• Әхбаратлар еқими
• 03 Наурыз, 2021

Бәхтини әмгәктин тапқан яркәнтлик анилар

Тунҗа Президент — Елбасы Н.Ә. Назарбаев  «Улуқ даланиң йәттә қири» мақалисида «һәрбир милләтниң тәрәққиятини, униң тарихиға, хәлқимизгә қалдурған мирасиға, әмгәк йолида қалдурған изиға қарап билишкә болиду», дәп тәриплигән еди. Мән ушбу мақаләмдә 8-март —Ханим-қизлар күни һарписида адил әмгиги билән елимизниң ихтисади, мәдәнийити, билим бериш, саламәтликни сақлаш, шәхсий егилик, хәйрихаһлиқ ишларда көпчиликниң һөрмитигә сазавәр болған Өсәк вадисиниң бир топ нураний анилири ейтип өтмәкчимән.
Дүрнәм Мәшүрова
Дүрнәм Мәшүрова, әсли яркәнтлик. Һазир Алмута шәһиридә истиқамәт қилиду. У хәлқимизгә тонулған язғучи һәм драматург. Дүрнәмниң «Ана мираси» вә «Тәғдир қисмәтлири» китаплирида йезилған повесть һәм һекайилири һәқиқий һаяттин елинған. «Ана мираси» китавида уруш вә уруштин кейинки тиклиниш жиллирида хәлқимизниң еғир қисмитини, әмгәк- турмушини тәсвирлисә, «Тәғдир қисмәтлиридә» һаятта тоғра йолдин адашқан яшларниң һаятиға мунасивәтлик сәлбий көрүнүшләр толирақ тәсвирләнгән. 
Әмгәксөйгүч Қурбановлар аилисидин чиққан Дүрнәм өзиниң әмгәкчанлиғи билән көпкә үлгә болди. Бирла мисал, у Алакөлдә яшиған чеғида мән Панфилов наһийәлик билим бөлүмидә ишлигәнликтин, пат-пат Талдиқорған шәһиригә жиғинға бараттим. Алакөллүкләрдин Азат билән Дүрнәмни сориғанда, «Дүрнәм апай әтиязлиғи қизилча тикип, күзлүги уни хәлиқ билән биллә жиғип, илгири өйдә ятқан башлиқларниң аяллириниң һәммисини ишләшкә җәлип қилди» дәйдиған. Дүрнәмниң йолдиши,йеза егилигиниң маһир тәшкилатчиси  Азат Мәшүров Пәнҗимгә рәис болуп кәлгәндә, ушбу жуттики гүлчи Сопийәм Зулиярова билән Мәдәнийәт өйиниң әтрапиға вә кочиларға һәрхил гүлләрни тикип, паяндазға айландурған еди. 

Асийәм Өмәрбақиева
Асийәм Өмәрбақиева — исми көпкә тонулған устазларниң бири. Яркәнт шәһиридики М.Киров (һазирқи Х.Һәмраев) намидики уйғур оттура мәктивини тамамлап, Ташкәнт шәһиридики Рус тили вә әдәбияти институтиға оқушқа чүшиду. Кичигидин рус тилини яхши өзләштүргән Асийәм институтни қизил диплом билән тамамлап, өзи оқуған мәктәптә әмгәк йолини башлайду. Уйғур мәктивидә билим елип, рус тилида институтни қизил диплом билән тамамлиған Асийәм яш әвлатқа сүпәтлик билим, аңлиқ тәрбийә бериштә илғарларниң илғари болуп, әң тәҗрибилик устаз болуп көрүнди. Шуниң үчүн Асийәмниң иш тәҗрибиси наһийә, вилайәт вә җумһурийәт бойичә яш муәллимләргә тәрғип қилинди. Пешқәдәм  устаз дәсләп мәктәп мудириниң орунбасари, кейин нурғун жил мәктәп мудири болуп, адил хизмәт қилди. Асийәм җәмийәтлик ишларниң активисти, устазлар кеңишиниң рәиси, Панфилов наһийәлик Уйғур этномәдәнийәт мәркизиниң әзаси. Пешқәдәм устазниң әмгиги мунасип баһалинип, униңға «Қазақстан Җумһурийитигә хизмәт көрсәткән муәллим», «Панфилов наһийәсиниң Пәхрий граждини» атақлири берилди. 

