчки тамақни ичишкә һашқинға чиқишқан балилар «аписиға» бир түрлүкла беқишиду. Тиңирқап туруп қалған «аписиға» ичи ағришқан улар уни қучақлап сөйүп кетишти. Гүлгинә изаға чидимай һөкүрәп жиғлавалди. Мәрвайитниң бир күнлүк һаяти униңға он жиллиқ дозақтәк сезилмәктә. Балиларни чиң қучақлавалған аялниң тарам-тарам яшлири тохтар әмәс. Шу арида һойлиға машина келип тохтиди. Униңдин Баһадур билән ашниси чүшти. Көзлири чөчәктәк болған балилар үгитилгән җаниварлардәк типирлишип берип, үстәл әтрапидики орунлирини егиләшти. Шу пәйттә Гүлгинәгә: «Товва, буларнима жүрәк алди қиливетиптудә бу һайван! Бизниң кочиниң һөрмәтлик әзимәти бу, һәммимизниң нәзәридә җанкөйәр шәхс, меһриван ата, вападар яр – буларниң һәммиси пәқәт ташқи қияпәт, сирттикиләр үчүн ойналған роль, ясалмилиқтин тоқулған чүмпәрдә екәндә әсли. Чин мәнасида бу киши тамамән башқа инсанкән. Һечкимниң он ухлиса, бир чүшигә кирмәйдиған әһвал. Әқилгиму сиғдуруш қийин» дегән ой кәлди.
Сәл туруп үстинки қәвәттин Аишаниң чошқиниң күчүгидәк чеқириған аччиқ үни чиқти. Һәйәл қилмайла пәләмпәйдин учуп чүшкән Баһадур «Мәрвайитни» оғлақ тартқандәк жулувалдидә, дақиритип сөригиничә Аиша иккисиниң бөлмисигә әкирди. Һаясиз қиз бөлмини бешиға кийиватиду.
Қараң монуни, әттәй қилди, қәстән қилди. Техи өткән һәптила сиз соға қилған ипәк ичкийимлиримни рәңлик кирликләргә қошуп жуюп өңдүрүветипту. Иссит, иссит, – жиғламсириған Аишаниң йерим ялиңач мүрилири силкинип, әркиләп қәғиш қилған балидәк қоллири билән үзини йепивалди.
Гүлгинәгә йүз бериватқан әһвал әнди йәтти, чүштә кир жуюш машинисиға жүклигән кирликләрниң ичидә бу нәйнақниң кийимлири баркәндә, шу чағда Мәрвайит буниң ич кийимлиригичә жуйиду, һә? Қандақ дәһшәт! Инсанни аяқ асти қилишниң чеки мошуду?! Шунчә бозәк болуп немишкә яшайду бу өйдә?
Гүлгинәниң бу соалиға җавапни униң биқиниға икки-үч рәт җиҗизлавәткән Баһадур бәрди:
Әқилсиз, сән һүнәр көрситидиған болуп қалдиңму? Унтуп қапсәндә мениң сөзлиримни! Ахирқи әскәртишим болсун саңа, яхшилап аңла!
Гүлгинәниң қулиғи қисқучтәк күчлүк қоллар зәрбисидин жулунуп кетәйла деди. У биғилдап жиғлимақта, чиш ярай десә, мону җайда өлүп кетиши мүмкин.
– Һарамтамақ, йәнә бир рәт қайтилаймән! Ғитиң-питиң қилидиған болсаң, балиларни бир өмүр көрмәй, ахирқи күнлириңни җиндиханида өткүзисән! Уқтуңму! Бир йериңни қистә, оқитиңни қил. Немәң кам сениң, һәр айда паланчи пул беримән, кийим, зибу-зенәт, машина сениңдә. Ағзиңни жум, ишиңни қил! Башта шундақ дегәндуққу! Унтуп қалдиңму йә? Һош-каллаңни жиғ! Йәнила қозғилаң көтирисәнкән, Баһадурни тонутимән саңа, билисән, мениң қолум узун! – түкүрүгини чачиритип сөзлигән қавандәк әр Гүлгинәниң киндик төвинидин бир урди.
«Аһ!» дәп төрт пүкләнгиничә ағриқниң вә изаниң күчидин һөкүрәп жиғлиған у, йәр беғирлиғиничә Мәрвайитниң бөлмисигә өмүләп маңди.
Мана саңа дөләт, мана саңа көйнәк, зибу-зинәт! Дәрт-пиғанға толған мундақ һашамәтлик өйниң немә кериги? Адимийликкә ятмайдиған паскина ишларниң гувачиси болуп, яқ-яқ шу һарсизлиқниң бир бөлиги болуп қандақ яшаш мүмкин? Бу хил муһитта өскән балиларниң психикиси сағлам боламду? Мәрвайитниң ички һалитичу? Ләйли-Мәҗнун болушқан ери вә җийәни... Шәрмәндичилик! Сирти вал-вул Мәрвайитниң ичи дал-дул екән әсли. Инсан нами дәпсәндә қилинип, тирик мурда болуп яшаветипту, бечарә. Мону Баһадурниң түридинла әйминисән, раст. Қолидин һәр бала келиду. Иблисниң өзи. Мәрвайитни қорқутуп, өй хизмәтчиси қиливапту. Аишачу? Мәрвайит униң чоң аписиғу ахир! Баһадурниң дөлитигә қизиқти шу, гәш ичидә яшиғуси кәлди. Вижданчу? Өз өзидин сәскәнмәмду? Яп-яш қиз, келәчиги алдида, пул дегән шунчә сехир күчкә егидиму? Әйши-ишрәт үчүн инсан тенини вә җенини сатидекән, һәй товва, – ичи-қарниниң ағриғини унтуған Гүлгинә каривәттә йетип баш-учи йоқ хиялларға кәтти. Шу мәһәл ишик ечилип, босуғида йәнә Баһадур пәйда болди.
— Чай дәвататтиңғу, мә монуни елип кийин. Салонға бардә, шихиңни җөндә! «Баһадурниң хотуни» дегән намға лайиқ болуп бар! – дегән пети бир тутам пулни пеқиритип ташлиди.
— Бармаймән... – дәләлиди «Мәрвайит» титиригән авазда.
— Бармай көр! Һәддиңдиму сениң! – муштумини тәңлиди әр ишик түвидин. – Тур, калчарап ятмай!
Гүлгинә қорққинидин амалсиз орнидин турди, һашқинда һаясиз Аиша ашиғиға алаһидә рецепт билән таам тәйярлимақ болуп пайпетәк болуп жүрүпту. «Һә-ә, буларниң мени әвәтиветип, хали қалғуси баркән, демәк», дәп ойлиди Гүлгинә. Чайға бармиса, йәнә дәшнәм йәйдиғини шүбһисиз. Өзиниңму мону илан ордисидин қачқуси келип аран туриду. Қосиғини тутуп товлап жүрүп кийингән у, машинини от алдуруп сиртқа маңди.
***

Сода мәркәзлирини, гөзәллик салонлирини хелә айланған Гүлгинәниң қалаймиқан хияллири тарқилип, булутлар арисидин парридә күн чиққандәк, ғәш көңли йориди.
Чайға арманлиғинидәк қиммәт көйнәк кийип, җиң алтунларни тақап, вал-вул пақирап барди у. Рәсимгә тартип, журналниң биринчи бетигә елан қилса әрзийду. Өйдин чиқип меңишиға уни көргән «ери» Баһадурниңму «көзлири ойнап» қалди. «Ясинишниму билиш керәктә» дәп ойлап, бешини тик көтирип олтарған Гүлгинә «Мәрвайитқа» йеңи чирай вә рәң бәргәндәк. Өзидин өзи рази.
Чай әһли уни махтап көкләргә көтиривәтти. Бәзи ичи тар хотунлар өңидин кәтти.
Бир чағда сөз Барат байниң хотуниға берилди.
Мәрвайитхан, бу чайға алаһидә дит билән ясинипсиздә. Тил-көздин ташқири достум! Тфу-тфу! Баһадурахун сизни тазиму яхши көриду җума! – униң сеситип дәватқан гепини дәрһал чүшәнди Гүлгинә.
Демәк, булар әһвалдин хәвәрдар! Һәқиқәт, айни етәк билән япқили болмас!
Хошниңиз Гүлгинә кәлмәптиғу чайға. Телефон қилсам, җавап бәрмиди, бирәр нәрсә болуп қалмиғанду у яққа? – сорап қалди кочиниң төвинидә туридиған Айнури.
Гүлгинә дудуқлап җавап тапқичә, Барат байниң сөзгә чевәр аяли үн қатти.
У достумиз төрт көйнигиниң қайсисини кийишни билмәйватамду немә? Һа-һа-һа! Амма йоқни охшитишни билиду, җума. «Әлдин қалмаймән» дәп җа алтунларни тақивалида. Вайәй, мениң көзүм ундақ җайға кәлгәндә бүркүтниң көзи дәңлара. Дәрһал билимән, җаму, йә җиңму. Қандақ қилсун бечарә, өзини өзи меликә қилип жүрсун шундақ, – униң тәңситмәй ейтиватқан сөзлиригә Гүлгинә ич-ичидин тит-тит болди. Булар мошундақ ғевәт қилидекәндә мән йоқ болсам! Һой мунапиқлар, үзүмгә «достум, адишим» дәп күлүп, арқамдин мени жуймай көмүшини қара! Чүшүмму бу әһвал яки оңумму билмидим, һәр һалда бир өмүр савақ болуватиду маңа.