Гүлҗаһан Муратова
Гүлҗаһан Муратовани көпчилик миллитимизниң әйниги болған «Уйғур авази» гезитида «сахавәтлик, қоли очуқ, вижданлиқ, меһри дәрия, мәрт-мәрданә, әмгәксөйгүч», дәп йезилған мақалилар арқилиқ яхши билиду. Гүлҗаһан хәйрихаһлиқ иш билән шуғулланғандин бери житим-йесир, турмуши начар, өй-макансиз 45 аилиниң өйлүк болушиға ярдәмләшти. Униң сәккизи өз аилисиниң мәблиғи һесавиға селинған. Һәр жили роза-рамзан айлирида Уйғур, Әмгәкчиқазақ вә Панфилов наһийәлирини арилап, турмуши төвән аилиләрни озуқ-түлүк билән, «Мәктәпкә — йол» акцияси даирисидә йеңи оқуш жили һарписида аз тәминләнгән аилиләрниң балилирини оқуш-қураллири вә кийим-кечәкләр билән тәминләйду. Шуниң үчүн Гүлҗаһанни хәлқимиз «Алтун жүрәклик ана» дәп атишиду. Шәхсән мән Гүлҗаһанға мошундақ соваплиқ ишларни бәҗиришигә күч-ғәйрәт бериватқан тәдбирчан пәрзәнтлиригә апирин ейтқум келиду. Аман болуң, Гүлҗаһан! Җәмийитимиздә Сизгә охшаш мәрт анилар көпийивәрсун!

Гүлҗаһан Разиева
Гүлҗаһан Разиева — әсли әнҗанлиқ. У рус оттура мәктивини тамамлап, САГУниң шәриқшунаслиқ факультетиниң филология бөлүмини пүтирип, 1961-жили Әхмәтҗан Надировқа турмушқа чиқип, әмгәк паалийитини Пәнҗим йезисидики 8 жиллиқ мәктәптә рус тили вә әдәбияти пәнлириниң муәллими болуштин башлайду. 
Гүлҗаһанни пәнҗимликләр алаһидә һөрмәтләйду. Сәвәви, уларниң балилири Гулҗаһанниң қолида билим алған. Бүгүн җай-җайларда хизмәт қиливатқан шагиртлири Гүлҗаһан муәллимидин бәк миннәтдар. 
Гүлҗаһанниң иш-тәҗрибиси наһийә, вилайәт вә җумһурийәт даирисидә тәрғип қилинди. Пешқәдәм устаз мәктәптә ишләштин ташқири, Панфилов наһийәлик билим бөлүмидә рус тили муәллимлириниң наһийәлик методикилиқ бирләшмисини бирнәччә жил башқурди. 1971-жили җумһурийәтлик вә пүткүлиттипақлиқ муәллимләр қурултийиға делегат болуп сайланған. Әмгиги мунасип баһалинип, Әмгәк Қизил Туғи ордени билән мукапатланди. СССР вә Қазақстан маарип әлачиси. 