Чайдин саат он иккидин ешип қайтқан Гүлгинә аста келип өз өйиниң дәрвазисидин марашқа киришти. «Мән Гүлгинә-Мәрвайит, демәк, Мәрвайит Гүлгинә болуп, мениң өйүмдә яшаватиду. Чайға немишкә бармиди бу? Зади көрүнмәйду бизниң өйдә?! Йә «дозақтин аран қутулдум» дәп мениң ерим билән...» Гүлгинә өз ойидин өзи чөчүп, пүтүн вуҗудини қизғиниш өртиди. Қандақларчә Мәрвайитниң орнида болуп қалғанлиғини ойлап-ойлап түвигә йетәлмиди у. Бир мөҗүзә! Тохта-тохта, жипниң учи һелиқи көзлири бөләкчә өткүр натонуш аялда әмәсту? Гүлгинәдин рази болуп, бир нәрсиләрни пичирлап, узақтин-узақ дуа бериведи. «Тилигиң орунлиниду» дәп нәччә мәртә тәкрарлиди әмәсму? Амма Мәрвайитниң қандақ мунасивити бар мениң тилигимгә?
Шу кәм, Гүлгинә өзиниң додилинип йетип сүргән хияллирини әсләлмиди, әлвәттә. «Мәрвайиттәк яшиса киши» дәп арманлап йетип, ухлап қалғини тамамән есидә йоқ. Һәрқандақ хиялни пәхәслик билән сүрүш лазимкән, әслидә. Инсанниң ички дунияси униң ташқи һалитини, һаяттики орнини ипадиләйдекән әмәсму! «Пақириғанниң һәммиси алтун» дейиш, бир ахмақлиқ екәнлигини Гүлгинә әнди чүшәнди. Һазирқи әһвалиниң чүш яки реал вақиәлик екәнлигини биләлмәй аварә болмақта. У өзини көрүмсиз өйи таман атқуси кәлди, лекин йолдиши уни көрүп, «Мәрвайит сараң бопту» дейиши турған гәп. Хәп! Немә қилиш керәк? Гүлгинә әриксиз бағлинип қалған һашамәтлик өй тәрәпкә қарап маңди.
Гүлгинә заманивий васитиләр толуп-ташқан һойлиға ятсинип кирди, пульт түгмичисини бесип, дәрвазини яптидә, бармиғиниң изи билән ечилидиған ишикни ечиши биләнла бурниға шарапниң һиди кәлди. Чириғи өчирилмигән һашқинда үстәл жиғилмапту, шамданларда пилдирлап йениватқан шамларни көрүп, Гүлгинәниң өпкиси өрлиди; ашуқ-мәшуқлар хали қелип, романтикилиқ кәчлик тамақ ичиптудә. Адимийлик хислити мону шамлардәк ерип түгигән мәхлуқлар! Ләнәт силәргә! Төкүлүп-чечилип ятқан үстәл үстини жиғмақ болдию, амма бу ойидин дәрһал ялтайди. Мән кимдим буларға? Өй хизмәтчисини тепипту! Жиғмаймән!
Гүлгинә өз ханисиға кирип, йоған әйнәккә тикилип узақ турди. Мәрвайитниң һәрқандақ аял киши халайдиған барлиқ нәрсиси бар. Әйнә, шкаф толған кийим-кечиги, упа-әңлиги, алтун-гөһири, чөчәктикидәк өйи, сирттин қаримаққа Мәрвайит бәхитлик аял. Һәр жили чәт әлгә чиқип дәм алиду, халиған нәрсисини пулға сетивалалайду. Ваһаләнки, бу һаятта пулға сетилмайдиған муһим нәрсиләр бар! У – ички хатирҗәмлик, бәхит, саламәтлик, муһәббәт! Гүлгинәдә мошуларниң һәммиси бар еди, мүмкин Мәрвайитму Гүлгинәниң орнида болуп қелишни чәксиз арманлиған болғеди...
Гүлгинә һәсрәт жутуп, амалсизлиқтин хелиғичә ойғақ ятти. У камсөзлүк йолдишини, аддий болсиму иллиқ өйини, балилирини сеғинди. Байлиққа толуп-ташқан мундақ һаят қурсун!

***
Гүлгинә, мән ишқа маңдим. Айлиғимни алдим, чай дәвататтиңизғу, пулни әйнәкниң алдиға қоюп қойдум, көйнәк аларсиз. Туруң, чайни иссиғида ичивелиң.
Йолдишиниң авазидин ойғанған Гүлгинә өз қулиғиға өзи ишәнмәй, орнидин ирғип туруп, йолдишиниң бойниға есилип һөкүрәп жиғлавәтти.
Болди әнди, дедимғу әву күни бираз чидаң дәп. Тәлийиңизгә бу қетим айлиқлар өсүпту. Шунчә рази болуп кәттиңизма, яшлириңиз дәрия болдиғу, – дәп чеқишти аялиниң қилиғини өзичә җориған әр.
Әнди чай ойнимаймән! Керәк әмәс, әзбирайи, ойнимаймән. Нашта қилдиңизму, җеним? Мән тәйярлап берәй! – аялида йүз бәргән бу кәскин өзгиришкә һәйран қалған Пәрһат шүк туруп қалди.
Тезликтә кийинип һашқинға чиққан Гүлгинә ериниң унумиғиниға қоймай, тухум қоруп бәрди. Андин уни талағичә узитип чиқип дәрвазини өзи ачти.
– Бүгүн күн ғәриптин чиқмиғанду? – асманға қарап қойған Пәрһат ғәлити болуп қалған аялини биринчи қетим көрүватқандәк синчилап қарап бираз турдидә, кона машинисини от алдуруп меңип кәтти.
Гүлгинәниң һорунлуғи қаяқларғиду учуп кәтти. Өй ичини тазилап, балиларға нәччә түрлүк ғиза тәйярлиди. Хошаллиғи қин-қиниға патмай, ғиңшип нахша ейтип жүрүп, барлиқ ишни тиндурди. Һойлиға чиқип, Мәрвайитларниң өйи тәрәпкә ғил-пал қарап қойиду. Дозақ макан! Қайнақ су ичсәмму, көңлүм теч болсун! Мәрвайитқа угал шу. Бешидин өткән әһвал мәйли чүши, мәйли оңи болсун, Гүлгинәниң уни тамамән әслигүси йоқ.
Қутлуқ босуғамдин ташқири!

***
Гүлгинәниң мүҗәз-хулқида хелә вақиттин бери иҗабий өзгиришләр йүз бәрди. Йолдиши Пәрһат бу әһвалға чәксиз хошал. Өйигиму берикәт кирип, көңли ечилип, келәчәккә реҗиләрни қуруп қоюшти.
Гүлгинә йолдишиниң туғулған күнигә күтүлмигән соға ясимақ болуп, чоң ресторанларниң биригә йол тутти. Ойлиса өй-отақлиқ болғандин кейин иккиси бир қетимму мундақ җайларға бармапту. Бәлгүләнгән күнгә буйрутмини бериветип, ресторандин чиқип кетиватқан Гүлгинәниң нәзәри тонушла қияпәткә чүшти. Адәм көзидин нери җайда олтарған җүпләр әтрапидикиләргә бақар әмәс. Бир-биригә тоймай баққан яшлар бир җүп аққуш кәби муһәббәт деңизида үзмәктә. Жигит қизниң үзини йепип турған чачлирини авайлапқинә елип, пешанисидин сөймәк боливеди, Гүлгинәниң пәрәзи дурус болуп чиқти. Қиз – Аиша екән! Гүлгинәниң учтумтут кофе ичкүси келип қалди, Аиша билән яш жигит олтарған үстәл ениқ көрүнидиған җайни таптидә, янфонини чиқирип, көңлигә пүккән ишини йошурунчә әмәлгә ашурди...
Шу күнила Мәрвайит, хошниси Гүлгинәдин видео учур алди. Астиға «Бу сизниң җийәниңиз Аиша әмәсму? Бир татлиқ чоң болуп қапту, той ойнайсиләркән. Жигитини тонамсиз? Бир тонушумниң оғлиға тазиму охшаттим. Шу болуп қалса, яхши йәрниң балиси. Аста исмини билип бәрсиңиз, илтимас. Шу балиму, әмәсму билгим бар» – дәп учур йезилипту. Әлвәттә, Гүлгинәниң илтимаси ойдурма, бирсиниң шәхсий һаятиға арилишиш һоқуқиниң йоқлуғини у ениқ билиду. Амма униң бирла мәхсити бар: Мәрвайитни дозақтин қутулдуруш. Чүнки Гүлгинә бу дозақ отида хиялән болсиму көйүп көрди. У Мәрвайитниң һалиға йетәләйду. Чекидин ашқан Аишаму қилған әскиликлири үчүн җавап бәрсун. Һаят шундақ әмәсму – һәрқандақ ишниң әкис садаси моҗут! Таш һаман қаңқип тегиду...

Гүлназ СӘЙДУЛЛАЕВА.