Һурийәт Семәтова
Һурийәт Семәтова, Челәк йезисида туғулуп, оттура мәктәпни пүтәргәндин кейин, Каргалинка кооператив техникумида тәһсил көргән. — Турсун Семәтовқа турмушқа чиқип, яркәнтлик болуп қалған Һурийәт дәсләп наһийәлик истималчилар иттипақида технолог, андин чоң ашханиларниң биридә ашпәз, кейинирәк Панфилов наһийәлик умумтамақлиниш комбинатиниң мудири болуп ишләйду. Бу жиллири наһийәдә көплигән ашхана, кафе вә ресторанлар кәйни-кәйнидин ечилишқа башлиған еди. Һурийәт Семәтова шу жиллири һәрхил дәриҗидики көргәзмә вә фестивальларда миллитимизниң һәрхил таамлири — манта, чөшүрә, жутанан, суюқаш, һәтта әткәнчайниң бирнәччә түрини көрситип, башқа милләт вәкиллирини һәйран қалдурған. Өз вақтида Москвада болуп өткән көргәзмидә бизниң миллий дәстихинимиз Һурийәтниң әмгиги нәтиҗисидә чоң баһаға егә болған еди. 
Һурийәт Семәтова җәмийәтлик ишларғиму паал қатнишиду. Панфилов наһийәлик Уйғур этномәдәнийәт мәркизи йенидики Ишбиләрмән ханим-қизлар кеңишиниң әзаси. Һурийәтниң әмгиги мунасип баһалинип, «Һөрмәт Бәлгүси», Әмгәк Қизил Туғи орденлири қадалған.Панфилов наһийәсиниң Пәхрий граждини.
Камиләм Имрәмзиева
Камиләм Имрәмзиева, 1957-жили Яркәнт шәһиридики Луначарский намидики оттура мәктәпни алий баһалар билән тамамлап, Алмута Медицина институтиға оқушқа чүшүп, 1964-жили врач-педиатр мутәхәссислигини егиләп чиқиду. Әмгәк паалийитини йолланма билән Қарағанда шәһиридә башлап, 1970-жили Яркәнткә қайтип келип, мәркизий ағриқханиға балилар дохтури болуп орунлишиду. Көп өтмәй тәләпчан дохтур Балилар вә җуқумлуқ ағриқлар бөлүмини башқуриду. Андин наһийәлик ағриқхана баш врачиниң орунбасари лавазимиға көтирилиду. Бу вәзипә Камиләмниң ишини техиму еғирлаштуруп, җавапкәрлигини ашуриду. Камиләм әмгәк йолида талай кишиләрниң җенини сақлап қалиду. 2000-жили Яркәнт шәһиридә «Диана» медицина колледжи ечилип, Камиләм мәзкүр билим дәргаһида өсмүрләргә билим вә тәрбийә бериду. Камиләм җәмийәтлик ишларғиму паал қатнишиду. У Панфилов наһийәлик Уйғур этномәдәнийәт мәркизи йенидики Ишбиләрмән аяллар кеңишиниң әзаси. Көпжиллиқ әмгиги мунасип баһалинип, Қазақстан Җумһурийити Саламәтликни сақлаш министрлигиниң «Саламәтликни сақлаш саһасиға қошқан үлүши үчүн» медали билән мукапатланған. Панфилов наһийәсиниң Пәхрий граждини.

Санийәм Зулиярова 
Санийәм Зулиярова, устазлар аилисидә дунияға кәлгән. Дадиси Сидиқ ака көп жил Юрий Гагарин намидики башланғуч мәктәптә мудир болуп ишлигән. Атисидин үлгә алған Санийәм пүткүл аңлиқ һаятини маарип саһасиға беғишлиди. Санийәм яш әвлатқа пухта билим, аңлиқ тәрбийә бериш үчүн дәсләп Жамбул намидики, андин Билал Назим намидики оттура мәктәпләрдә узун жил мудир болуп ишләп, өзини яхши тәрипидин көрсәтти. Болупму Билал Назим намидики уйғур оттура мәктивидә ишлигән жиллири өзиниң тәшкилатчилиқ қабилийити түпәйли, яш әвлатқа билим бериштә барлиқ шараитларни яритиду Санийәм пәқәт мәктәп иши биләнла чәкләнмәй, шәһәрлик, наһийәлик вә вилайәтлик мәдәнийәт мәркәзлириниң ишлириға дайим паал арилишип кәлди. Өзиниң тәҗрибилик устаз, тәшкилатчи рәһбәр екәнлигини көрситишни билди. Көп жиллардин бери Панфилов наһийәлик Анилар кеңишиниң рәиси болуп ишләватиду. Санийәмниң көп жиллиқ әмгиги баһалинип, Қазақстан Җумһурийити Билим министрлигиниң, шундақла Панфилов наһийәси вә Яркәнт шәһири һакиминиң пәхрий ярлиқлири билән мукапатланған.

Айимқиз Кәримова  
Айимқиз Кәримова, Яркәнт тәвәсидә туғулуп өсти. Киров (һазирқи Х.Һәмраев) намидики уйғур оттура мәктивини тамамлиғандин кейин, наһийәлик истималчилар җәмийитидә баш бухгалтер болуп ишлигән. Миллитимизниң җанкөйәри, җәмийәтлик ишларниң активисти Айимқиз қабилийәтлик тәшкилатчи, Панфилов наһийәлик Уйғур этномәдәнийәт мәркизидә көп жил ишләп, мәдәнийитимизниң йәниму риваҗлинишиға мунасип үлүшини қошқан. Айимқиз өткән әсирниң 90-жиллири һели мәрһум Дилбирим Самсақованиң рәһбәрлигидики «Назугум» фондида ишләп, көплигән хәйрихаһлиқ ишлар билән шуғулланған һәм әшу фондниң Яркәнт шәһиридики шөбисини башқурған. 

Маһинур Аюпова
Маһинур Аюпова —  кәспи бойичә муәллим. Чулуқай оттура мәктивини (һазирқи Җ.Босақов намидики оттура мәктиви) тамамлап, Яркәнт Педагогика училищесида оқуған. Нағричи вә Кичик Чиған оттура мәктәплиридә башланғуч синип муәллими болуп ишлигән. Кейинирәк Панфилов наһийәлик Өрткә қарши бехәтәрлик хизмитидә инструктор, андин бөлүм башлиғи болуп ишләйду. Көкшетав өрт билән күришиш алий мәктивини тамамлиған. 
 Маһинур 2002-жили «Дока Хлеб» навайханисини ечип, шәхсий тиҗарәт билән шуғуллиниватиду. Бүгүн Маһинур Панфилов наһийәлик Уйғур этномәдәнийәт мәркизи рәисиниң орунбасари. Мәркәз қурулған биринчи күндин башлап, у Ханим-қизлар кеңишиниң рәиси, Ишбиләрмән анилар кеңишиниң әзаси. Узун жиллардин буян көплигән хәйрихаһлиқ һәм соваплиқ ишларниң дәвәтчиси болуп кәлмәктә.

Сүрийәм Һезимова 
Сүрийәм Яркәнт шәһиридики Чоң Чиған оттура мәктивини әла баһалар билән тамамлиғандин кейин, Алмута Йеза егилиги институтида тәһсил көргән. Институтниң йолланмиси билән әмгәк паалийитини Павлодар вилайитидә башлайду. Андин Яркәнт шәһиригә қайтип келип, дөләт чәт әл туризми бойичә «Қорғас» шөбисидә туризм инспектори  болуп ишләйду. Ишбиләрмән Сүрийәм йолдиши Дилшат Насиров билән дәсләп «Ирадә» егилигини, андин «Ирадә дехан белиқ егилигини» тәшкил қилиду. Көп өтмәй Яркәнт шәһиридә әҗайип чирайлиқ «Ирадә» ресторани, «Ирадә» уссулчилар ансамбли қурулуп, өз һүнәрлири билән көпчиликкә тонулиду. Сүрийәм Алмута вилайәтлик Ишбиләрмән аяллар җәмийитиниң әзаси, Панфилов наһийәлик Ишбиләрмән аяллар җәмийитиниң рәиси. Хәйрихаһлиқ ишлардинму һечқачан қол үзгән әмәс. 
***
Мән жуқурида тәриплигән тәдбирчан ханим-қизлар билән дост вә ишдаш болғанлиқтин, уларни йеқиндин билимән. Улар һәқиқәтәнму бәхтини әмгәктин тапқан Анилардур!

Майминәм ИМӘРОВА, 
Қазақстан маарип әлачиси.
Панфилов наһийәси.